Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Անտարբեր հայացքը դեպի գոմի դուռն էին ուղղել պառավ կովը, սպիտակ ձին:
Դու հեռացար, ու քեզանից հուշեր, անմոռաց հույզեր մնաց:
Հայաստանում նախկին Ուկրաինայի դեսպանը մեկնել է Լոնդոն»:

Սրանք մի քանիսն են տասնյակ նախադասություններից, որոնց մեջ առկա լեզվական սխալները պետք է գտնեն պատգամավորի թեկնածուները: 2016-ին փոփոխված Ընտրական օրենսգրքի 80-րդ հոդվածի 1-ին կետը մասնավորապես սահմանում է, որ ԱԺ պատգամավոր կարող է ընտրվել հայերենին տիրապետող յուրաքանչյուր ոք:

ԿԳՆ լեզվի պետական տեսչության պետ Սերգո Երիցյանը Panorama.am-ին հայտնեց, որ այս պահին իրենք որևէ քաղաքացուց դիմում չեն ստացել: Հայերենի իմացության ստուգումը վերաբերում է այն քաղաքացիներին, ովքեր դպրոցում հայոց լեզու և գրականություն առարկաները չեն անցել:

«Կարող են լինել մարդիկ, ովքեր ամենատարբեր պատճառներով Հայաստանում կրթություն չեն ստացել»,-ասաց տեսչության պետը:

Ազգային ժողովի նիստերի ընթացքում պատգամավորների ելույթներին, հարցերին ու հայտարարություններին հետևած Երիցյանը եկել է եզրակացության, որ արտառոց մակարդակի ելույթներ այդ դահլիճում չեն հնչում:

«Ունենք ամենատարբեր մակարդակներ, հրաշալի հայերենով խոսող պատգամավորներ, նաև պակաս խոսող պատգամավորներ: Գիտե՞ք, հետաքրքիր է, որ խորհրդարանի ամբիոնից շատ քիչ է ոչ գրագետ հայերեն խոսքը: Ավելի շատ մեր պատգամավորներն իրենց լեզվական մշակույթին ազատություն են տալիս լրագրողների հետ հարցազրույցների, ասուլիսների ժամանակ»,-ասաց նա:

Օրենսգիրքը սահմանում է. «Հայերենին տիրապետելու հանգամանքը հավաստվում է ուսումնական հաստատություններում հայերենով կրթություն ստացած կամ կրթական ծրագրերով նախատեսված հայոց լեզու առարկայի ուսումնառությունն ավարտած և ամփոփիչ ատեստավորում անցած լինելու վերաբերյալ ուսումնական հաստատությունների կողմից տրված ավարտական փաստաթղթով (վկայական, ատեստատ, դիպլոմ):

Հայերենին տիրապետելու հանգամանքը հավաստող ավարտական փաստաթղթի բացակայության դեպքում հայերենին տիրապետելու հանգամանքը ստուգվում է ՀՀ ԿԳՆ սահմանած կարգով, որը պետք է նախատեսի հայերենին տիրապետելու հանգամանքի ստուգման ողջամիտ, օբյեկտիվ չափորոշիչներ, ինչպես նաև գործընթացի վերահսկողության ընթացակարգեր: Ստուգման արդյունքները եռօրյա ժամկետում կարող են բողոքարկվել դատարան»:

Նախարարության մասնագետները պատրաստել են հարցերն ու տեղադրել ԿԳՆ պաշտոնական էջում:

Սերգո Երիցյանի խոսքով, հարցաշարը կազմված է 30 հարցից: 27-ին ճիշտ պատասխանելու դեպքում քաղաքացին դրական գնահատական կստանա և իրավունք կունենա գրանցվել որպես պատգամավորության թեկնածու: Հարցերը, տեսչության պետի կարծիքով, դժվար չեն,  մանավանդ չկա որևէ սահմանափակում, թե մեկ թեկնածուն քանի անգամ կարող է քննություն հանձնել:

«Մինչև 27 միավոր ստանալու դեպքում քաղաքացուն հայերենին տիրապետելու հանգամանքը հավաստող տեղեկանքի տրամադրումը մերժվում է: Քաղաքացուն հայերենին տիրապետելու հանգամանքը հավաստող տեղեկանքը կամ դրա տրամադրման մասին մերժումը տրվում է՝ դիմումը ներկայացնելու օրվանից հետո՝ մեկշաբաթյա ժամկետում: Ստուգման արդյունքները եռօրյա ժամկետում կարող են բողոքարկվել դատարան»,-մանրամասնում են նախարարությունից:

Սերգո Երիցյանը ԸՕ-ում այս նորամուծությունը բավականին լավ, կարևոր ու հետաքրքիր ազդակ է համարում ոչ միայն պատգամավոր դառնալ ցանկացողների, այլև պետական հիմնարկների աշխատակիցների համար:

«Պաշտոնյաները, պատգամավորները, նախարարները պետք է կարողանան պարզ, մատչելի խոսել գրական հայերենով»,-ասաց նա:

Հաշվի առնելով, որ համալսարանի բանասիրության ֆակուլտետն ավարտած լինելով հանդերձ որոշ գործիչներ չեն կարողանում հոդաբաշխ խոսք ասել, Երիցյանից հետաքրքվեցինք,  արդյոք բավարա՞ր է կատարված փոփոխությունը:

«Բավարար չէ, որպեսզի մենք մտածենք՝ հաջորդ օրը մեր ողջ խորհրդարանը խոսելու է մաքուր գրական հայերենով: Իհարկե, նման հրաշք չի կատարվելու, բայց ես կարծում եմ, որ սա սկիզբն է, որ պետությունը տվյալ պարագայում կարծես թե մտահոգությունն արձանագրում է»,-ասաց Երիցյանը:

Տեսչության պետը հույս հայտնեց, որ առաջիկայում նման դրույթ կլինի բոլոր պատգամավորների համար, ինչպես արվում է մի շարք այլ երկրներում:

Նշենք, որ հարցաշարի բովանդակային բաղադրիչները ներառում են հայոց լեզվի քերականության մի քանի բաժիններ՝ հետևյալ հարաբերակցությամբ` ուղղագրություն» - 35%. ուղղախոսություն - 35%, բառագիտություն - 30%: Թեստը բաղկացած է առաջադրանքներից և դրանց երեք կամ չորս ենթադրյալ պատասխաններից, որոնցից մեկը միանշանակ ճիշտ պատասխանն է: Թեստավորման առաջադրանքները քաղաքացուն տրամադրելուց հետո հայտարարվում է թեստավորման սկիզբը: Առաջադրանքները կատարելու համար տրվում է 50 րոպե ժամանակ:

Թեստում յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է մեկ միավոր, իսկ սխալ պատասխանը` զրո միավոր: Սխալ պատասխաններ են համարվում ոչ միայն ոչ ճիշտ պատասխանի նշումը, այլև մեկից ավելի պատասխաններ նշելը, որևէ պատասխան չնշելը: