Քաղաքական 19:41 30/05/2016 Հայաստան

«Երկաթե շերեփի» տեսլականը հայաստանյան ընկալման մեջ

Հեղինակ` Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ

Հայաստանի հանրային քննարկումներում գերակայող է միջազգային հարաբերությունների մեկնաբանման ռեալիստական մոտեցումը՝ իր բոլոր ենթատեսակներին բնորոշող կատեգորիաներով՝ նեոռեալիզմ, հարձակողական և պաշտպանական ռեալիզմ և այլն։ Վերջիններս առօրյա խոսքում պարզեցվում և արտահայտվում են այնպիսի ձևակերպումներում, ինչպիսիք են՝ «հաշվարկներում պետական շահը վեր դասել», «հույս դնել միայն մեր ուժերի վրա», «զարգացնել մրցունակ տնտեսություն և զինված ուժեր՝ առկա խնդիրներին մեր լուծումը պարտադրելու համար», «ոչ ոք չի կարող մեզ թելադրել լուծումներ» և այլ նմանատիպ արդեն կլիշե դարձած արտահայտությունները։

Միջազգային անարխիկ համակարգում պետությունները պայքարում են իրականացնել սեփական շահերը և մեծացնել իրենց ունեցած ուժը՝ սեփական ինքնապահպանումն ապահովելու նպատակով։ Ընդհանուր առմամբ սա է ռեալիզմը, որը հարաբերությունների հիմքում դնում է ուժը և դրա շուրջ պայքարը։

Ի տարբերություն այս մոտեցման՝ միջազգային հարաբերություններում լիբերալիզմը՝ իր բոլոր ենթատեսակներով, շեշտը դնում է համագործակցության, իրավունքի, նորմերի, բազմակողմ դիվանագիտության վրա։ Կարծիք կա, որ արտաքին քաղաքականություն մշակելիս մեծ տերություններն են ավելի շատ հենվում ռեալիստական մոտեցումների վրա, իսկ ահա փոքր, սակավ ռեսուրսով դերակատարների համար առավել ցանկալի է կենսագործունեություն ծավալել լիբերալ գաղափարների հիման վրա գործող միջազգային հարաբերություններում։

Հետաքրքրական է, որ մեծ պետությունները, հատկապես ներկա դարաշրջանում, թեպետև արտաքին քաղաքականությունը մշակելիս մեծապես հենվում են ռեալիզմի վրա, սակայն հանրային քննարկումներում օգտագործում են լիբերալ մոտեցմանն ավելի բնորոշ հռետորաբանություն՝ խոսելով համամարդկային անվտանգության, ընդհանուր արժեքների, բարոյական պատասխանատվության և այլ նմանատիպ գաղափարների մասին։ Այս առումով հատկանշական է ԱՄՆ, որը նույնիսկ արտաքին քաղաքական ամենապարզ նախագծերին տալիս է վեհ, բարոյական նրբերանգներ։

Չխոսենք պատերազմների մասին, որոնք մղվում են հիմնականում «չարի դեմ»՝  հանուն ազատության և արդարության։ Նմանատիպ մոտեցումներ ունեն նաև ԵՄ-ն և նրա անդամ-պետությունները։ Ռուսաստանը և Չինաստանը նույնպես էականորեն բարելավել են արտաքին քաղաքական ձեռնարկումների «լիբերալ փաթեթավորումը»։

Իսկ ահա Հայաստանում, հատկապես ապրիլյան 4-օրյա պատերազմից հետո, նոր թափ է ստանում «ռեալիստական եռանդը»։ Եվ ինչով է պայմանավորված Հայաստանյան հասարակության նախապատվությունը ուժին՝ առանձնացնեմ մի քանի հանգամանք.

   -  Անվտանգության միջավայր.  Պատմական հանգամանքների բերումով Հայաստանը շրջապատված է «վատ հարևաններով»։ Ո՞վ է մեղավորը՝ մենք, թե իրենք, դա այս համատեքստում երկրորդային հարց է։ Փաստն այն է, որ տարածաշրջանային հարաբերությունների առկա կառուցվածքը ստիպում է բոլոր դերակատարներին մտածել և գործել ռեալիստական մոտեցման շրջանակներում
    - Պատմական հիշողություն.  Ցեղասպանություն վերապրած ժողովրդի համար դժվար է վստահել միջազգային համայնքի խոստումներին և ընդունած փաստաթղթերին։ Հարկավոր են իրական երաշխիքներ։ ԼՂ ապրիլյան դեպքերն էլ ավելի խորացրեցին հանրային կասկածները միջազգային բարի կամքի նկատմամբ
    - Հասարակության ներսում առավել գերակայող է այսպես ասած «հեգեմոնիստական» մշակույթը, երբ հարաբերությունների կարգավորման ոչ-ֆորմալ մեխանիզմները հիմնականում հենվում են ուժի կամ այլ ռեսուրսի առկայության վրա։ «Ուժեղի մոտ միշտ էլ թույլն է մեղավոր» մտայնությունը դեռ գերակայող է։ Այս պատճառով է նաև, որ հանրությունը ոչ միայն հանդուրժում, այլև խրախուսում է միջազգային հարաբերություններում ուժային լուծումները։

Վստահաբար, կան նաև այլ պատճառներ, սակայն ամփոփելով, կարող եմ փաստել, որ հասարակության արդիականացման ներկա փուլում առկա անվտանգության միջավայրը և պատմական հիշողությունը նպաստում, գուցե և թելադրում է հանրությանը և ղեկավարող դասին լինել կոշտ, ուժային դիրքորոշումների կողմնակիցներ։ «Երկաթե շերեփի» տեսլականը դեռ երկար կմնա Հայաստանի հանրային-քաղաքական մտքում։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
«Հրապարակ». Ինչ պաշտոն կստանա Դիանա Գալոյանը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Տնտեսագիտական համալսարանի արդեն նախկին ռեկտոր Դիանա Գալոյանը, մեր տեղեկություններով, շուտով...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանության համար
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Պատերազմից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են ընդգրկված Հայկ Մարությանի կուսակցությունում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնել՝...
Աղբյուր` Panorama.am
08:54
«Ժողովուրդ». Կարճ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2019թ ապրիլի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանը այսպիսի միտք արտահայտեց. «Մենք...
Աղբյուր` Panorama.am
08:51
Գյանջայի Ալիևի անվան պողոտայում խոշոր հրդեհ է բռնկվել
Ադրբեջանի Գյանջա քաղաքի՝ Հեյդար Ալիևի անվան պողոտայի հինգհարկանի շենքերից մեկում խոշոր հրդեհ է բռնկվել։ Այս մասին գրում են ադրբեջանակն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:30
Ավագ ուրբաթ
Ավագ ուրբաթը Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրն է:
Աղբյուր` Panorama.am
07:34
Որ հասցեներում այսօր լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ մարտի 29-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
07:29
Վազգեն Ռշտունի. Դժվարին որոշում եմ կայացրել այս պահին չհավակնել ԲԴԽ դատավոր անդամի թափուր տեղին
Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին հայտարարություն է տարածել, որում մասնավորապես ասվում է. «Ցանկանում եմ իրազեկել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:01
Ալեն Սիմոյանը մեծահոգաբար Ադրբեջանին է տալիս այն, ինչը «իրենցն է»
«Իմ միջազգային գործընկերները երբ մեկնում են Բաքու, իրենց հետ խոսելիս ասում եմ, որ մենք մտահոգություն ունենք, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Ինչպե՞ս Ժաննա Անդրեասյանը դասարաններում կկրճատի աշակերտների թիվը
«Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:13
Կայացել են ՀՀ-ի և Կորեայի արտաքին գործերի նախարարությունների միջև 5-րդ քաղաքական խորհրդակցությունները
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են Մարտի 28-ին Երևանում կայացել են Հայաստանի Հանրապետության և Կորեայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}