Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Տիգրանով իմ սերունդը իր խոսքն է խոսում նորոգ ու նորօրյա մշակույթի տաճարում: Առանց Տիգրանի` իմ սերունդը միայն համր ուխտավոր էր լինելու»,- Տիգրան Մանսուրյանի մասին ասել է գրող, արձակագիր, կինոսցենարիստ Հրանտ Մաթևոսյանը: 

Այսօր ՀՀ Ժողովրդական արտիստ, ՀԽՍՀ և ՀՀ Պետական մրցանակի դափնեկիր, կոմպոզիտոր Տիգրան Մանսուրյանի ծննդյան օրն է:

Տիգրան Մանսուրյանը ծնվել է 1939 թ. Բեյրութում։ 1940-ականների վերջերին ընտանիքով ներգաղթել է Հայաստան։ Մանսուրյանը կոմպոզիցիա է սովորել 1956-1960 թթ. Երևանի Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանում (Էդուարդ Բաղդասարյանի դասարան), ապա 1960-1965թթ.՝ Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում՝ Ղազարոս Սարյանի դասարանում, ում ղեկավարությամբ 1967 թվականին ավարտել է ասպիրանտուրան։ Ուսանողական տարիներին գրել է տարբեր ժանրի երկեր, արժանացել մրցանակների։ 1967-1986 թթ. ժամանակակից երաժշտության տեսություն է դասավանդել կոնսերվատորիայում: 1986 թվականին Մանսուրյանին շնորհվել է երաժշտության պրոֆեսորի կոչում: 1992-1995 թթ. զբաղեցրել է կոնսերվատորիայի ռեկտորի պաշտոնը:

Բավական կարճ ժամանակահատվածում Մանսուրյանը դարձել է հայ առաջատար կոմպոզիտորներից մեկը, ով ստեղծագործական ամուր կապեր է հաստատել միջազգային ճանաչում ունեցող այնպիսի արվեստագետների և կոմպոզիտորների հետ, որոնց թվում են Վալենտին Սիլվեստրովը, Ալֆրեդ Շնիտկեն, Սոֆիա Գաբայդուլինան, Անդրեյ Վոլկոնսկին, Էդիսոն Դենիսովը և ուրիշներ:

Առաջիններից մեկը ազգային արվեստում Տ. Մանսուրյանը հետևողականորեն դիմել է հայկական միջնադարյան բանաստեղծությանը՝ Ֆրիկի, Թլկուրանցու, Կեչառեցու, Քուչակի գործերին:

Ակտիվ որոնումները վոկալ-գործիքային երաժշտության ժանրերի բնագավառներում առավել ցայտուն դրսևորվեցին գրեթե միաժամանակ ստեղծված երկու ստեղծագործություններում: Եռամաս «Տետր ողբագին տաղերգության» (ըստ Խ. Կեչառեցու) երկում Մանսուրյանը դիմում է լարային կվարտետի, երկու ֆլեյտայի ու գոնգի, որոնց միանում են տղամարդկանց երեք ձայն՝ ունիսոն հնչողությամբ (երկորդ և երրորդ մասերում): Իրենց բնույթով հակադիր թվացող արտահայտչամիջոցները, ընտիր սոնորային հնչյունները և սաղմոսատիպ, ստատիկ, հայեցողական տիպի շարադրանքը, միահյուսվելով, նպաստում են ստեղծագործության ոճական ամբողջականությանը:

Քուչակյան չորս հայրենները կոմպոզիտորի այն գործերից են, որոնց բովանդակության խորացումն իրականացվում է բնորոշ արտահայտչամիջոցների օգնությամբ: Միջնադարյան բանաստեղծության ու երաժշտության հարուստ ավանդույթների՝ մեր ժամանակակցի դիրքերից ընթերցումը հանգեցրել է գեղեցիկ, հուզառատ նմուշների ստեղծման:

«Երաժշտության մեջ երկու երևույթների հարաբերություն կա` ձայնի և լռության: Ո՞րն է ավելի հարուստ, ո՞րն է ավելի հագեցած, որի՞ մեջ ավելի խորհուրդ կա: Իմ կարծիքով, հարուստը լռությունն է: Երբ ես անցնում եմ սահմանը` չգրելուց գրելուն, իմ զգացումն այն է, թե հանցանք եմ գործել, որ կորցրել եմ այդքան ժամանակը: Երբ չեմ գրում` խեղդում է ունայնության զգացումը: Երաժշտություն գրելն ինձ համար գործ չէ: Ինքնարտահայտման միջոց էլ չէ: Ես եմ: Ես ապրում եմ… Իմ իմացած ճշմարտությունը հաստատելու համար պատրաստ եմ լինել համառորեն: Ինչպե՞ս կարելի է բաց ճակատով լեռների կատարներին նայել, որ մեջդ երգ հղանա, երբ քո շուրթերին թռիչքի անկարող, ներքին կրակից զուրկ հանգաբանություն է և ոչ բանաստեղծություն: Առանց մոլեգնության ոչ մի բան չի ծնվում…»,- գրել է Տ. Մանսուրյանը:

Մանսուրյանի երաժշտական ոճը բնութագրվում է որպես հին հայկական ազգայինի և ժամանակակից եվրոպական մեթոդների համաձուլում: Մանսուրյանի ստեղծագործությունների ցանկը հագեցած է: 2011 թվականին Մյունխենի սիմֆոնիկ նվագախմբի պատվերով Տ. Մանսուրյանը գրել է «Ռեքվիեմ»:

Ունի բազմաթիվ դաշնամուրային, կամերային, վոկալ ստեղծագործություններ: Գրել է բազմաթիվ հայտնի ֆիլմերի երաժշտություններ` Փարաջանովի «Նռան գույնը», Միքայել Վարդանովի «Եվ այսպես ամեն օր», Հենրիկ Մալյանի «Մենք ենք, մեր սարերը», «Կտոր մը երկինք» և այլն:

«Այն վայելչությունը, որ Մանսուրյանը բացահայտում է մի պտղունց նոտայով, որքան մնայուն, նույնքան էլ գորովալից է»,- ասել է ամերիկացի արվեստագետ Ալան Լոքվուդը:

Կոմպոզիտոր, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, ՀՀ ժողովրդական արտիստ Տիգրան Մանսուրյանը հայ արդի դասական երաժշտության  անվանի ներկայացուցիչներից է. նրա ստեղծագործությունը XX դարի  եվրոպական երաժշտության նվաճումների և հայ երաժշտարվեստի  լավագույն ավանդույթների ինքնատիպ համադրումն է:

«Իմ համոզմունքն է,- գրել է կոմպոզիտորը,- որ ամեն մարդ աշխարհ գալիս իր բաժին հարցերն է ստանում: Ոմանց համար ստեղծագործելը լոկ այդ հարցերին պատասխանելն է: Ես իմ ստեղծագործությամբ աշխատում եմ հարցեր ավելացնել: Արվեստը պետք է հարցեր ծնի, հարցեր առաջացնի»: