Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Արցախում Գանձասարից հետո երկրորդ ամենաշատ այցելու ունեցող զբոսավայրը Տիգրանակերտն է: Տարեկան մոտ 30-40 հազարի է հասնում այցելուների թիվը: Տիգրանակերտում է գործում նաև իր բնույթով եզակի հնագիտական թանգարանը:
Տիգրանակերտը շատ հարուստ քաղաք է: Ամեն տարի նորանոր բացահայտումներ ենք ունենում»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց Տիգրանակերտի արշավախմբի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը:

Այս տարի պեղումները տևել են 40 օր:

«Ցավոք, մեր ֆինանսավորումը 1/3-ով կրճատվել էր, ինչը լուրջ բարդություններ էր ստեղծել հետազոտական աշխատանքի առաջ դրված խնդիրներն իրականացնելիս: Քաղաքը շատ մեծ է, 100-ավոր մետրեր ձգվող պարիսպների բարձրությունը տեղ-տեղ հասնում է 5 մետրի: Ավելի նվազ միջոցներով մեծ ծավալի աշխատանքներ իրականացնելն ուղղակի անհնար է: Շատ ավելի քիչ ենք աշխատել այս տարի, քան նախորդ տարի: Ֆինանսավորումն իրականացնում են Արցախի իշխանությունները: Չգիտեմ, չեմ կարող մեկնաբանել իշխանության որոշումը: Ոչ պատշաճ ֆինանսավորում է իրականացրել»,- ասաց Հ. Պետրոսյանը:

Այս տարի պեղումների համար հատկացվել է 16 միլիոն դրամ, 2014-ին՝ 23 միլիոն դրամ. «Երբ Արցախի իշխանությունների ֆինանսավորմամբ սկսեցինք Տիգրանակերտի պեղումները, բյուջեն կազմում էր տարեկան 35-40 միլիոն: Գնալով պակասել է: Տիգրանակերտում պեղումները համարում եմ մշակութային լուրջ քաղաքականություն: Ակնկալում եմ, իհարկե, շատ ավելի լուրջ վերաբերմունք: Եթե այս տեմպով գնանք, 50-60 տարի պետք կլինի քաղաքն ամբողջությամբ պեղելու համար: Նման խոշոր քաղաքը կարելի է պեղել շատ ավելի ինտենսիվ, բայց հարկավոր են միջոցներ: Երևակայական թվեր պետք չեն»:

Չնայած փոքր միջոցներին, այս տարվա պեղումների ընթացքում, ըստ նրա, նույնպես կարևոր հայտնագործություններ են եղել:

«Այս տարվա ամենակարևոր բացահայտումներից մեկն այն էր, որ մեզ հաջողվել է հայտնաբերել պարսպապատի ուրիշ, առանձին հատված, որն արքայական աղբյուրներին շատ մոտ է: Այս հայտնագործությունը հնարավորություն կտա առաջիկա երկու տարվա ընթացքում հասկանալ, թե աղբյուրները, որոնց պատճառով հենց այդտեղ է տեղադրված եղել Ամրացված թաղամասը, ինչպես է ներառվել պաշտպանական ընդհանուր համակարգում: Պարսպապատի շարվածքը մի քիչ ուրիշ է, քան պարսպապատի մյուս հատվածները»,- ներկայացրեց արվաշախմբի ղեկավարը:

^{Ամրացված թաղամաս։ Հարավային պարիսպ}

Անտիկ առաջին թաղամասում, ըստ Հ. Պետրոսյանի, բացվել է կանոնավոր հատակագծով, կանոնավոր միջանցքներով մի փոքրիկ թաղամաս, որտեղից հայտնաբերվել են երկրագործական, արհեստագործական զանազան գործիքներ:

Շարունակվել են հյուսիսային պարսպի պեղումները, որտեղ հայտնաբերվել է երրորդ՝ հերթական կլոր աշտարակը, որն ունի 9 մետր տրամագիծ, 3 մետրից ավելի բարձրություն: Հնագետի գնահատմամբ, դասական հելլենիստական ոճով կառուցված պարիսպ է, ինչպես ամբողջ պարիսպը:

^{Ամրացված թաղամասի հյուսիսային պարսպապատի 3-րդ կլոր աշտարակի ընդհանուր տեսքը 2015թ. պեղումներից հետո}

Պեղումների ընթացքում, ըստ Հ. Պետրոսյանի հայտնաբերվել է մեծ քանակությամբ անտիկ գունազարդ խեցեղեն. «Ամեն տարի մինչև 1000 բեկոր ենք հայտնաբերում: Հսկայական նյութ է: Այսօր Կովկասի ոչ մի պեղավայր, քաղաք այդքան հարստություն չի տալիս, որքան տալիս է Տիգրանակերտը: Անտիկ առաջին թաղամասում ջնարակապատ սափոր էր հայտնաբերվել: Այն ժամանակ ջնարակը շատ եզակի մի բան էր: Պարզում ենք հնարավոր ծագման վայրը»:

Վաղ քրիստոնական հնավայրում շարունակվել են պեղումները երկրորդ եկեղեցու տապանաբակից դեպի արևմուտք, բացահայտել են մեկ սարկոֆագային, մեկ քարարկղային թաղում:

«Արշավախմբի անդամ ֆրանսիացի մարդաբանները ոսկորներն ուղարկել են Ֆրանսիա, ինչը հնարավորություն կտա ճշտել վաղ քրիստոնական հրապարակի կոնկրետ ժամանակագրությունը»,- ասաց Հ. Պետրոսյանը:

^{Վաղքրիստոնեական հրապարակ}

Տիգրանակերտի արշավախմբի ղեկավարը կարևորեց նաև մեծ կղմինդրի հայտնաբերումը, որը պատկանել է եկեղեցուն: Ճակտոնը զարդարված է խաչերով:

«Այս բացահայտումը հնարավորություն կտա հասկանալ եկեղեցու տանիքը ծածկող կղմինդրների ճակատային մասի հարդարանքները: Քանդակազարդ են ոչ միայն մուտքերը, խոյակները, նաև ամբողջությամբ պատկերազարդ է եղել տանիքի կղմինդրների ճակտոնները»,- նշեց Հ. Պետրոսյանը:

Տիգրանակերտ։ Հյուսիսային և հարավային պարիսպներ

Անտիկ առաջին թաղամաս

Վաղքրիստոնեական հրապարակ

Տիգրանակերտի թանգարանը

Նշենք, որ Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի Արցախի արշավախումբը 2005 թ. հայտնաբերել է Հայոց արքա Տիգրան Բ Մեծի (95-55 թթ. մ.թ.ա.) կողմից Արցախում հիմնած Տիգրանակերտ քաղաքը: Այն Տիգրանի անունը կրող միակ բնակավայրն է, որի տեղը ճշգրտորեն պարզված է, և որը ենթարկվում է հնագիտական հետազոտության:

Լուսանկարները՝ Համլետ Պետրոսյանի ֆեյսբուքյան էջից: 
 
Նախորդող հրապարակումներ՝
Տիգրանակերտի հետազոտության, ձեռքբերումների և խնդիրների մասին (տեսանյութ)
Տիգրանակերտի պեղումների այս տարվա արդյունքները (լուսանկարներ)
Տիգրանակերտում արձանագրվել է առաջին ու ամենակարևոր հայտնագործությունը