Իսրայել-Իրան. հանգույցը սեղմվում է

Ի՞նչ փուլում է ներկայում գտնվում իրան-Իսրայել հակամարտությունը և ինչպիսի՞ն կարող են լինել դրանից սպասելիքները: Առաջին հայացքից պարզունակ թվացող այս հարցադրումներն իրականում ունեն ոչ այնքան պարզունակ և միանշանակ պատասխան: Հասկանալու համար, թե ինչ կարելի է սպասել երկու երկրների միջև օրըստօրե մեծացող լարվածությունից, նախ` անհրաժեշտ է հնարավորինս համակողմանի պատկերացնել արդեն իսկ տեղի ունեցած իրադարձություններն ու ներկա քաղաքական գործընթացները, որը դյուրին խնդիր չէ. հարկ է նշել, որ հիշյալ համատեքստում հաճախ գործի են դրվել որոշակի նպատակներ հետապնդող քարոզչական տարատեսակ հնարքներ՝ մարդկային երևակայության ողջ զինանոցի օգտագործմամբ, որն առավել քան բարդացրել է ռացիոնալ դատողությամբ իրականության վերարտադրությունն ու համապատասխան եզրահանգումները:

Եթե դիտարկենք իրան-իսրայելական հակամարտությունն Իրանի կողմից ծավալված քարոզչության տեսանկյունից, ապա կարելի է նկատել, որ Իրանում բավական լուրջ են մոտենում Իսրայելի հետ հակամարտության հարցին և վերջինիս կողմից Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը ռազմական հարվածներ հասցնելու հավանականությանը, չնայած, որ պաշտոնական Թեհրանի` ժամանակ առ ժամանակ հնչեցրած համարձակ հայտարարությունները կարող են առաջին հայացքից հակասել հիշյալ տրամաբանությանը: Հատկանշական է, որ ԻԻՀ մտավախության համար մեծապես հիմք է հանդիսացել արդեն իսկ արձանագրված իրաքյան նախադեպը՝ իրան-իրաքյան պատերազմի տարիներին Իսրայելի հակաիրաքյան գործունեությունը, որի շրջանակներում 1981 թ. հունիսին Տել-Ավիվն, առանց ՄԱԿ-ի համապատասխան որոշման, «Օպերա» անվանակոչված ռազմական գործողությամբ ոչնչացրել է Իրաքի Օսիրաք միջուկային ռեակտորը (Բաղդադից 18 կմ հարավ-արևմուտք): Սա վկայում է այն մասին, որ Իսրայելը պատեհ իրավիճակներում կարող է դիվանագիտության փոխարեն նախընտրել «խաղի ռազմական կանոնները»՝ հաջողությամբ ավարտին հասցնելով այդ առաքելությունը:

Ենթադրվում է, որ Իսրայելը նախքան ԻԻՀ միջուկային ծրագրի կապակցությամբ Իրանի և «5+1» ձևաչափով (կազմի մեջ մտնում են ՄԱԿ ԱԽ մշտական անդամ երկրները և Գերմանիան) միջազգային միջնորդական խմբի միջև ապրիլի 14-ին Ստամբուլում կայացած բանակցությունները փորձել է քարոզչական ճնշումների միջոցով որոշակի զիջումներ կորզել իրանական իշխանություններից:
Հիշեցնենք, որ «CNN»-ին տված հարցազրույցի ընթացքում Իսրայելի պաշտպանության նախարար Էհուդ Բարակը հայտարարել էր, որ առաջիկա բանակցություններն Իրանի հետ կարող են հաջողված որակվել միայն այն դեպքում, եթե Իրանը համաձայնի դադարեցնել մինչև 20% ուրանի հարստացումը: Սակայն ինչպես ցույց է տալիս փորձը, Իսրայելի նման քաղաքական կեցվածքը ոչ միայն չի կարող ապահովել զիջումներ ԻԻՀ կողմից, այլ կարող է առավել ամրապնդել երկու երկրների միջև ձևավորված անհանդուրժողականության մթնոլորտը և հաստատել Իրանի մտավախություններն առ այն, որ Իսրայելն ընտրել է հիմնահարցի ռազմական լուծման տարբերակը:

Նման հայտարարությունները պարզապես կարող են բացասական նախատրամադրվածության առաջացման հիմք հանդիսանալ հակառակ կողմի մոտ, որոնք ի վերջո, կարող են բացասաբար ազդել բուն բանակցային գործընթացների վրա: Բացի այդ, նշենք նաև, որ Իսրայելի պաշտպանության նախարարի վերոհիշյալ հայտարարությունը կարելի է համարել անիրատեսական ցանկությունների շարքից, քանի որ բոլորին է հայտնի իրանական իշխանությունների՝ խաղաղ նպատակներով ուրանի հարստացման վճռականությունը, որն էլ ամրագրվել է ապրիլի 14-ին Ստամբուլում կայացած բանակցությունների արդյունքում. համաձայն Միջուկային զենքի չտարածման մասին պայմանագրի՝ պաշտոնապես հաստատվել են ԻԻՀ իրավունքներն ատոմային էներգիան խաղաղ նպատակներով օգտագործելու վերաբերյալ՝ պայմանով, որ Իրանն, իր հերթին, հարգելու է միջազգային համապատասխան պարտավորությունները:

Բանակցություններից հետո բազմիցս հայտարարվել է, որ Իրանի և միջազգային միջնորդների հանդիպումը Ստամբուլում տեղի է ունեցել դրական և կառուցողական մթնոլորտում: Սակայն հաշվի առնելով Իսրայելի ակնկալիքներն այդ բանակցություններից և դրանցից ձեռք բերված արդյունքները (այս անգամ իրանական կողմը զերծ է մնացել նախապայմաններ առաջադրելուց. նախորդ հանդիպման ժամանակ ԻԻՀ-ը ձգտել է վերացնել իր երկրի նկատմամբ կիրառվող պատժամիջոցները)՝ հազիվ, թե կարելի կլինի Ստամբուլի հանդիպումն Իսրայելի համար գոհացուցիչ որակել:
Իրանի և «5+1» միջնորդական խմբի հաջորդ հանդիպումը նախատեսված է անցկացնել Բաղդադում մայիսի 23-ին: Բայց ինչպես արդեն նշել ենք, բանակցությունների արդյունավետ ելքը մեծապես կարող է պայմանավորվել կողմերի կառուցողական նախատրամադրվածությունից, ուստի նախքան բանակցությունները տարվող աշխատանքները կարող են էական շրջադարձ ապահովել դեպի հիմնախնդրի լուծում տանող ճանապարհին:

Թեհրանի համար ներկայում չի կարող մտահոգիչ չլինել նաև Իսրայելի տարածաշրջանային քաղաքականությունը, որը թույլ է տալիս ենթադրել Իրանի դեմ պատերազմի նախապատրաստական աշխատանքների իրականացման մասին: Մի կողմ թողնելով ԻԻՀ դեմ ռազմական գործողություններ ծավալելու իսրայելական հռետորաբանությունը, որին աշխարհն ականջալուր է լինում գրեթե յուրաքանչյուր օր, միաժամանակ հնարավոր չէ անտեսել Իսրայելի գործնական միջոցառումների շարքը, որը միտված է վերոհիշյալ հռետորաբանության կյանքի կոչմանը: Այս առումով բավական խոցելի իրավիճակում է հայտնվել Հարավային Կովկասը՝ որպես Իրանին սահմանակից տարածաշրջան:

Ռացիոնալ դատողությամբ օժտված անհատի համար դժվար է հավատալ, որ Իրանին հարևան Ադրբեջանը տարածաշրջանային նման լարված պայմաններում կարող է իր պետական շահերը դնել այլ պետությունների աշխարհաքաղաքական շահերի զոհասեղանին՝ նոր թափ հաղորդելով Իսրայելի հետ ռազմական ոլորտում համագործակցությանը և ընտրելով «ինքնասպանության» ուղին, սակայն դա է իրականությունը: Եթե նաև հաշվի առնենք այն հանգամանքը, որ Իրանի դեմ հարձակումը հարվածում է Ռուսաստանի Դաշնության կենսական շահերին տարածաշրջանում, ապա կարելի է կանխատեսել, թե ինչպիսին կլինի վերջինիս դիրքորոշումն Իսրայելի հնարավոր հարձակման և դրանում Ադրբեջանի դե-ֆակտո ներգրավվածության հարցում:

Վերջերս իսրայելական «Kanal 10» հեռուստաալիքի լրագրող Ալոն Բեն Դավիդը հանդես է եկել ուշագրավ լուսաբանումներով առ այն, որ Իսրայելն ավարտել է Իրանի դեմ հարձակման նախապատրաստական աշխատանքները: Գրեթե միաժամանակ իրանական ԶԼՄ-ները հաղորդագրություն են տարածել այն մասին, որ «Ադրբեջանն Իրանի հետ սահմանի մերձակայքում՝ ադրբեջանական Իմիշլի շրջանում, տեղակայել է 30 միավոր իսրայելական արտադրության հրասայլային տեխնիկա» : Ուստի հիմք ընդունելով Ադրբեջանի նախպաշտպանական հիշյալ միջոցառումները՝ կարելի է ենթադրել, որ Իսրայելը ձգտում է օգտագործել Ադրբեջանի ռազմակայանները՝ հարևան Իրանի միջուկային օբյեկտների ուղղությամբ օդային գրոհներ իրականացնելու նպատակով, որին Իրանը կարող է պատասխանել Ադրբեջանին ուղղված ցամաքային հակահարվածով:

Այն, որ Իսրայելը հակաիրանական արշավում միայնակ չէ և հնարավոր հարձակման դեպքում պատերազմը չի լինի սոսկ երկու երկրների միջև հակամարտություն, ակնհայտ է ոչ միայն վերոհիշյալ գործընթացներից, այլև ԱՄՆ քաղաքականությունից, որը Պարսից ծոցում պահում է երկու ավիակիր, իսկ ԿՀՎ անօդաչու սարքերի՝ երեք տարի շարունակ Իրանի շուրջը կատարած թռիչքները, Ազգային անվտանգության գործակալության (NSA) էլեկտրոնային լսումներն ու արբանյակային լուսանկարները նպատակ են հետապնդել վերահսկելու իրանական միջուկային օբյեկտները: Պենտագոնի ռազմավարներն, իրենց հերթին, առավել հակված են այն կարծիքին, որ եթե Իսրայելը հարվածի Իրանին, ապա ԱՄՆ-ն անխուսափելիորեն ներգրավված կլինի հակամարտության մեջ:

Իրանագետ, պ.գ.թ. Ռուդիկ Յարալյան



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:13
Քուրդ լրագրող. Էրդողանի կուսակցությունը փլուզման գործընթաց է ապրում
Թուրքիայում մոտավորապես 61 միլիոն ընտրող մարտի 31-ին կմասնակցի տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) ընտրություններին։ Ո՞ր կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Փարիզ-2024-ի ջահը կվառվի Թյուիլրի այգիներում
«Փարիզ-2024» օլիմպիական խաղերի կրակը կվառվի Լուվրի թանգարանի դիմաց գտնվող Թյուիլրի  այգիներում (Jardin des Tuileries), այլ ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին
Մարտի 28-ին Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին։ Քամու պոռթկումները հասել են մինչև 55 մ/վ։ «Հիդրոօդերևութաբանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:47
ՊԵԿ-ը բացահայտել է կառուցապատման ոլորտում առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը շարունակում է կառուցապատման ոլորտում հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան որոշում է կայացրել 2027 թվականի աշխարհի առաջնության անցկացման իրավունքը վստահել Հայաստանին: ԿԳՄՍ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Արման Թաթոյան. Միայն Ներքին Հանդը շրջափակված է ադրբեջանական 25 մարտական դիրքերով
«Հայաստանի Հանրապետությում՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից բնակիչների մեկուսացումներ։ Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
ՌԴ գլխավոր դատախազությունը Պուգաչովայի վերաբերյալ հարցում է ուղարկել արդարադատության նախարարություն
Անվտանգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի դաշնային նախագծի ղեկավար Վիտալի Բորոդինը հրապարակել է նամակ, որը գխավոր դատախազությունն ուղարկել է ՌԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Եղեգնաձորում զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն, սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա անձը
Ավարտվել է Եղեգնաձոր քաղաքի Շահումյան փողոցում նույն քաղաքի 32–ամյա բնակչի կողմից զենքի գործադրմամբ խուլիգանության, ապօրինի կերպով հրազեն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ Հայաստանի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
Հայաստանում քաղաքացիներն անորոշ վիճակում են. հիմնական մտահոգող հարցն է՝ ինչ է լինելու վաղը, քանի որ, կարծում են, այս իշխանության օրոք որևէ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:54
Այնպես չէ, որ հանք շահագործողները ռոյալթի վճարեցին ու ազատվեցին պատասխանատվությունից. Նազելի Վարդանյան
Ըստ գործող օրենսդրության՝ հանք շահագործողների վճարած բնապահպանական հարկերից՝ ռոյալթիներից 2 %-ը պետք է վերադարձվի այն համայնքներին, որոնք...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Արա Ղազարյան. Այն, ինչ անում է Ադրբեջանն այսօր, դեռ պետք է տակից դուրս գա
«ՄԻԵԴ-ում ունենք Ադրբեջանի դեմ շահած երեք գործ։ Ադրբեջանը վճիռները չի կատարում, բայց հետաքրքիր է՝ չի էլ հայտարարում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՌԴ ԱԳՆ. 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է
ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Մխիթար Պապոյանը չի բացառում, որ կառաջադրվի ԲԴԽ անդամի թեկնածու
«Այդ հարցի հետ կապված ես որևէ պատասխան չունեմ, խնդրելու եմ այդ հարցը չպնդեք»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:58
Նարեկ Սամսոնյանի ձերբակալման վերաբերյալ Թ. Թովմասյանի դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«ՀՀ դատախազությունից տեղեկացրեցին, որ իմ դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել»,-տեղեկացրել է ԱԺ անկախ պատգամավոր Թագուհի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:49
Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված նամակը դեսպանատանը չվերցրեցին
«Իմնեմնիմի» պոդքաստի վարող Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված բաց նամակն այսօր Սամսոնյանի թիմակիցները տարել էին ԱՄՆ դեսպանատուն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Կարծում եմ՝ բոլոր տեղերում էլ կլինեն. դատավոր Չիչոյանը դատական համակարգում «գործ տվողների» մասին
«Բոլորիս համար  էլ մտահոգիչ է դատավորների հրաժարականների դիմումները»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:38
Սուտ է. ՆԱՏՕ–ի գլխավոր քարտուղարը Բաքվում և Երևանում հստակ ցույց տվեց, թե ինչն ինչոց է. Թևանյան
Քաղաքական գործիչ Անդրանիկ Թևանյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադարձել է «փաշինյանական քաղցր ստերի մահաբեր հետևանքներին»։ Նա գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
15:31
Ադրբեջանում պահվում է 23 անձ, ումի՞ց և ինչի՞ համար է վրեժխնդիր լինում Բաքուն
«Այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը Հայաստանին վերադարձրել է 210 գերեվարվածների կամ այլ կարգավիճակ ունեցող հայերի։ Պաշտոնական տվյալներով, 23 անձ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
Եթե նույն իրավիճակում հայտնվեմ, նույն կերպ կվարվեմ. դատավոր Բորիս Բախշիյան
«Պետք է պինդ լինել, հավատալ  սեփական ուժերին և արդարադատությանը, անպայման կհասնենք արդարադատությանը»,- Դատավորների ընդհանուր...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:42
Դավիթ Ֆիդանյան. Կարծում եմ՝ ԱՄՆ դեսպանը տեղյակ չէ՝ ինչ է կատարվում Նարեկ Սամսոնյանի, Վազգեն Սաղաթելյանի գործով
«Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ նախագահ, AntiFake.am կայքի հիմնադիր, քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի անունից Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:24
Ահազանգ. Արմատախիլ են անում Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերը
Երևանի կենտրոնի ծառերի ապագան վտանգված է։ Այսօր արմատախիլ անելու հերթը Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերինն է։ Ծանր տեխնիկան  քոքահան է անում...
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
Վարսեն Աղաբեկյանն ընդգրկվել է Պաղեստինի կառավարության կազմում
Պաղեստինի նախագահ Մոհամեդ  Աբասը հրամանագիր է ստորագրել՝ վստահություն հայտնելով Պաղեստինի տասնիններորդ կառավարությանը, ինչպես նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Կխնդրեի լսումներին ներառել հակադիր կարծիք ունեցողներին, այլապես կարող ենք իրար ջան ասել՝ ջան լսել. Արսեն Թորոսյան
«ԱԺ-ն որպես քաղաքական մարմին, ի դեմս Եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի, հնարավորություն է տալիս մասնագետներին, շահառու ուժերին...
Աղբյուր` Panorama.am
13:34
Անհանգիստ որոշ հանրային գործիչներ զանգն են հնչեցնում մոտալուտ աղետի, սակայն բոց առաջացնող կայծը չի երևում. Անանյան
«Օրացույցի յուրաքանչյուր նոր օր սոցիալ-քաղաքական սպասումների անտանելի ծանրության տակ ավելի ու ավելի է դառնում անտանելի ու ծանր»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
ՊԵԿ. Առցանց անմաքս առևտրի շեմը նվազեցվել է
2024 թվականի ապրիլի 1-ից կսահմանվի 200 եվրո և 31 կգ
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
17:01 29/03/2024

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}