Լիլիթ Պետրոսյան. Ողջ աշխարհում պաշտոնական վիճակագրության նկատմամբ առկա են քննադատություններ
Վերջին շրջանում լուրջ քննադատությունների առիթ են հանդիսացել ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից հրապարակված հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները: Panorama.am-ն այս հարցի պատասխանը ստանալու նպատակով զրուցեց ՀՀ վիճակագրության պետական խորհրդի անդամ Լիլիթ Պետրոսյանի հետ:
- ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակած տվյալները`կապված այս տարվա 7 ամիսների տնտեսական ցուցանիշների և 1-ին կիսամյակի ՀՆԱ-ի հետ, քննարկումների առիթ են հանդիսացել: Որոշ տնտեսագետներ այն կարծիքին են, թե հնարավոր չէ ՀՆԱ-ն աճի, այն դեպքում, երբ ներքին առևտուրը նվազել է, կամ ՀՆԱ-ն աճի, երբ հարկերն են նվազել: Ինչպե՞ս կպատասխանեք այս քննադատությանը, արդյո՞ք նման օրինակներ միջազգային պրակտիկայում եղել են:
- Նման հարցադրմամբ մեզ դիմել էին նաև ՀՀ տարբեր նախարարությունների մակրոտնտեսական վերլուծություններ իրականացնող մեր գործընկերները: Ի պատասխան՝ մենք առաջարկել ենք, օրինակ, ծանոթանալ Եվրամիության վիճակագրական ծառայության` Եվրոստատի կայքէջում զետեղված տվյալների բազաներին: Եվրոստատի կայքէջին հղումն առկա է ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության պաշտոնական կայքէջում: Օրինակ՝ միայն 2005-2014 թվականներին, այսինքն 10 տարում, ԵՄ անդամ 28 երկրներում տարեկան ցուցանիշներով արձանագրվել է 46 դեպք, երբ երկրի համախառն ներքին արդյունքն աճել է, սակայն առևտուրը, առանց ծառայությունների, նվազել: Ավելին, 2008, 2011 և 2013 թվականներին ԵՄ 28 երկրների համախմբված ցուցանիշներով է այդպիսի պատկեր արձանագրվել: Առանձին երկրների կտրվածքով նման պատկերներ տարբեր տարիներին տարեկան ցուցանիշներով արձանագրվել են Բելգիայում, Բուլղարիայում, Չեխիայում, Դանիայում, Գերմանիայում, Էստոնիայում, Իռլանդիայում, Իսպանիայում, Իտալիայում, Կիպրոսում, Լիտվայում, Հունգարիայում, Մալթայում, Նիդերլանդներում, Ավստրիայում, Լեհաստանում, Պորտուգալիայում, Ռումինիայում, Սլովակիայում, Սլովենիայում, Միացյալ Թագավորությունում: Ինչ վերաբերում է այն թեզին, թե համախառն ներքին արդյունքի աճին զուգընթաց չի կարող «արտադրանքի հարկեր հանած սուբսիդիաներ» ցուցանիշի անկում արձանագրվել, ապա հարկ է նշել, որ նույն տվյալների բազայում նույն ժամանակահատվածում տարեկան ցուցանիշներով արձանագրվել է 23 դեպք: Տարբեր տարիներին նման երևույթ է արձանագրվել Բուլղարիայում, Չեխիայում, Դանիայում, Գերմանիայում, Հունաստանում, Իսպանիայում, Կիպրոսում, Լատվիայում, Լիտվայում, Հունգարիայում, Լեհաստանում, Ռումինիայում, Սլովակիայում, Սլովենիայում, Շվեդիայում և Միացյալ Թագավորությունում: Նշված տվյալների բազայում առկա են նաև բազմաթիվ դեպքեր, երբ տարեկան համախառն ներքին արդյունքի աճի պարագայում նվազել է արտաքին առևտրաշրջանառությունը կամ աճել գործազրկության մակարդակը: Ընդ որում, հարկ է նշել, որ վերը նշված ցուցանիշները տարեկան ամփոփ տվյալներ են, որոնք եռամսյակային և կիսամյակային կտրվածքով հաճախ ունեցել են ավելի բազմազանված միտումնային դրսևորումներ, իսկ վիճարկման առարկա դարձած Հայաստանի ցուցանիշները կիսամյակային են:
- Ըստ ԱՎԾ-ի արտահանման ծավալն ավելացել է 0.1%-ով, այն դեպքում, երբ ընդհանուր օգտագործման տրանսպորտի տարբեր տեսակներով իրականացվող արտահանվող բեռնափոխադրման ծավալները աճել են 0.8%-ով: Ինչո՞ւ են այդ ցուցանիշները տարբեր:
- Նշված ցուցանիշները համադրելի չեն, քանի որ Ձեր կողմից ներկայացված առաջին ցուցանիշն արտացոլում է ընդհանուր արտահանման ծավալը, մինչդեռ երկրորդ ցուցանիշը վերաբերում է միայն ընդհանուր օգտագործման տրանսպորտի կազմակերպությունների կողմից արտահանված բեռներին: Դրանք ընդգրկունության տեսանկյունից տարբեր ցուցանիշներ են, և մեթոդաբանական տեսանկյունից կիրառելի չեն տվյալ վերլուծությունների համար:
- Սովորաբար տնտեսական ցուցանիշների հրապարակումից հետո ԱՎԾ-ն հայտնվում է քննադատությունների թիրախում: Սակայն ՀՀ ԱՎԾ-ն, կարծես թե, խուսափում է պատասխանել այդ քննադատություններին: Ինչո՞ւ:
- ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունը միացել է Միջազգային վիճակագրական ինստիտուտի Պրոֆեսիոնալ էթիկայի հռչակագրին և մեր աշխատակիցներն այդ հռչակագրի պահանջների համաձայն պարտավոր են հարգանքով վերաբերվել վիճակագրական տեղեկատվության բոլոր սպառողներին և նրանց կողմից հնչեցված քննադատություններին: Ընդհանրապես, ողջ աշխարհում էլ պաշտոնական վիճակագրության նկատմամբ առկա են քննադատություններ և վստահության պակաս: Ցանկացած վիճակագրական ցուցանիշ, երբ հրապարակվում է, այն վիճակագրական տեղեկատվության մեկ սպառողի համար կարող է լինել լավ լուր, մյուսի համար՝ վատ լուր, իսկ երրորդի համար որևէ հետաքրքրություն չներկայացնող լուր: Դա նորմալ է, քանզի սպառողները տարբեր են իրենց շահերով, հետաքրքրություններով, հակումներով, փորձառությամբ և այլն, ինչն օբյեկտիվ իրողություն է: Այդ իսկ պատճառով ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից միջազգային գիտաժողովներին խնդրո առարկայի վերաբերյալ քննարկումների արդյունքում մշակվել է «Պաշտոնական վիճակագրության նկատմամբ վստահության պակասի օբյեկտիվ պատճառները» խորագրով պարզաբանական նյութ, որը խմբագրվել է Դանիայի վիճակագրության կողմից: Այդ նյութն առկա է ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության պաշտոնական կայքէջի աջ սյունակի ստորին հատվածում նույն խորագրով: Նյութում մանրամասնված են 5 պատճառներ, դրանք են.
1. Սպառողների տարբեր հեռանկարները,
2. Սպառողների տարաբնույթ շահերը,
3. Շահառուների վերաբերմունքը,
4. Մեթոդաբանության բազմաշերտությունը,
5. Պետական ինստիտուտների նկատմամբ վստահության ընդհանուր պակասը ողջ աշխարհում:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Անահիտ աստվածուհու արձանը կցուցադրվի Հայաստանի պատմության թանգարանում պահվող բացառիկ նմուշների հետ
