Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՆԱՏՕ-ի սառը, պարզ ու հանգիստ կեցվածքը, որը դաշինքն անդրդվելի էր դարձնում և որը թույլ տվեց նրան Խորհրդային միության դեմ Սառը պատերազմ ապրել, այլևս խաթարված է: Անդրադառնալով Թուրքիայի կողմից ռուսական ռազմական ինքնաթիռը խոցելուն՝ նման տեասակետ է հայտնում CNN-ի դիվանագիտական թեմաներով խմբագիր Նիկ Ռոբերթսոնը:

«Տասնամյակների դիվանագիտական ջանքերը և  1950, 60 և 70-ականների միջուկային մրցավածքի ժամանակ միայն եղունգները կրծելով սահմանափակվելն ու վտանգավոր քայլերի չգնալը մի քանի վայրկյանում հօդս ցնդեցին Թուրքիայի գործողությունների արդյունքում»,- գրում է խմբագիրը:

Վերջինիս դիտարկմամբ՝ թե Կարիբյան ճգնաժամի, թե 1979 թ-ին ԽՍՀՄ-ի կողմից Աֆղանստան ներխուժելու, թե 1980թ-ին Արևելյան Եվրոպայում միջուկային զենքի տարածման, ինչպես նաև բախումներ հրահրող այլ վիճակներում ՆԱՏՕ-ն որևէ անմիջական գործողություն չիրականացրեց ԽՍՀՄ-ի կամ հետո Ռուսաստանի դեմ և ոչ էլ հակառակը տեղի ունեցավ:

«Բայց այս վիճակը փոխվեց, երբ Թուրքիան խոցեց ռուսական ռմբակոծիչը: Ըստ էության դառնալով 1952թվականից հետո առաջին անգամը, երբ ՆԱՏՕ-ն նման քայլի է դիմում:  Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը տարիներ ի վեր փորձել է խաթարել ՆԱՏՕ-ի միասնությունը՝ ռուսական ինքնաթիռների թռիչքները Բալթյան երկրների երկնքում, ռմբակոծիչներ Բրիտանիայի ափերի մոտ, Ուկրաինայում իրավիճակի անկայունացում, Ղրիմի բռնակցում՝ այս կերպ փորձարկելով ՆԱՏՕ-ի վճռականությունը և ուրվագծելով հնարավոր պառակտումները: Հիմա, ռուսական ինքնաթիռի խոցումը հնարավոր է Պուտինին թույլ տա անկայունացնել իրավիճակը ՆԱՏՕ-ում և պառակտել այն»,- գրում է հեղինակը:

Որպես ասվածի ապացույց, հեղինակը նկատում է, որ ռազմական ինքնաթիռի խոցելու հետ կապված թուրքական կողմի վարկածի հանդեպ արդեն կասկածանքներ են հայտնում Գերմանիան և Չեխիան՝ ի նկատի ունենալով ամերիկյան կողմի այն տեղեկությունը, որը ռուսական ռազմական ինքանթիռը Թուրքիայի օդային սահմանը հատել է ընդամենը 30 վայրկյանով:

Շարունակելով, հեղինակը գրում է, որ ԻՊ-ի դեմ պայքարում առարկայացող ռուս-ֆրանսիական համագործակցությունը և այլ գործոններ շատերին ստաիպել էին արդեն հավատալ, որ Ասադի նկատմամբ Պուտինի քաղաքականությունը կարող է փոփոխությունների ենթարկվել, թեև պարզ էր, ոչ այնքան արագ, բայց ամեն դեպքում դրա հույսը կար, մինչդեռ Էրդողանը վատնեց այդ ամենը:

Հոդվածագրի դիտարկմամբ՝ ռուսական ռազմական ինքնաթիռի խոցումը գալիս է ապացուցելու Էրդողանի հասցեին հնչեցվող մեղադրանքների իսկությունն առ այն, որ նա մտադրություն ունի վերականգնել Օսմանյան կայսրությունը և որ չափազանց մեղմ վերաբերմունք ունի ռադիկալ իսլամի նկատմամբ:

«Այս ողջ տարիների ընթացքում Պուտինը փորձել է խարխլել ՆԱՏՕ-ի միասնությունը և հիմա Էրդողանը ափսեի մեջ այդ ամենը մատուցեց Պուտինին: ՆԱՏՕ-ում Էրդողանի գործընկերները նրան հիմա կարող են ընկալել արդեն որպես դատարկ փամփուշտ, որպես անկայուն տարր այս բարդ իրավիճակում, այլ ոչ թե կայուն և հուսալի գործընկեր, ով ունի հանդարտ նյարդեր, ինչպիսին որ ընդունված է եղել Սառը պատերազմի ժամանակ: Էրդողանը բոլոր խաղաքարտերը հօդս ցնդեցրեց»,- գրում է CNN-ի խմբագիրը:

Անդրադառնալով Թուրքիայի ներքաղական իրավիճակին և քրդական խնդրին՝ հոդվածագիրը նկատում է, որ ինչպես միջազգային հարցերում, այնպես էլ երկրի ներսում Էրդողանը սեփական օրակարգը համառորեն առաջ տանելու սովորություն ունի, անկախ նրանից, որ այդ օրակարգը կարող է հակասել իրերի սովորական ընթացքին:

«Եվ երբ հուլիսին Էրդողանը վերաջապես որոշեց պայքարել ԻՊ-ի դեմ, իրականում էլի սկսեց գլխավորապես հարվածել քրդերին, այլ ոչ թե իսլամիստ ծայրահեղականներին: Նույնիսկ այն դեպքում, երբ ԱՄՆ-ն ԻՊ-ի դեմ պայքարում կենտրոնական է համարում քրդերի գործոնը, նա շարունակեց հարվածներ հասցնել քրդերին:... Պուտինը մի գուցե կեղտոտ ձեռքեր ունի, բայց Էրդողանն էլ նրանից չի տարբերվում»,- գրում է հոդվածագիրը: