Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայոց ցեղասպանությունը տեղի է ունեցել մի ժողովրդի հանդեպ, ում ես սկսել եմ սիրել (ես շատերին են սիրում): Ձեր մշակույթը գեղեցկություն ունի իր մեջ, այն իր մեջ ունի երաժշտություն... այնպես որ, ես ունեմ ինչպես մասնագիտական, այնպես էլ հատուկ անձնական հետաքրքրություն այս թեմայի հանդեպ»,-ասում է հրեա գիտնական, Երուսաղեմում Հոլոքոստի և ցեղասպանության ինստիտուտի տնօրեն Իսրայել Չարնին ScholArm.com կայքին տված հարցազրույցում:

Նա պատմում է, որ առաջին անգամ Հայոց ցեղասպանության մասին իմացել է կարդալով «Մոռացված ցեղասպանություն» վերնագրով մի հոդված Commentary հրեա-ամերիկյան պարբերականում: Որոշ ժամանակ անց հոգեբանների մի կոնֆերանսի ժամանակ հանդիպելով թուրք ամուսինների նա պատահմամբ հիշել է այդ հոդվածը և հարցրել նրանց, թե ինչ է տեղի ունեցել 1915թ.-ին:

«Այդ ժամանակ նրանք շրջվեցին մեջքով դեպի ինձ և առանց որևէ բառ ասելու հեռացան՝ երբեք այլևս չխոսելով ինձ հետ: Այդ օրվանից ես սկսեցի ուսումնասիրել Հայոց ցեղասպանությունը և դրա ժխտման ֆենոմենը»,-պատմում է Չարնին:

Նրա համոզմամբ, կարևոր է այսօր բարձրաձայնել Հայոց ցեղասպանության, ինչպես նաև այլ ցեղասպանությունների մասին, որովհետև դրանք ցույց են տալիս, թե ինչ է տեղի ունենում հիմա աշխարհում և թե ինչ կարող է լինել ապագայում, քանի որ մարդկությունն առ այսօր չի կարողացել վերջ դնել ցեղասպանություններին:

«Ցեղասպանությունը սոսկ պատմական իրադարձություն չէ, դա մի բան է, որ մարդիկ անում են այսօր և կշարունակեն անել քանի դեռ մենք չենք ստեղծել այն կանխելու մեխանիզմներ: Այս աշխարհում կան մարդասպաններ՝ լինի դա պետություն, քաղաքական կուսակցություն կամ հեղափոխական շարժում... ցանկացած խումբ, որը ստանձնում է անզեն խաղաղ բնակչության սպանությունը, իրականացնում է ցեղասպանություն»,-նշում է նա:

Անդրադառնալով այն փաստին, որ հրեա ժողովուրդը միակ ժողովուրդն է, որն ըստ էության փոխհատուցում է ստացել իր դեմ իրականացված ցեղասպանության համար (ի տարբերություն հայերի)՝ Չարնին ասում է, որ դա վկայում է թուրք և գերմանացի ժողովուրդների միջև եղած մեծ տարբերության մասին իրենց հանցանքն ընդունելու տեսակետից: Նա միևնույն ժամանակ գտնում է, որ պետք է գործադրել բոլոր հնարավոր ջանքերը միջազգային հարթակներում այս հարցը բարձրաձայնելու և փոխհատուցումներ պահանջելու համար: Նրա կարծիքով այժմ, ի տարբերություն անցյալի, հայերը շատ ավելի մեծ հնարավորություն ունեն դա անելու համար: 
 
Պրոֆեսոր Չարնին նաև քննադատում է այլատյացության երևույթն ընդհանրապես, այդ թվում և հայատյացությունը, որը ներկայումս մեծ տարածում ունի Ադրբեջանում, և ասում է, որ այլատյացության ցանկացած դրսևորում, որը տարածվում է պետության, մշակույթի, զանգվածային լրատվամիջոցների կողմից, ծնում և զարգացնում է ցեղասպանության վիրուսը: Նա այս երևույթների միջև ուղղակի կապ է տեսնում: 

Երկար տարիներ ուսումնասիրելով ցեղասպանության ժխտման ֆենոմենը` պրոֆեսոր Չարնին լավ ծանոթ է այն մեթոդներին, որոնց դիմում են ժխտողականները: ժխտողականների մի խումբը պնդում է, թե իբր այնպիսի պատմական փաստաթղթեր, ինչպիսիք են թուրք զինվորականների դատավարությունները կամ դեսպան Մորգենթաուի օրագիրը կեղծ են; ժխտողականների մյուս խումբը, որը ավելի լավ է պատրաստված ու ավելի վտանգավոր է, պնդում է, թե այդ դեպքերը եղել են պարզապես պատերազմի արդյունք, այլ ոչ թե կանխամտածված ցեղասպանություն և որ ժամանակն է, որ հայերը պարզապես ներեն թուրքերին:      

«Ժխտողականները շատ զավեշտալի են: Որքան էլ ապացույցներ ներկայացնես, նրանք միևնույն է կասեն, որ այդ ամենը գոյություն չունի»:

«Ինչ վերաբերում է գիտական հանրությանը, ապա կա անվերապահ կոնսենսուս առ այն, որ 1915թ.-ի դեպքերը ցեղասպանություն էին, դա անժխտելի է», - ասում է նա:  

Չարնին ներկա է եղել Երևանում 2015թ.-ին տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի տարելիցի միջոցառումներին, ինչպես նաև Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության գլոբալ ֆորումին: Նա հատկապես արժևորում է այն փաստը, որ հայերը բարձրաձայնում և դատապարտում են նաև այլ ժողովուրդների ցեղասպանությունները` «այդպիսով հասնելով այնպիսի դիրքի, որին ցեղասպանություն վերապրած այլ ժողովուրդները չեն հասել»:

Նա առաջարկում է, որպեսզի ցեղասպանություն վերապրած ժողովուրդները, ինչպես նաև մարդկության ապագայով մտահոգ բոլոր մարդիկ միավորվեն և ստեղծեն նոր կազմակերպություն և նոր մշակույթ, որը կարժևորի մարդկային կյանքը և կպայքարի մարդկության դեմ իրագործվող հանցագործությունների դեմ: