«Լավագույն տարբերակը քնչչական ապարատի կենտրոնացումն ու ՀՀ Քննչական կոմիտեի ստեղծումն է»
Վերջին տարիներին Հայաստանը որդեգրել է ծրագիր, որի վերջնական նպատակը իրական բարեփոխումներն են բոլոր ոլորտներում, այդ թվում նաև դատաիրավական ոլորտում: Որոշ արդյունքներ արդեն իսկ նկատելի են, սակայն նկատելի է, որ բարեփոխումներին զուգահեռ այս տարիների ընթացքում ավելացել է հանցավորությունը:
«Ընդհանուր քրեածին իրավիճակը նախորդ տարիների համեմատ շատ փոխվել է` հանցագործությունների գրեթե կրկնակի աճ է արձանագրվել»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց «Հանուն ապագայի» քաղաքացիական նախաձեռնության համակարգող, Հանրային խորհրդի պետաիրավական հանձնաժողովի անդամ Լևոն Երզնկյանը:
Ոստիկանությունում այս հանգամանքը բացատրում են նրանով, որ նախորդ տարիների համեմատ, ներկայումս որևէ հանցագործություն հաշվառումից չի թաքցվում, այլ գրանցվում են բոլորը, բայց, ըստ մեր զրուցակցի, միայն այս հանգամանքով բացատրել աճն այդքան էլ ճիշտ չէ, քանի որ աճը փոխկապակցված է նաև մի շարք այլ գործոններով, որոնց մեջ առաջնայիններից, իհարկե, սոցիալական բարդ իրավիճակն է:
Բացի այս, ըստ Լ. Երզնկյանի, ներկայումս մենք ունենք խնդիրներ սկսած հանգագործության կատարման պահից մինչև հանցավորի հայտնաբերման, դատապարտման ու պատժի կրման և դրա ավարտի ընթացքում շղթայի բոլոր օղակներից յուրաքանչյուրում:
Համաձայն ՀՀ գործող օրենսդրության, ՀՀ ոստիկանությունն իրականացնում է մի շարք խնդիրներ, որոնց թվում են նաև հանցագործությունների հայտնաբերումը և բացահայտումը, քրեական գործով նախնական քննությունը: Առաջին հայացքից դա ոստիկանության առջև դրված ավանդական խնդիրներից է, սակայն չպետք է մոռանալ, որ խորհրդային տարիներից ի վեր ոստիկանությունը զբաղված էր ոչ բոլոր, այլ ընդամենը միայն մի քանի հանցատեսակների բացահայտմամբ, իսկ ծանր համարվող հանցագործություններով, ինչպիսիք են, օրինակ, սպանությունները, ինչպես նաև խարդախությունների, յուրացումների, պաշտոնատար անձանց կողմից կատարվող և գերակշռող այլ հանցանքների վերաբերյալ քննությունը վարում էին դատախազության մարմինները:
Սակայն շուրջ երկու տարի առաջ, դատաիրավական բարեփոխումների շրջանակներում որոշում կայացվեց դատախազությունից վերցնել նախաքննություն իրականացնելու լիազորությունը, այն փոխանցելով ՀՀ ոստիկանությանը: Ըստ Լ.Երզնկյանի, սրան զուգահեռ, սակայն, ոստիկանությունում չստեղծվեցին համակարգի առջև դրված նոր պահանջներին համապատասխան պայմաններ և մինչ օրս բազմաթիվ քննչական բաժիններում քննիչներն անգամ առանձնասենյակներ չունեն և երկու-երեք հոգով նստում են մեկ սենյակում. «Դրան է գումարենք ցածր աշխատավարձը և անհրաժեշտ տեխնիկական բազայի բացակայությունը և հասկանալի կդառնա, որ նման պայմաններում աճող հանցագործությունների արագ և որակյալ բացահայտման մասին խոսք լինել չի կարող»,- նշեց նա:
Իհարկե, բացի ոստիկանությունից երկրում գործում են նաև Հատուկ քննչական ծառայությունը, քննչական ապարատներ` ՊՆ-ում և ՊԵԿ-ում , հետագա զարգացում է ստացել հետաքննիչների ինստիտուտը: Սակայն այս իմաստով էլ կարծես հաղթող դուրս եկավ ոչ թե պետական, այլ գերատեսչական շահը` յուրաքանչյուր քիչ թե շատ ուժային կառույց շտապեց ապահովել իրեն քննչական ապարատով, որի արդյունքում, ասենք, հարկային մարմինները հայտնաբերում են պետության առջև իրենց ֆինանսական պարտավորությունները չկատարող կամ թերի կատարող անձանց և նույն մարմիններն էլ հիշյալ դեպքով իրականացնում են քննություն. « Սակայն բոլորս էլ լավ գիտենք վերադասի ցանկություններին երբևէ չընդդիմանալու «բարի» ավանդույթը»,- ընդգծեց Լ.Երզնկյանը:
Վերադառնալով ոստիկանությանը, նա փաստեց` ոստիկանության համակարգում քննչական ապարատի լինելը ոչնչով չի նպաստում, իսկ որոշ դեպքերում նաև խանգարում է ոստիկանության հիմնական առաքելությանը` հանցագործությունների ու վարչական իրավախախտումների նախականխմանը, հասարակական կարգի ու անվտանգության պահպանության ապահովմանը:
Panorama.am-ի հարցին, թե այս դեպքում ո՞րն է ելքը ու լուծումը, որպեսզի իրականացվող բարեփոխումներն իսկապես իրենց նպատակին ծառայեն, ՀԽ ներկայացուցիչն արձագանքեց` Հայաստանի համար վիճակը շտկելու լավագույն տարբերակը կլինի ողջ քնչչական ապարատի կենտրոնացումը և լիովին անկախ նոր մարմնի` ՀՀ Քննչական կոմիտեի ստեղծումը: