Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի կողմից իրականացվող «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագիծն ուղղված է հայկական ազգային արժեքների պահպանությանը, հոգևոր երաժշտական ժառանգության փրկությանը: Լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նախագիծը ներկայացնելիս ասաց «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի տնօրեն և «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագծի ղեկավար-համակարգող Մարինա Սուլթանյանը:

«Մեկուկես տարվա հետևողական աշխատանքներից հետո ներկայացվում է նախագիծը: Միտքը հղացել էր շուրջ երկու տարի առաջ»,-նշեց նա՝ հավելելով, որ «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամը նպատակ ունի աջակցել արվեստի տարբեր ճյուղներին, սկսում է երաժշտությունից:

Նախագծի երաժշտական պրոդյուսեր Արմեն Մարտիրոսյանն ասաց, որ հայկական մշակույթի զգալի մասն է կազմում երաժշտությունը. «Մենք հայ ենք, մեր երաժշտությունը հայկական է: Երբևէ փորձե՞լ եք որոնել «հայկական երաժշտության» բառակապակցությունը համացանցում: Ես ինքս բազմիցս արել եմ, արդյունքը համոզիչ չէր, երաժշտություն էր գալիս, որը հայերեն էր, բայց հայկական չէր: Գլոբալ խնդիր է մի ազգի համար, ով մի կողմից ուզում է պահպանել իր մշակութային ժառանգությունը՝ փոխանցելով այն սերունդներին, մյուս կողմից պատշաճ կերպով ցանկանում է ներկայանալ միջազգային հանրությանը: Որպեսզի այս գլոբալ խնդիրը լուծվի, հասկացանք, որ պետք է սկսենք մի հսկայական ծրագիր, ազդակ էր, որ արթնացրեց իրական գործի իրական գաղափարը»:

Ըստ նրա, գաղափարն իրականացնելու համար ստեղծվեց «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամը, որի առաջին ծրագիրը հենց «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագիծն է:

Ա.Մարտիրոսյանի ներկայացմամբ, աշխատանքը կատարվել է փուլ առ փուլ՝ գիտահետազոտական աշխատանք, կատարողների ընտրություն, կատարողների ուսումնական գործընթաց, «Զարկ» արական երգչախմբի կազմավորում, ձայնագրություն, նոտագրություն, աշխատանք նկարիչների հետ, պաշտոնական կայքի՝ ստեղծում. «Ընտրվել են կոմիտասյան չափանիշներով ամենացայտուն, բուն հայկական երգերը, հոգևոր երաժշտության նմուշները, շարականները՝ հայկական ազգային երաժշտության ոսկե հավաքածու համարվող ստեղծագործությունների մոտ 550 օրինակ, որոնք ընդգրկվել են մեկ ձայնադարանում: Այդ ամբողջ ժառանգությունը մեկուկես տարիների ընթացքում զրոյից կատարեցինք, ձայնագրեցինք, թվայնացրեցինք, ստեղծեցինք վեբկայք ու տեղադրեցինք համացանցում»:

Նախագծի գլխավոր երաժշտական խմբագիր ու խորհրդատու Արթուր Շահնազարյանի խոսքով, ձայնադարանում ընդգրկում են Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանների բոլոր շրջանների տարբեր ժանրերի ժողովրդական երգեր: Բոլոր ստեղծագործություններն ուղեկցվում են մեկնաբանություններով, կցված է «ծննդական»՝ ժանր, ենթաժանր, տիպ, աղբյուր:

Ա. Մարտիրոսյանն ասաց. «Մենք մեր ազգային երաժշտությունը տարածելու խնդիր ունենք ու որպեսզի հանրամատչելի լինի այդ երաժշտությունը, մենք երգին կցել ենք նաև ձեռքով նկարած նկարներ, որն արդեն պատկերավոր ներկայացնում է երգի ոգին, ինչի մասին է տվյալ երգը»:

Մ. Սուլթանյանի խոսքով, այսքանով աշխատանքը չի ավարտվել. «Նախագծի մտահղացման հեղինակ Արթուր Ջանիբեկյանը հանդես է եկել ևս մեկ մտահղացմամբ՝ շտեմարանն ինչ-որ ձևով առարկայացնել: Ստեղծվեց «Հայկական ազգային երաժշտական գանձատուփ»՝ ոսկեզօծ, հայկական զարդանախշերով, որտեղ ներբեռնված է լինելու երաժշտական բազան: Գանձատուփերը պետք է նվիրաբերենք կարևորագույն գիտական կառույցներին ինչպես մեր երկրում, այնպես էլ արտերկրում՝ այդկերպ հասանելի դարձնելով մեր երաժշտությունն աշխարհին՝ որպես իրեղեն ապացույց, որ այս երաժշտությունը մեզ է պատկանում»:

Մ. Սուլթանյանը նաև հայտնեց, որ նպատակ ունենք կիրառել շտեմարանը նաև ուսումնասկան դաշտում, իսկ շտեմարանի համալրման աշխատանքները մշտապես շարունակվելու են:

«Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամը ստեղծվել է 2014թ փետրվար ամսին, ծրագրի գաղափարը հղացել է 2013 թ. օգոստոս ամսից: Այն նպատակ ունի աջակցել հայ մշակույթի, արվեստների տարբեր ճյուղերի, հայկական ժողովրդական և եկեղեցական երաժշտական ժառանգության պահպանմանը, զարգացմանը և տարածմանը:

«Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի կողմից իրականացվող ծրագրերից առաջինը «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» մշակութային նախագիծն է, որի շրջանակներում առաջին անգամ ստեղծվում է հայի ինքնությունն արտահայտող ավանդական երգերի ոսկե հավաքածու: «Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» նախագծի նպատակն է ազգային ինքնության պահպանմանն ուղղված ծրագրերի շրջանակներում վերածնել, վերաձայնագրել հայկական ազգային, ժողովրդական և հոգևոր երաժշտությունը՝ պահպանելով ու փոխանցելով այն սերունդներին: Նախագծի խնդիրների և նպատակների շրջանակներում իրականացվել է մասնագետների կողմից նախապես ընտրված ավանդական երգերի նոտագրում և ձայնագրում, ինչպես նաև հայկական ազգային երաժշտությանը վերաբերվող նոտային գրականության հավաքագրում, դասակարգում ու հրատարակում:

Նախագծի շրջանակներում ձայնագրվել են կոմիտասյան չափանիշներով ընտրված 300 ժողովրդական, 100 հոգևոր երգեր և 100 գործիքային երաժշտության նմուշներ, ինչպես նաև աշուղական երգեր: Ցանկի մեջ ընդգրկված են Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանների պատմական շրջանների երգերն ու նվագները: Շուրջ 200 տարի ընդմիջումից հետո ծրագրի շրջանակներում համաշխարհային հանրությանը հասանելի տեսքով և ձևակերպմամբ կհրատարակվեն հայ հոգևոր երաժշտական մատյանները /Շարակնոցը, Ժամագիրքը/: Ընդհանուր առմամբ, 600-ից ավել երաժշտական նմուշներ հասու կդառնան հանրությանը:

«Հայկական ազգային երաժշտական գանձարան» ծրագիրը իրականացվում է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչների և վաստակավոր ու արհեստավարժ երաժիշտների մասնակցությամբ:


Նախորդող հրապարակում՝
Հայկական ազգային երաժշտության մոտ 550 օրինակ՝ մեկ ձայնադարանում