Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այսօր Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն է, որը նշվում է 1992-ից, ԱՀԿ-ի նախաձեռնությամբ: Հիմնական նպատակն է բարձրացնել բնակչության տեղեկացվածությունը հոգեկան առողջության խնդիրների, կանխարգելման, հոգեկան խանգարումների բուժման վերաբերյալ:

«Քանի որ հոգեկան առողջություն ունեցող մարդիկ համարվում են խոցելի, այսինքն՝ որոշակի հիվանդությունների դեպքում բավարար բուժում չի ստացել տվյալ անձնավորությունը և երբեմն ի վիճակի չի լինում ինքն իրեն պաշտպանել, ապա կարիք կա, որպեսզի հասարակությունը, պետությունը, մասնագետներն ավելի ուշադիր լինեն այդ խնդրի նկատմամբ: Եւ օրվա խորհուրդն այն է, որ հանրության, կառավարությունների, կազմակերպությունների և անհատների ուշադրությունը մեկ անգամ ևս հրավիրենք դեպի հոգեկան առողջության խնդիրները»,-այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ, համաշխարհային հոգեբուժական ասոցիացիայի պատվավոր անդամ Արմեն Սողոյանը:

Նրա խոսքերով՝ այս տարի հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն անցկացվում է «Արժանապատվություն և հոգեկան առողջություն» կարգախոսով:

Ա.Սողոյանը հայտնեց, որ Հայաստանում ողջ հոկտեմբեր ամիսը հոգեկան առողջության միամսյակ է հայտարարվել: Միամսյակի շրջանակներում Հայաստանում մի շարք միջոցառումներ են իրականացվելու: Մասնավորապես, մի շարք հոգեկան առողջության կենտրոններում կտրամադրվի անվճար խորհրդատվություն, բացի այդ, հղիների համար ևս կկազմակերպվեն հոգեբանական անվճար խորհրդատվություններ, Ստեփանակերտում կանցկացվի գիտաժողով՝ նվիրված Ղարաբաղում հոգեկան առողջության ծառայությունների հիմնադրման 20-ամյակին, կանցկացվի հոգեկան առողջության պահպանման, բարելավման ռազմավարության և գործողությունների պլանի ընթացքի քննարկում և այլն:

Ա.Սողոյանը նաև տեղեկացրեց, որ հոկտեմբերի 22-ին Սպիտակում կբացվի հոգեկան խանգարումներ ունեցող անձանց ՀՀ ում առաջին խնամքի տունը (ՀՀ կառավարության կողմից ալտերնատիվ խնամքի ռազմավարության շրջանակներում):
Ա.Սողոյանը նշեց, որ Հայաստանում, ընդհանուր առմամբ, այսօր 50 հազարից ավելի հոգեկան խնդիր ունեցող մարդ կա գրանցված, որից 21 հազարն ունեն հաշմանդամություն:

Ըստ նրա՝ մեր երկրում հոգեկան խնդիրներից ամենատարածվածը դեպրեսիան է. «Առողջապահության ազգային ինստիտուտի հետ համատեղ մշակում ենք դեպրեսիայի ազգային հետազոտություն, որի արդյունքներն ամփոփելուց հետո վստահաբար կարող ենք ասել, թե Հայաստանում դեպրեսիա ունեցողների թիվը որքան է կազմում»:

Մեր երկրում հոգեկան խնդիրներից տարածված է նաև մտավոր հետանացությունը, որը ավելի շատ հայտնաբերվում է արական սեռի ներկայացուցնիչների մոտ, երբ զորակոչային տարիքում հոգեբուժական քննություն են անցնում:

ԵՊԲՀ բժշկական հոգեբանության ամբիոնի վարիչ Խաչատուր Գասպարյանն էլ նշեց, որ ամբողջ աշխարհում կան միևնույն հոգեկան խնդիրները, բայց, անշուշտ, կան նաև առանձնահատկություններ: Օրինակ՝ Հայաստանում և Իսրայելում, մյուս երկրների հետ համեմատած, բավական մեծ է կպչուն-սևեռուն մտքերի խանգարումների տոկոսը: Նման խանգարումները որևէ մտքի վրա կենտրոնանալու մեջ են դրսևորվում, այսինքն՝ երբ մարդը շարունակ մտածում է միևնույն բանի մասին, անընդհատ նույն հաշվարկն է անում, կարող է հազար անգամ հաշվել շենքի հարկերը և այլն։

Մասնագետները նշեցին, որ հասարակական վերաբերմունքը հոգեկան խնդիրներ ունեցող մարդկանց հանդեպ շատ մեծ փոփոխության է ենթարկվել, վերջին քսան տարիների հետ համեմատած կան շատ լուրջ դրական փոփոխություններ: Միաժամանակ նշվեց, որ թեև հոգեբուժական ծառայություններից օգտվողների թիվը նախորդ տարիների համեմատ ավելի է շատացել, սակայն կան մարդիկ, ովքեր դեռ ունեն նախապաշարմունք և չեն դիմում բժշկի:

Անդրադառնալով մեր երկրում հոգեկան խնդիրներ ունեցող անձանց բուժմանը, Ա.Սողոյանն ասաց, որ ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ մեզ մոտ մատուցվող ծառայությունները բարելավման կարիք ունեն: Ըստ նրա՝ վերջին շրջանում ՀՀ առողջապահության նախարարության և ՀՀ կառավարության կողմից ընդունվել են մի շարք նորմատիվ փաստաթղթեր, այդ թվում հոգեկան առողջության պահպանման և բարելավման ռազմավարությունը և 2015-19թթ. գործողությունների պլանը, միաժամանակ նախատեսվում է Համաշխարհային բանկի վարկային ծրագիր իրականացնել, ինչը շատ օգտակար կլինի բարեփոխումների իրականացման գործում:

Նշենք, որ ԱՀԿ տվյալներով` 450 միլիոն մարդ ունի հոգեկան խանգարում, աշխարհի բնակչության 25%-ի մոտ կյանքի ընթացքում լինում է որևիցե հոգեկան խնդիր, աշխարհում 26 միլիոն մարդ ապրում է շիզոֆրենիա ախտորոշմամբ և զարգացող երկրներում շիզոֆրենիայով հիվանդների 90%-ը բուժում չի ստանում, իսկ շիզոֆրենիան հաշմանդամություն առաջացնող առաջատար պատճառներից է: