Ձեր վստահելի աղբյուրը

-Ինտերնետը լա՞վ է աշխատում ձեր տանը,-առաջին հարցս է գիշերով մեզ դիմավորած հյուրատան տիրոջը, ով մեր ծանր ճամպրուկներն է փորձում տեղավորել մեքենայի մեջ։
-Չկա, -կտրուկ հույսերս կոտրում է նա։
-Չկա՞, ինչպե՞ս...։
-Ոչ թե ինչպես, այլ շնորհակալություն ։ Աշխարհի վերջը չի։
Աշխարհի վերջն է, բա ինչ է,-ասում եմ ես՝ նրա հետևից իջնելով մեքենայից ու քայլելով դեպի հյուրատուն,- Բա չիմանանք ով , ում հետ, ուր գնաց, ինչ տեսավ, ինչ ասաց։

Տանտերը ծիծաղում է. «Այ իսկական երևանցի, մի փնթփնթա՝ լավ է անցնելու, չես ուզենալու գնաս, գնաս էլ՝ հետ գալու մասին ես մտածելու։ Մի տես՝ ինչ տուն է՝ անտառի մեջ։ Թռչուններն էլ, ոնց որ Վիեննայի սիմֆոնիկ նվագախմբից լինեն»։

Ստեփանակերտում մայիսյան հաղթանակների օրերին անհնար էր հյուրանոց գտնել. բոլոր տեղերը նախօրոք զբաղեցրած էին։ Մի կերպ՝ խնամի-ծանոթ-բարեկամ խառնելով , գտել էինք մեր տան տիրոջը՝ Ռազմիկին։ Անցնում ենք երկար ու նեղ կածանով , մեկ էլ  միջավայրի հետ ընդհանրապես կապ չունեցող երկար սպիտակ լիմուզին է հայտնվում դիմացներս։

Ռազմիկը նայում է դեմքիս. «Ըհը, տես քեզ լիմուզինով ենք ման տալու։ էս սովորական լիմուզին  չի է, սա Հոլիվուդից սանիկս է ուղարկել, սրանով է Ռիչարդ Գիրը Ջուլիա Ռոբերթսին փախցրել։ Ի՞նչ կա ծիծաղելու։ Նայի է, չի հավատում։ Հոլիվուդում գնել է Առնոլդ Շվարցնեգերից ու ուղարկել ինձ»։

Հասնում ենք տեղ, ասում է՝ դե իրերդ արագ թողեք, իջեք՝ խորովածը սառում է։ Ռազմիկին հակաճառել չի կարելի։ Իջնում ենք։ Մեծ սեղան՝ վրան Արցախի բարիքներ։ Հոնի օղի, խաղողի գինի, թթի օղի։ Հյուրերի մեջ էլ՝ ծանոթ լրագրողներ։ Բայց Ռազմիկը այդքան էլ հիացած չէ  աշխարհի բոլոր լրագրողներով։ Ինձ ասում է . «Իբր էդ ինչեր եք գրում մեր մասին։ Մեկ-մեկ կարդում ծիծաղից մեռնում ենք. Էդ ինչ վախեցած եք դուք...վայ-վայ, բա որ չեք ասում քառօրյա պատերազմ։ Մեր պատերազմը երբեք էլ չէր ավարտվել։ Էդ ձեզ համար էդ օրը սկսվեց։  «Ստեփանակերտը՝ ռմբակոծության տակ», «Արցախի մանուկների ապագան վտանգված», «Արցախում դրությունը լարված է»... ձեզ որ լսենք տուն-տեղ կթողնենք կփախնենք։ Է, կրակում են, թող կրակեն։ Ձեր Երևանում չե՞ն կրակում։ Օրը ցերեկով մեկը մեկի վրա բացահայտ կրակում է։ Ու ինչ՝ թողնում-փախնում ե՞ք։ Եվրոպաներից ապահով է մեզ մոտ, բալա»։

Ասում եմ՝ էդ կրակելն ուրիշ. Ձեր մոտ պատերազմ է։ Տխրում է Ռազմիկը՝ «Մեր ու ձեր չկա, բալա, իմ ու քո պատերազմը նույնն է ու այն երբեք էլ չէր ավարտել։ Գիտես էդ ապրիլին  ի՞նչ եմ արել։ Էդ քո  վախեցած աչքերից երևում է՝ չգիտես։ Հարսանիք եմ արել։ Աղջկաս պսակել։ Ու գիտե՞ս ինչի չհետաձգեցի՝ չնայելով , որ հարսանիքի սիրտ չկա, որ կրակում են։ Չհետաձգեցի, որ քո պես վախեցած աչքերովները  հասկանան՝ կյանքը շարունակվում է։ Պատերազմը մենակ մեռնել չէ։ Պատերազմը նաև այդպիսի կյանք է։ Գիտես էս աչքերն ինչեր են տեսել՝ էլ գերի դարձած ընկերներ, էլ ընկեր դարձած գերիներ...Ոնց եմ ջղայնանում չապրողների վրա, վախեցած ապրողների վրա, ապրելը հետաձգողների վրա։ Մենք, որ էսքան բանից հետո ժպտում ենք, դուք պետք է ծիծաղելով, շվշվացնելով ապրեք։  Էդ վախենալու բաների մասին էլ քիչ գրեք»։

Ասում եմ՝ առաջին հայացքից չսիրեց ինձ Ռազմիկը, ինչ տեսել է՝ կռվում է։  Տան տերը ծիծաղում է, թե՝ ոչ թե չսիրեց, այլ ուղղակի իր դասարանի Ծովինարին եմ նման. «Գիտեմ հենց Ծովոն  ա դիմացս նստած, սենց հարազատի պես խոսում եմ»։

«Այ քեզ հայի բախտ,-ասում եմ ես, - ամբողջ դասարանից Ծովինարին պիտի նման լինեի»։

Ծիծաղում ենք ու տան տերն ասում է, թե  սիրտս առնելու ձևը գիտի. «Որ ասում ես արշավներ-մարշավներ ես սիրում, քեզ մի քնապարկ եմ նվիրելու, եթե հարցիս ճիշտ պատասխանես»։

Մեկ էլ, ոչ ավել, ոչ պակաս հարցնում է՝ ինչպես է սկսվում «Աննա Կարենինան»։ Քննություն պատասխանող աշակերտի պես արագ-արագ ասում եմ՝ «Բոլոր երջանիկ ընտանիքները նման են իրար, յուրաքանչյուր դժբախտ ընտանիք դժբախտ է յուրովի»։

Ասում է ՝ վերջ, քոնն է քնապարկը։ Բերում են ինքնաեռը ու տարածվում է սարի թեյի անուշ բույրը ։ Ռազմիկը ինչ-որ բան է պատմում Համո Սահյանի մասին, հիշում ենք Չարենցին, ավելի թունդ «հիշում» բոլոր նրանց, որ գրել են Չարենցի դեմ ու անտառի մեջի տունը դառնում է շատ հարազատ մի տեղ ապրելու համար։

Որոշում եմ առավոտյան  անպայման Ռազմիկի հետ ծավալուն հարցազրույց անել ու իմանալ էդ աչքերը ինչեր են տեսել ու ինչ գերիների պատմություն էր։ Ափսոս, ոչ մի կերպ չի ստացվում։ Պարզվում է ՝ մեր տանտերը՝ Աղասյան Ռազմիկը, Շուշիի ազատագրման մասնակից է, ում այդ օրերին մի միջոցառումից մյուսն էին հրավիրում։ Դե, զարմանալի էլ չէր. մինչ պատերազմը աշխատել էր Ներքին գործերի նախարարությունում, դատախազությունում, իսկ պատերազմի  ժամանակ եղել Ասկերանի ներքին գործերի ջոկատի հրամանատար՝ Վիտալի Բալասանյանի հրամանատարությամբ։

Համարյա հասել ենք Երևան, գոռում եմ՝ քնապարկը։ Ո՞նց կարող էի մոռանալ։ Հետո հիշում, որ ավելի կարևոր բան եմ բերել հետս՝ սարի թեյի բույրը, եռացող ինքաեռի ու թռչունների ձայնը գիշերային անտառում  ու Ռազմիկի մեկնաբանությունը ՝ Աննա Կարենինայի նախաբանին՝  «Այ էդ երջանկությամբ եմ ուզում տարբերվենք մեր ընտանիքներով, մեր ազգով...երջանիկ լինենք էլի։ Թե չէ էս մեր կռիվը անիմաստ կլինի»։