Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանում  ընթանում են գործընթացներ, որոնք թույլ են տալիս ենթադրել, որ այնտեղ սպասվում են ներքաղաքական որոշակի զարգացումներ: Գործող նախագահ Ի. Ալիևի պաշտոնավարման հերթական  ժամկետն ինչքան մոտենում է ավարտին, այնքան ավելի է մեծանում հասարակության շրջանում լարվածությունն իշխանությունների հանդեպ և փոփոխությունների ակնկալիքը: Նշվածն այն կարևոր հենակետն է, որի հիման վրա տևական ժամանակ հաշվարկներ են անում  Ադրբեջանի որոշ ընդդիմադիր գործիչներ և դրա խաղարկմամբ փորձում ստեղծել նպաստավոր հասարակական դաշտ իշխանությունների դեմ պայքարի հերթական փուլի համար: Խոսքն այս փուլում համացանցային պայքարի մասին է, որը, թվում է` Ադրբեջանում միակ միջոցն է անհրաժեշտ խոսքը հասարակությանը հասցնելու, ապագա ընտրազանգվածին պարբերաբար համապատասխան ազդակներ ուղարկելու և այդ կերպ ընդդիմադիր հայացքներ ունեցող և հակաիշխանական քարոզի շուրջ հավաքվող լսարանին կառավարելու համար: Այս առումով Ադրբեջանում այս պահին ամենաակտիվ ընդդիմադիր քաղաքական գործիչը «Ադրբեջանի ազգային ճակատ» կուսակցության նախագահ Ալի Քարիմլին է, որից հետո կարելի է առանձնացնել «Ազգային խորհրդի» նախագահ Ջամիլ Հասանլիին, որոնք գրեթե ամեն օր «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցի իրենց էջերի միջոցով հասարակության` իշխանությունից դժգոհ հատվածի համար ապահովում են հակաիշխանական քարոզի համապատասխան խմբաքանակ: Արդյունքում գրառումների մեկնաբանություններում ընթանում են քննարկումներ, որոնք բազմաթիվ դեպքերում արտացոլում են հասարակության մեջ տիրապետող մտայնությունները, նաև` ունեցած ակնկալիքներն ընդդիմադիր գործիչներից:

Քարիմլիի գրառումների քննարկումներում գրեթե միշտ կարելի է հանդիպել կոչերի, որ ժամանակն է դուրս գալ փողոց, ժամանակն է սոցցանցային պայքարը դարձնել իրական և ամեն գնով իրականացնել իշխանափոխություն: Հաճախ կարելի է հանդիպել նաև մեղադրանքներ հենց Քարիմլիի հասցեին, որոնցում ասվում է, որ ո՞ւմ են պետք վերջինիս հակաիշխանական գրառումները, ժողովրդի ճակատագրով անհանգստանալը, եթե չի դիմում վճռական գործողությունների, հրաման չի տալիս ժողովրդին՝ դուրս գալ փողոց: Եվ եթե շարունակելու է նույն կերպ, ինչո՞վ է այլևս ընդդիմադիր քաղաքական այս գործիչը տարբերվում լրագրողից:

Այնուամենայնիվ, ակնհայտ է, որ Քարիմլիի կողմնակիցները գնալով շատանում են, և այս գործիչը ազդեցություն ունի ադրբեջանական հասարակության որոշակի հատվածի վրա: Բաքվի վարչակարգը, թեև փորձում է լուրջ չվերաբերվել ընդդիմադիր գործիչների, այդ թվում՝ Քարիմլիի համացանցային գործունեությանը, սակայն այդ նույն վարչակարգը զգայուն է հատկապես Քարիմլիի` ղարաբաղյան թեմայով քննադատությունների հանդեպ: Այս տարի դա երևաց քառօրյա պատերազմի օրերին, երբ Բաքվի վարչակարգին ծառայող ինչ-որ երիտասարդական խմբեր ցույցեր կազմակերպեցին ընդդիմադիր գործչի տան դիմաց:

Ի պատասխան սանկտպետերբուգյան եռակողմ բանակցությունների արդյունքների համար Ի. Ալիևի հասցեին Քարիմլիի հնչեցրած մեղադրանքների` «Haqqin.az» կայքում ռուսերեն, ապա «Virtualaz.org»-ում նույնի ադրբեջաներեն տարբերակով հայտնվեց ծավալուն մի հոդված նախկին քաղբանտարկյալ, այժմ իշխանամետ լրագրող Էյնուլլա Ֆաթուլլաևի հեղինակությամբ: «Բլոգեր Ալի Քարիմլին էլ է քննադատու՞մ քաղաքական գործիչ Իլհամ Ալիևին»  վերնագրով հոդվածում Ֆաթուլլաևը լծվել է Քարիմլիին «սևացնելու և փչացնելու» գործին` բերելով Քարիմլիի կյանքից տարբեր պատմություններ, նկարագրելով վերջինիս քաղաքական կերպարը, երբ Ադրբեջանի նախագահ Էլչիբեյի հետ գտնվում էր իշխանական վերնախավում: Հետաքրքիր է, որ հոդվածագիրը ընդդիմադիր գործչի իշխանության գալու ժամանակաշրջանում երկրում տիրող իրավիճակը և նրա արարքներն այդ իրավիճակում համեմատել է նույն շրջանի Հայաստանում տիրող իրավիճակի և Վազգեն Սարգսյանի հետ` որպես Քարիմլիի հասակակցի և նույն շրջանում նույն հնարավորություններն ունեցած անձի. «Ալի Քարիմլին և Վազգեն Սարգսյանը, կարելի է ասել, որ հասակակիցներ էին, իրենց նախագահների սիրելիները` հեղափոխությամբ ծնված, հրապարակի զավակներ: Իսկ ինչպե՞ս դրսևորեցին նրանք իրենց Ղարաբաղի համար ճակատագրական պայքարի օրերին: Վազգեն Սարգսյանը, հագնելով համազգեստ ու զենքը ձեռքն առնելով, կամավորական խմբեր է ստեղծում և Ղարաբաղում արյունալի մարտերի մեջ մտնում: Իսկ ի՞նչ է անում այդ նույն ժամանակ Ալի Քարիմլին. նախագահի աշխատակազմի բաժնի պետի պաշտոն է ձեռք գցում, հասնում է նրան, որ կինն էլ նշանակվում նախագահի աշխատակազմում բաժնի պետ, և Մերսեդեսով ոգևորված շրջում Բաքվի փողոցներով»: Է. Ֆաթուլլաևի այս հրապարակումը, որտեղ շատ այլ փաստեր կան Քարիմլիի դեմ կարելի է դիտարկել՝ որպես Բաքվի վարչակարգի կողմից վերջինիս ուղղված նախազգուշացում` «կարմիր գիծը» հատելու համար:

Միաժամանակ, եթե խնդիրը դիտարկվի Ադրբեջանում տիրող ներքաղաքական իրավիճակի ըմբռնման համատեքստում, ակնհայտ է, որ Քարիմլին իր գործունեությամբ արդեն անհանգստացնում է Ի. Ալիևին: Արդյո՞ք Ադրբեջանի նախագահը կդիմի ավելի կտրուկ քայլերի` Քարիմլիին ևս վերածելով քաղբանտարկյալի, կախված է նրանից, թե ինչպիսին կլինեն վերջինիս հետագա գործողությունները: Կշարունակի՞ իր գրառումներում նույն համարձակությամբ քննադատել Ի. Ալիևին, հատկապես ղարաբաղյան խնդրի հարցով, և արդյո՞ք կկարողանա համացանցում իր ստեղծած ազդեցության գոտին նյութականացնել` մարդկանց դուրս բերելով հրապարակ, ցույց կտան հետագա զարգացումները:

Արտյոմ Տոնոյան, ադրբեջանագետ