Աշխարհում 20:00 04/03/2015

Կա՞ արդյոք տարբերություն ադրբեջանցիների, նացիստների, թալիբների կամ էլ Իսլամական պետության ներկայացուցիչների միջև

Այն, որ ադրբեջանցիների, թուրքերի, թալիբների և «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական կազմակերպության անդամների միջև կան բազմաթիվ ընդհանրություններ, դա բոլորս արդեն վաղուց էինք հասցրել գիտակցել, սակայն վերջին օրերին Մոսուլի թանգարանում տեղի ունեցած իրադարձարձությունները եկան ամբողջացնելու այն համոզումները, որ վերոնշյալ մարդանման երևույթները ոչ միայն ընդհանրություններ ունեն, այլ կարծես թե նույն մորից են սերվել:

Մոսուլի թանգարանում կատարվածը հայերիս համար ամենևին էլ նորություն չէր: Այդ պատմական հուշարձանների ոչնչացումը, որն այսօր իրականացնում են իսլամիստները Իրաքի և Սիրիայի տարածքում, թուրքը ավելի մեծ մասշտաբներով իրականացրել էր դեռևս մեկ դար առաջ մեր պատմական հայրենիքում և կարելի է վստահորեն ասել, որ այս առումով մեր տառապանքն իրոք, շատ մեծ փորձ ունի:

Իրենց մեծ եղբայրների վարքագծի կանոններով դաստիարակված Կովկասի նորահայտ թուրքական ցեղերն էլ, դարասկզբում տեղի ունեցած բարբարոսությունները արժանի կերպով շարունակողի` իրենց համար այդքան հաճելի պարտականությունը, վերցրեցին իրենց ուսերին և հետագայում փայլուն կերպով ի կատար ածեցին: Խոսքը գնում է հայկական մշակույթի հոյակերտ նմուշներ հանդիսացող կոթողների և հատկապես Ջուղայի հայկական միջնադարյան խաչարերերի նկատմամբ կատարած վայրագություններին:

Նշենք, որ Նախքան 20-րդ դարը, տարբեր մասնագետների վկայություններով Ջուղայում եղել է մոտ 10.000 հայկական խաչքար, նախորդ դարասկզբում դրանց թիվը նվազեց մինչև 6000-ի, իսկ խաչքարերի ոչնչացման, այսպես ասած, մրցավազքը նոր թափ ստացավ հատկապես Խորհրդային միության փլուզումից հետո: Ադրբեջանական կառավարության կողմից հայկական խաչքարարերի ոչնչացման` լայն արձագանք ստացած առաջին դեպքը, գրանցվեց 1998 թվականին, որի հետ կապված ՀՀ-ն խիստ դատապարտեց ադրբեջանցիների նման հակաքաղաքակրթական քայլերը: Ադրբեջանցիներին դիմեցին նաև բազմաթիվ միջազգային կառույցներ, սակայն այդ ամենը անարձագանք մնաց: Ադրբեջանը շարունակեց իր բարբարոսությունները, որոնք իրենց գագաթնակետին հասան 2005 թվականին:

Բազմաթիվ ականատեսների վկայությամբ այդ ամենից հետո Ջուղայում այլևս հայկական խաչքար չմնաց և դա միայն այն պատճառով, որ պատմության սխալ ընթացքի արդյունքում այդ բազմաթիվ խաչքարերով հարուստ հայկական Նախիջևանը մնաց հայատյաց բարբարոսի տիրապետության տակ:

Եվ ի՞նչ էր սա: «Վանդալիզմ», -վստահ և միաձայն կգոչեն բոլորը: Իր դասական սահմանմամբ դա իրոք վանդալիզմ էր, սակայն նույնիսկ այն ցեղերը` վանդալները, որոնց անունն ու գործողությունները սկիզբ դրեցին այս տերմինի ծագմանը, իրենց գործողությունների բարբարոսության աստիճանով «կերազեին» հասնել ադրբեջանցիների մակարդակին: Քանզի հայտնի է, որ վանդալները թալանում և կողոպտում էին Հռոմի արվեստի գործերն ու մշակութային արժեքները, իսկ ադրբեջանցիները պարզապես ոչնչացնում են այդ: Այսինքն վանդալները քաղաքակիրթ մարդկությանը դեռևս մի` վերջին, հնարավորություն տալիս էին, ետ վերցնելու իրենց համար թանկարժեք այդ արժեքները, իսկ ադրբեջանցիները նույնիսկ այդ հնարավորությունը չընձեռեցին, և հիմա հռետորական հարց է ծագում, ո՞վ էր ավելի բարբարոս` 5-րդ դարի վանդա՞լը, թե՞ 21-րդ դարի կովկասյան թուրքը:
Ֆրանսիացիները լավ սահմանում են տվել վանդալիզմին «Հոգևիճակ, որ ստիպում վերացնել գեղեցիկ իրերն ու արվեստի գործերը»: Այո՛ հոգևիճակ, որը պատել էր ադրբեջանցիներին Ջուղայում, նացիստներին` Պետերհոֆի պալատներում, թալիբներին` Բուդդայի բամիանական արձանները ոչնչացնելիս, Իսլամական պետության ներկայացուցիչներին Մոսուլի պատմության թանգարանում շումերական և աքքադական անկրկնելի պատմական նմուշները վերացնելիս:

Եվ սա այն բազմաթիվ ընդհանրություններից մեկը, որ կապում է վերը նշված այդ հակամարդկային արարածներին: Այս ամենը նշելով չենք կարող չնշել նաև մյուս կարևորագույն ընդհանրություններից մեկը, որ կա նրանց միջև: Դա նրանց մարդակերի բնազդն է, որով նրանք իրենց թիրախներին կոտորում, սպանում, ոչնչացնում, և դրանից հաճույք էին ստանում: Նացիստները` հրեաներին, թալիբներերն ու իսլամիստները` անհավատներին, դե իսկ ադրբեջանցիներն էլ Քրիստոնյա հայերին: Հիշենք Սումգայիթը, Կիրովաբադն ու Բաքուն և վստահ լինենք, որ եթե խաչքարերից բացի Նախիջևանում լինեին նաև հայկական էթնոսի ներկայացուցիչներ ապա նույն ճակատագրին կարժանանային, ինչին արժանացան և՛ 25 տարի առաջ և՛ 100 տարի առաջ:


Վահագն Սարոյան, վերլուծաբան



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:55
Ինձ առաջադրվում է նոր մեղադրանք․ Նարեկ Մանթաշյան
Հայաստան» դաշինքի անդամ Նարեկ Մանթաշյանը գրում է. «Քիչ առաջ հրավիրված էի Քննչական կոմիտեի կենտրոն բաժին, քննիչը ծանոթացրեց, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Կարևոր է, որ Հայաստանն ընդունի իրեն մեկնված խաղաղության ձեռքը․ թուրք պաշտոնյա
Թուրքիայի խորհրդարանի ազգային պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահ Հուլուսի Աքարը հանդիպել է ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատի զինված ուժերի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Դատարանը Թումանյանի թանգարանի նախկին տնօրեն Անի Եղիազարյանի՝ պաշտոնից ազատման հրամանն անվավեր է ճանաչել
 Երևանի քաղաքացիական դատարանը, դատավոր Ազատ Դունամալյան, անվավեր է ճանաչել ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
ԴԸԺ էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի անդամ է ընտրվել Գայանե Խաչատրյանը
Դատական իշխանությունից հայտնում են․ «Այսօր դատավորների ընդհանուր ժողովի կողմից կայացած քվեարկության արդյունքում՝ ԴԸԺ էթիկայի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:15
Թալինում որսորդական հրացաններով իրականացրել են 26 արտույտի ապօրինի որս
Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի աշխատակիցներն ապօրինի որսի կանխարգելիչ միջոցառումների շրջանակում իրականացվող շուրջօրյա վերահսկողության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Զինծառայող Ժորա Կարապետյանին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելու վարույթի նյութերը երկու անձի մեղադրանքով, ուղարկվել են դատարան
 Ավարտվել է զինծառայող Ժորա Կարապետյանին ինքնասպանության հասցնելու դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել «Կրոկուս»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության ժամանակ, մահացել է
 Ռուսաստանի հայերի միությունից հայտնում են․ «Ցավով տեղեկացնում ենք, որ Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Քուրդ լրագրող. Էրդողանի կուսակցությունը փլուզման գործընթաց է ապրում
Թուրքիայում մոտավորապես 61 միլիոն ընտրող մարտի 31-ին կմասնակցի տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) ընտրություններին։ Ո՞ր կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Փարիզ-2024-ի ջահը կվառվի Թյուիլրի այգիներում
«Փարիզ-2024» օլիմպիական խաղերի կրակը կվառվի Լուվրի թանգարանի դիմաց գտնվող Թյուիլրի  այգիներում (Jardin des Tuileries), այլ ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին
Մարտի 28-ին Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին։ Քամու պոռթկումները հասել են մինչև 55 մ/վ։ «Հիդրոօդերևութաբանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:47
ՊԵԿ-ը բացահայտել է կառուցապատման ոլորտում առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը շարունակում է կառուցապատման ոլորտում հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան որոշում է կայացրել 2027 թվականի աշխարհի առաջնության անցկացման իրավունքը վստահել Հայաստանին: ԿԳՄՍ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Արման Թաթոյան. Միայն Ներքին Հանդը շրջափակված է ադրբեջանական 25 մարտական դիրքերով
«Հայաստանի Հանրապետությում՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից բնակիչների մեկուսացումներ։ Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
ՌԴ գլխավոր դատախազությունը Պուգաչովայի վերաբերյալ հարցում է ուղարկել արդարադատության նախարարություն
Անվտանգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի դաշնային նախագծի ղեկավար Վիտալի Բորոդինը հրապարակել է նամակ, որը գխավոր դատախազությունն ուղարկել է ՌԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Եղեգնաձորում զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն, սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա անձը
Ավարտվել է Եղեգնաձոր քաղաքի Շահումյան փողոցում նույն քաղաքի 32–ամյա բնակչի կողմից զենքի գործադրմամբ խուլիգանության, ապօրինի կերպով հրազեն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ Հայաստանի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
Հայաստանում քաղաքացիներն անորոշ վիճակում են. հիմնական մտահոգող հարցն է՝ ինչ է լինելու վաղը, քանի որ, կարծում են, այս իշխանության օրոք որևէ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:54
Այնպես չէ, որ հանք շահագործողները ռոյալթի վճարեցին ու ազատվեցին պատասխանատվությունից. Նազելի Վարդանյան
Ըստ գործող օրենսդրության՝ հանք շահագործողների վճարած բնապահպանական հարկերից՝ ռոյալթիներից 2 %-ը պետք է վերադարձվի այն համայնքներին, որոնք...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Արա Ղազարյան. Այն, ինչ անում է Ադրբեջանն այսօր, դեռ պետք է տակից դուրս գա
«ՄԻԵԴ-ում ունենք Ադրբեջանի դեմ շահած երեք գործ։ Ադրբեջանը վճիռները չի կատարում, բայց հետաքրքիր է՝ չի էլ հայտարարում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՌԴ ԱԳՆ. 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է
ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Մխիթար Պապոյանը չի բացառում, որ կառաջադրվի ԲԴԽ անդամի թեկնածու
«Այդ հարցի հետ կապված ես որևէ պատասխան չունեմ, խնդրելու եմ այդ հարցը չպնդեք»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:58
Նարեկ Սամսոնյանի ձերբակալման վերաբերյալ Թ. Թովմասյանի դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«ՀՀ դատախազությունից տեղեկացրեցին, որ իմ դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել»,-տեղեկացրել է ԱԺ անկախ պատգամավոր Թագուհի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:49
Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված նամակը դեսպանատանը չվերցրեցին
«Իմնեմնիմի» պոդքաստի վարող Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված բաց նամակն այսօր Սամսոնյանի թիմակիցները տարել էին ԱՄՆ դեսպանատուն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Կարծում եմ՝ բոլոր տեղերում էլ կլինեն. դատավոր Չիչոյանը դատական համակարգում «գործ տվողների» մասին
«Բոլորիս համար  էլ մտահոգիչ է դատավորների հրաժարականների դիմումները»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:38
Սուտ է. ՆԱՏՕ–ի գլխավոր քարտուղարը Բաքվում և Երևանում հստակ ցույց տվեց, թե ինչն ինչոց է. Թևանյան
Քաղաքական գործիչ Անդրանիկ Թևանյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադարձել է «փաշինյանական քաղցր ստերի մահաբեր հետևանքներին»։ Նա գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
15:31
Ադրբեջանում պահվում է 23 անձ, ումի՞ց և ինչի՞ համար է վրեժխնդիր լինում Բաքուն
«Այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը Հայաստանին վերադարձրել է 210 գերեվարվածների կամ այլ կարգավիճակ ունեցող հայերի։ Պաշտոնական տվյալներով, 23 անձ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
Եթե նույն իրավիճակում հայտնվեմ, նույն կերպ կվարվեմ. դատավոր Բորիս Բախշիյան
«Պետք է պինդ լինել, հավատալ  սեփական ուժերին և արդարադատությանը, անպայման կհասնենք արդարադատությանը»,- Դատավորների ընդհանուր...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
17:01 29/03/2024

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}