Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ինչո՞ւ պետք է տագնապներ ունենամ: Գործընթացներ են, կարող են ունենալ տարբեր ընթացք և ավարտ»,- լրագրողների հետ զրույցում ասաց Սահմանադրական դատարանի նախագահ, Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե, հաշվի առնելով այն փաստը, որ ընդդիմությունը դեմ է սահմանադրական բարեփոխումներին, արդյո՞ք տագնապներ չունե՞ք, թե կարող եք ձախողել բարեփոխումները:

Նա կարևորեց այն փաստը, որ մասնագիտական հանձնաժողովն իր գործն արել է, ներկայացրել է հայեցակարգ, որը մասնագիտական մարմնի՝ Վենետիկի հանձնաժողովի կողմից շատ բարձր գնահատականի է արժանացել:

«Այժմ քաղաքական քննարկումների փուլ է, պետք է նորմալ վերաբերվել, զարգացումները ցույց կտան՝ կլինեն համաձայնություններ, թե ոչ, հնարավոր են նաև հայեցակարգային մոտեցումներում փոփոխություններ՝ ելնելով այդ քննարկումների արդյունքներից: Նորմալ, բնական գործընթաց է»,- ասաց ՍԴ նախագահը:

Գ. Հարությունյանի դիտարկմամբ, Սահմանադրությունը հասարակական համաձայնություն է հիմնարար արժեքների շուրջ, եթե այդ համաձայնությունը ձեռք չի բերվում, ուրեմն արդյունքներն ակնկալելի չեն կարող լինել. «Այդ իսկ պատճառով պետք է գնան գործընթացներ, որպեսզի համապատասխան համաձայնության շրջանակներում բարեփոխումներ իրականացեն: Ոչինչ չանելը կործանման ճանապարհ է»:

Պատասխանելով հարցին, թե արդյո՞ք Վենետիկի հանձնաժողովի առաջարկությունները, մասնավորապես ընդլայնել ընդդիմության լիազորությունները, որևէ փոփոխություն կմտցնեն հայեցակարգում, հանձնաժողովի նախագահն ասաց. «Անշուշտ: Հանձնաժողովը սկզբնապես այդ հարցում արմատական դիրքորոշում է արտահայտել, հատկապես այնպիսի խորհրդարաններում, որոնք միապալատ են, չկան ներխորհրդարանական հակակշիռներ: Խորհրդարանական փոքրամասնությունը պետք է ավելի մեծ դերակատարություն ունենա: Այդ դերակատարությունը պետք է լինի ոչ միայն օրինաստեղծ քաղաքականության բնագավառում, նաև պետական իշխանության ինստիտուտների ձևավորման և վերահսկողության գործունեության: Մենք բերել ենք նաև օրինակներ, մասնավորապե նշել ենք մի քանի ուղղություններով: Քննարկումները բերում են նրան, որ դա պետք է անհրաժեշտ ու բավարար լինի այդ հավասարակշռությունը երաշխավորելու համար: Այսինքն՝ դարձյալ փորձ է արվելու գտնել լրացուցիչ հնարավորություններ փոքրամասնության լիազորությունների իրացման երաշխիքների ապահովման առումով: Չպետք է մոռանալ, որ պառլամենտը իր ամբողջության մեջ է իշխանություն: Փոքրամասնությունը նույնպես իշխանության է, ունի իր կոնկրետ առաքելությունը: Եթե այդ առաքելությունը չի իրացվում, նշանակում է, որ իշխանությունն արդյունավետ չի իրացվում: Մեզ մոտ ստեղծված վիճակի հիմնական խոչընդոտներից մեկը սա է, որ ոչ միայն մարդիկ չեն կարողանում իրենց հակակշռող դերակատարությունն իրականացնել, այլ նաև ընդհանրապես, այդ նշված երեք ուղղություններում որևէ արդյունավետ գործունեություն ծավալել»:

Գ. Հարությունյանի խոսքով, իրենք էլ այդ հարցադրումն արել են, որ տարբեր մակարդակներում, ինստիտուտների ձևավորման մեջ պետք է լինի նաև ընդդիմության ներկայացուցիչ. «Չպետք է հարցը կապել միայն անձի ներկայացուցչական պարագայի հետ: Կարևոր է ամբողջության մեջ նայել թե այդ ներկայությամբ ինչ դերակատարություն պետք է իրականացնել: Կարևոր է, որ փոքրամասնության դերակատարությունը կոնկրետ օրինաստեղծ քաղաքական բնագավառում, օրենքների քննարկման, օրինագծերի առաջադրման, վերահսկողության բնագավառում, կապված նաև կառավարության գործունեության և ավելի լայն շրջանակներում»:

Նա նշեց, որ Հայաստանում 50+1 հարաբերությունն է գործում, եթե քաղաքական մեծամասնությունը, առանձին մեկ կուսակցությունն ունենում է այդքան ձայն, բոլոր նշանակումները կարողանում է առանց որևէ խնդրի անել, օրինագծերն ընդունել:

«Հայեցակարգում առաջ է քաշվում օրգանական, սահմանադրական օրենքների գաղափարը, որի պարագայում առանց ընդդիմության ակտիվ մասնակցության որևէ այդպիսի օրենք չի ընդունվի: Մենք առաջ ենք քաշում Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի, Վերահսկիչ պալատի և մի շարք այլ պաշտոններում այդ քվոտայի բարձրացում, որի պարագայում ընդդիմության դերակատարությունը մեծանում է»,-ասաց ՍԴ նախագահը՝ հավելելով, որ բարեփոխումների ամբողջ նպատակն այն է, որ պետական մեքենան արդյունավետ գործի:

Գ. Հարությունյանը նշեց, որ Սահմանադրական զարգացումներն անընդհատ պետք է լինեն:

«Չպետք է միայն այնպիսի մեխանիզմ ընտրել, որ միայն վիրահատությամբ հնարավոր լինի փոփոխություն կատարել: Ցավոք, մեր երկրում ընտրվել է այնպիսի սահմանադրական կարգ, երբ էվոլյուցիոն զարգացումները պարզապես արգելափակվել են: Նախորդ անգամ կատարված փոփոխությունները եղել են ոչ լիարժեք, եղել են կիսալուծումներ, որոնք իրացման պրոցեսում բացահայտվեց թերություններ: Իմ կարծիքով, այդ ժամանակ նույնիսկ մեկ քայլ հետ գնացինք այն նախագծից, որը մշակվել էր դրանից առաջ: Սահմանադրության ընդունումից հետո, դեռ թանաքը չչորացած, կրկին փոփոխությունների մասին խոսք գնաց:
Երբ սահմանադրական խնդիրները չեն լուծվում, դրանք վերարտադրվում են հանրային կյանքում, առաջացնում են լուրջ պրոբլեմներ»,- ասաց ՍԴ նախագահը:

Խոսելով ընտրական կարգի թերությունների մասին, որոնք նաև իրենց բացասական հետևանքներն են թողնում, Գ. Հարությունյանն ասաց, որ պետք է այնպիսի համակարգ ներդրվի, որը չբերի հետևանքների, որ չխոսեն հետևանքների մասին: