Ձեր վստահելի աղբյուրը

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը և ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամը վաղ հասակի երեխաների սնուցման 3 կանոն ունեն. բացառապես կրծքի կաթով կերակրել երեխային մինչև 6 ամիս, շարունակել կրծքով սնուցումը մինչև 2 տարի (եթե երեխան ուզում է), և հավելյալ սնունդ (ճաշեր, շիլաներ և այլն) տալ երեխային` 6 ամսականից սկսած:

Կյանքի առաջին 6 ամիսների ընթացքում միայն կրծքի կաթը լիովին բավարարում է երեխայի սննդի և հեղուկի պահանջը, սակայն հետագայում նա կարիք ունի նաև այլ սննդի, այսպես կոչված «հավելյալ սննդի» և արդեն պատրաստ է այն ընդունելու:

Ի հակադրություն նրա, որ 6 ամսականից ցածր երեխաներին խորհուրդ է տրվում կերակրել բացառապես կրծքի կաթով՝ Հայաստանում մինչև 6 ամսական երեխաների միայն կեսին (45 տոկոս) է բացառապես կրծքի կաթ տրվել: Այս մասին նշված է «Հայաստանի ժողովրդագրության և առողջության հարցերի հետազոտություն 2015-16»-ում:

Ըստ հետազոտության, ի լրումն կրծքի կաթի՝ մինչև 6 ամսական երեխաների 12 տոկոսին տրվել է սովորական ջուր, 4 տոկոսին՝ ոչ կաթնային հեղուկներ, 5 տոկոսին՝ այլ կաթ, և 21 տոկոսին՝ հավելյալ սնունդ:

Հետազոտությունից նաև տեղեկանում ենք, որ մինչև 6 ամսական երեխաների մեկ երրորդը (33 տոկոս) կերակրվում է ծծակով շշից, որն իրականում խորհուրդ չի տրվում, քանի որ կա հիվանդության վտանգ երեխայի համար: 6-8 ամսական երեխաների 63 տոկոսին տրվել է հավելյալ սնունդ, 18-23 ամսական երեխաների 74 տոկոսին կրծքի կաթ չի արդեն տրվել:

Այդուհանդերձ, ինչպես հետազոտության արդյունքներն են ցույց տալիս, մեր երկրում  մինչև 6 ամսական երեխաներին բացառապես կրծքով կերակրելու ցուցանիշը (ինչպես խորհուրդ է տալիս ՀՀ ԱՆ) նկատելիորեն բարելավել է՝ 2010 թ-ի 35 տոկոսից աճելով մինչ ներկայիս 45 տոկոսը: Նույն տարիքային խմբի այն երեխաների մասնաբաժինը, ում, ի լրումն կրծքի կաթի, տրվում է հավելյալ սնունդ, տատանվել է՝ 2005 թ-ին կազմելով 20 տոկոս, 2010 թ- ին՝ 17 տոկոս, և ներկայիս հետազոտության արդյունքներով այս ցուցանիշը կազմում է 21 տոկոս:

Նշենք, որ ըստ մասնագետների, կրծքով կերակրումն անմիջապես ծննդաբերությունից հետո օգնում է արգանդի կրճատմանը՝ հետևաբար նվազեցնելով մոր հետծննդաբերական արյան կորուստը: Մինչ 6 ամսականը երեխային որևէ այլ սնունդ կամ ջուր տալը, ի լրումն կրծքի կաթի, խորհուրդ չի տրվում, քանի որ դա կարող է խոչընդոտել կրծքով կերակրմանը և պատճառ դառնալ որևէ հիվանդության առաջացման: 6 ամսականից մեծ երեխաները նաև այլ սննդատեսակների և հեղուկների կարիք ունեն՝ կրծքի կաթի հետ համատեղ, վերջինս պետք է տրվի մինչ 2 տարեկանը (կամ մի փոքր ավելի երկար): Կրծքի կաթը էներգիայի, սպիտակուցների և սննուցիչների (վիտամին A, երկաթ) կարևոր աղբյուր է: Բավարար սնուցում ապահովելու համար՝ սնունդը պետք է բազմազան լինի՝ հում, եփված, տրորված բարջարեղեն, ձավարեղեն, բուսայուղ, միս, ձու, հավ, կաթնամթերք:

ՀԺԱՀ 2015-16-ի շրջանակներում հավաքագրվել են տեղեկություններ նաև նորածինների և վաղ տարիքի երեխաների սնուցման վերաբերյալ: Տեղեկությունները հավաքագրվել են բոլոր այն երեխաների համար, ովքեր ծնվել են հետազոտությանը նախորդող 2 տարիների ընթացքում:

Հետազոտության համաձայն՝ նվազագույն ընդունելի սննդակարգի ցուցանիշն օգտագործվում է գնահատելու համար 6-23 ամսական այն երեխաների մասնաբաժինը, ովքեր համապատասխանում են նորածինների և վաղ տարիքի երեխաների սնուցման նվազագույն ստանդարտներին: Մասնավորապես, 6-23 ամսական երեխաները, ովքեր ունեն նվազագույն ընդունելի սննդակարգ, պետք է համապատասխանեն նորածինների և վաղ տարիքի երեխաների սնուցման հետևյալ երեք չափանիշներին.

1. Կերակրվի կրծքի կաթով կամ ոչ, երկու կամ ավելի անգամ տրվի կաթնախառնուրդ, թարմ, տնական, գործարանային արտադրության կամ փոշի կաթ, կամ յոգուրտ:

2. Կերակրվի հետևյալ խմբերից չորսի կամ ավելիի մեջ ներառված սննդատեսակներով՝ ա. կաթնախառնուրդ, կաթ (ոչ կրծքի), պանիր, յոգուրտ կամ այլ կաթնամթերք, բ. ձավարեղենից, արմատներից, պալարներից պատրաստված սնունդ՝ ներառյալ շիլա, և ձավարեղենից մանկական հավելյալ սնունդ; գ. վիտամին A-ով հարուստ մրգեր և բանջարեղեն; դ. այլ մրգեր և բանջարեղեն; ե. ձու, զ. միս, թռչնամիս, ձուկ, խեցգետին (և ներքին օրգանների մսամթերք), է. ընդեղեն և ընկուզեղեն:

3. Կերակրվի օրվա ընթացքում խորհուրդ տրվող նվազագույն անգամներ՝ համաձայն տարիքի և կրծքով կերակրման կարգավիճակի. ա. Կրծքով կերակրվող երեխաներ. 6-8 ամսական երեխաներին օրվա ընթացքում նվազագույնը երկու անգամ պետք է տրվի կոշտ և կիսակոշտ սնունդ, իսկ 9-23 ամսական երեխաներին՝ օրական նվազագույնը երեք անգամ: բ. Կրծքով չկերակրվող երեխաներ. 6-23 ամսական երեխաներին օրվա ընթացքում նվազագույնը 4 անգամ պետք է տրվի կոշտ և կիսակոշտ սնունդ կամ կաթ (ոչ կրծքի):

Ընդհանուր առմամբ, 6-23 ամսական երեխաների միայն 24 տոկոսն է համապատասխանում նվազագույն ընդունելի սննդակարգի չափանիշներին: Այս առումով 6-8 ամսական երեխաների տոկոսն ավելի ցածր է (13 տոկոս)՝ համեմատած մյուս տարիքային խմբերի հետ (20-29 տոկոս):

Նշենք, որ Հայաստանի ժողովրդագրության և առողջության հարցերի հետազոտություն 2015-16-ը (ՀԺԱՀ 2015- 16) իրականացվել է ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության (ԱՎԾ) և ՀՀ առողջապահության նախարարության (ԱՆ) կողմից 2015 թ-ի դեկտեմբերի 8-ից մինչև 2016 թ-ի ապրիլի 5-ը: