Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀԱՊԿ-ն ամրագրեց, որ պետք է վերադառնալ Սանկտ Պետերբուրգ, Վիեննա ձևաչափերին, այնտեղ ունեցած պայմանավորվածություններին, նաև ամրագրելով, որ խոսքը վերաբերում է քաղաքական գործընթացն առաջ տանելուն ուղղված նախադրյալների ստեղծմանը: Սա մեզ համար իրապես կարևոր է: Այս մասին, անդրադառնալով Երևանում ՀԱՊԿ գագաթաժողովի արդյունքներով ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ ընդունված հայտարարությանը, Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, «Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ նախագահ Կարեն Բեքարյանը:

Վերջինիս խոսքով, ՀԱՊԿ-ի կողմից ընդունված հայտարարությունն ուներ մի քանի թիրախներ, որոնցից կարևորն հենց ինքնին հայտարարության ընդունման փաստն է:

«Նկատի առնելով ՀԱՊԿ կազմը, ինչպես նաև այն հանգամանքը, որ նրա որոշ անդամներ տարբեր ժամանակահատվածում տարբեր կառույցների ներքո ունեցել են, մեղմ ասած, անհասկանալի կամ ոչ գործընկերային կեցվածք ու պահվածք, հիմա հաշվի առնելով այս ամենը, ինքնին միասնական հայտարարության փաստը՝դրանում ամրագրված գերակայություններով, արդեն իսկ կարևոր էր: Երկրորդ՝ բովանդակային առումով կան մի քանի հիմնական բաղադրիչներ: Առաջինն անդրադարձը Սանկ Պետերբուրգի և Վիեննայի հանդիպումներին և այդ անդրադարձի ներքո հստակեցումը, որ պետք է ստեղծվեն նախադրյալներ քաղաքական գործընթացն առաջ տանելու համար: Այսինքն հայկական կողմերը՝  Հայաստանի Հանրապետությունը և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը, այս մասին բազմիցս խոսել են, որ ապրիլյան պատերազմից հետո քանի դեռ կրակի դադարեցման ռեժիմի հետ կապված, կանխարգելիչ գործողությունների հետ կապված, նույնը չկրկնելու մեխանիզմների հետ կապված՝ սկսած բոլոր մեխանիզմներից մինչև վստահություն, քանի դեռ այդ ամենը չի լուծվում և չի կարգավորվում, քաղաքական բանակցությունները նման են ֆարսի և, հետևաբար, առաջընթաց ակնկալել հնարավոր չէ: Ադրբեջանն ամբողջովին հակառակ տեսակետին է, որն արտահայտել է բոլոր հնարավոր տարբերակներով»,- նշեց Կարեն Բեքարյանը:

ՀՀ ԱԺ պատգամավորի խոսքով, ՀԱՊԿ հայտարարությամբ ամրագրվեց այն կարևոր հանգամանքը, որ պետք է վերադառնալ  Սանկտ Պետերբուրգի և Վիեննայի ձևաչափերին:

«Հիմա ՀԱՊԿ-ն ամրագրեց, որ պետք է վերադառնալ Սանկտ Պետերբուրգ, Վիեննա ձևաչափերին, այնտեղ ունեցած պայմանավորվածություններին, նաև ամրագրելով, որ խոսքը վերաբերում է քաղաքական գործընթան առաջ տանելուն ուղղված նախադրյալների ստեղծմանը: Սա մեզ համար իրապես կարևոր է:

Երկրորդը, որին արժե անդրադառնալ, նորից ամրագրումն է առ այն, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուծումը հնարավոր է միայն խաղաղ ճանապարհով: Եվ երրորդը՝ ուղղակի հղումը երեք հիմնարար սկզբունքներին, որից միշտ նեղվում ու նյարդային ջղաձգումներ է անում Ադրբեջանը: Այսինքն՝ մեկ անգամ ևս ցույց տրվեց, որ այդ երեք սկզբունքներն իրարից անբաժանելի են՝ խոսքը վերաբերում է տարածքային ամբողջականությանը, ուժի և ուժի չկիրառման սպառնալիքին և ազգերի ինքնորոշման իրավունքին: Այս ամենն ամբողջությամբ ամրագրվեց ՀԱՊԿ-ի հայտարարության մեջ: Կարծում եմ, որ սա պետք է դիտարկել որպես դրական ազդակ՝ ուղղված մեր հանրությանը, միջազգային հանրությանը, միջնորդներին և, իհարկե, որպես որոշակի մեսիջ՝ ուղղված Ադրբեջանին»,- շեշտեց Կարեն Բեքարյանը:

Դիտարկմանը, թե արդյոք ՀԱՊԿ այս հայտարարությունը կարելի է համարել նախորդ տարի ՀԱՊԿ գագաթաժողովի ժամանակ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի կոշտ ելույթի արդյունք, մեր զրուցակիցը նշեց.

«Միանշանակ կապ ունի: Կուզենամ ասել, որ դա մի դեպք էր, որը հանրությանը տեսանելի դարձավ, բայց առավել քան վստահ եմ, որ նույն խնդրի հետ կապված առաջին հերթին հանրապետության նախագահը, ինչպես նաև մեր այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաները չեմ կարծում, որ ընդամենը մեկ առիթ են ունեցել այդ խնդրին անդրադառնալու՝ հաշվի առնելով, որոշ գործընկեր երկրների պահվածքը այլ կառույցների ներքո: Եվ իհարկե, հանրապետության նախագահի այդ հետևողականությունը ամբողջությամբ իր արդյունքներն է բերում: Իհարկե, դա կապ ունի և ուղղակիորեն մենք գործ ունենք հենց այդ հանգամանքի հետ»:

Ըստ Կարեն Բեքարյանի ՀԱՊԿ այս հայտարարությունը կարևոր է նաև մեկ այլ առումով, որ այսուհետև պետությունների ղեկավարների իմիջի հարց կարող է առաջանալ, եթե հետագայում ՀԱՊԿ անդամ երկիների ղեկավարները որևէ առիթով ինչ-որ կերպ շեղվեն այս հայտարարության ոգուց.

«Պետությունների և նրանց ղեկավարների իմիջի հետ կապված հարց է նաև սկսում աշխատել, որովհետև չեմ կարծում, թե որևէ մեկը իրեն լավ կարող է զգալ իրար հակասող երկու հայտարարությունների ներքո ստորագրություն դնելուց: Հետևաբար, այս համատեքստում էլ նույնպես ՀԱՊԿ հայտարարությունը բավականին կարևոր էր ու պետքական»:

Անդրադառնալով, ՀԱՊԿ գագաթաժողովից հետո, արդեն Գոայում մեկ այլ գագաթաժողովի շրջանակներում Վլադիմիր Պուտինի կողմից ՀԱՊԿ-ի, կառույցի գործողությունների և այդ համատեքստում ղարաբաղյան խնդրի վերաբերյալ արված հայտարարության վերաբերյալ մամուլում տեղ գտած այն մեկնաբանություններին, որ Պուտինն այդ կերպ հասկացրեց, թե ղարաբաղյան հարցում ՀԱՊԿ-ն անելիք չունի, պարոն Բեքարյանը նշեց, որ իրականում շատ մեկնաբանություններ արվել են Պուտինի հայտարարության կոնտեքստին ոչ համահունչ:

«Իհարկե դա այդպես չէ և, կարծում եմ, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի՝ դրա ներքո տված մեսիջը բոլորովին այլ խնդիր է հետապնդում: Այդ նույն հատվածում նա նշում է, թե ինչ կարգի սերտ են նախկին հետխորհրդային հանրապետությունների միջև հարաբերությունները և Ռուսաստանի կապը նրանցից յուրաքանչյուրի հետ: Ռուսաստանի նախագահը բավականին լայն անդրադարձ է կատարում այս հանգամանքին, անգամ համադրության մեջ է դնում ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրիների փոխհարաբերությունների հետ՝ և սա դասում շատ ավելի բարձր: Այնուհետև, անդրադառնալով ՀԱՊԿ-ին, նշում է, որ խնդիրը միայն ՀԱՊԿ-ն չէ և անգամ, եթե խոսքը վերաբերում է ոչ ՀԱՊԿ անդամ երկրի, բայց, որը նախկին Խորհրդային միության անդամ հանրապետություն է: Ես սրա ներքո իրականում տեսնում եմ, ընդ որում ճաշակի հարց է նաև հաջող, թե՝ ոչ, ՀԱՊԿ-ի հնարավոր ընդլայնման մասին քողարկված մեսիջ: Փաստորեն, Ռուսաստանի նախագահը տալիս է այս մեսիջը, որ այո, ՀԱՊԿ-ն լինելով ռազմական անվտանգության կառույց, բայց կա այնպիսի մտերմություն նաև մյուս հետխորհրդային հանրապետությունների հետ, որ մենք այստեղ աշխատում ենք տարբերակումներ չդնել»,- նշեց Կարեն Բեքարյանը:

Ըստ նրա,  ՀԱՊԿ-ի ընդլայնման մասին այս քողարկված մեսիջը որոշ դեպքերում ուղղված է հանրություններին, որոշ դեպքերում իշխանություններին, իսկ որոշ դեպքերում էլ երկուսին միաժամանակ: Օրինակ, Վրաստանի կամ Ուկրաինայի դեպքում՝ ավելի շատ ուղղված է հանրություններին, իսկ Ադրբեջանի դեպքում՝ իշխանությանն առաջին հերթին:

«Ամփոփելով այդ հայտարարության շուրջ ստեղծված աժիոտաժն ու մեկնաբանությունները կարող ենք ասել, որ հակառակը՝ ոչ թե նա փորձել է ՀԱՊԿ-ն չկարևորել, այլ փորձել է բացատրել, որ ՀԱՊԿ-ը, լինելով կոնկրետ թվով երկրներ ներառող կառույց, բայց միաժամանակ նաև ունի հարազատություն հետխորհրդային մյուս երկրների հետ, որոնք կառույցի անդամ չեն»,-մեզ հետ զրույցում նշեց Կարեն Բեքարյանը: