Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հակա-դեֆամացիոն լիգա»-յի տարածաշրջանային գրասենյակի նախկին տնօրեն Էնդրյու Տարսին Tablet Mag-ում հրապարակած իր հոդվածում գրում է, որ «Սխալ է լռել ծայրահեղական չարիքին առերեվելիս: Գործելու ժամանակն է»:

Միացյալ Նահանգներում հրեական ազգային կազմակերպությունները տասնյամյակներ շարունակ վտանգավոր խաղ են խաղում՝ աջակցելով Հայոց ցեղասպանության ժխտողականությանը: Քանի որ մոտենում է հարյուրամյա տարելիցը, հնարավորություն է ընձեռնվում թերթելու Ամերիկայի հրեաների պատմության այս մռայլ էջը, գրում է Տարսին:
«Եվ սանդղակն ավելի բարձր է, քան պարզապես որոշակի բառի կիրառումը կամ կայքէջում հայտարարություն հրապարակելը: Հրեա առաջնորդները եւ կազմակերպութոյւնները պետք է ցուցադրեն, որ ճանաչում են դեռեւս ցեղասպանության երկատարեւ ստվերի ներքո ապրող հայ ժողովրդի մարդասիրությունը»: Այդ ընտանիքներից խլել է իրենց դարավոր ժառանգությունը: «Նրանց վերքերն առավել խորանում են Թուրքիայի ժխտողականության եւ հավանական դաշնակիցների, այդ թվում՝ նաեւ մեր, հանցակցության պատճառով»:

Հեղինակը նշում է, որ վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում տարբեր հրեական ազգային առաջնորդներ կոչ են արել հայերին հարցը քննարկել Թուրքիայի Հանրապետության հետ: «Պատկերացրեք, եթե հրեաներին նույնն ասվեր Գերմանիայի առնչությամբ: Հրեական առաջնորդները հանդես են եկել հրապարակային հայտարարություններով՝ գիտակցաբար աջակցելով նրանց, ովքեր դիտավորյալ արժեզրկում են ճշմարտությունը, եւ մեր անունից հանդես գալով ցեղասպանության ճանաչման կոնգրեսական քայլերի դեմ: Ոմանք անգամ քայլեր են ձեռնարկել ցեղասպանության վերաբերյալ դասընթացներից եւ Հոլոքոստի հիշատակի միջոցառումներից հայկական պատմությունը բացառելու ուղղությամբ»:

Ներկայացնելով վերոնշյալ քայլերի պատճառները՝ հեղինակը նշում է. «Առաջին պատճառն այն է, որ Թուրքիան Իսրայելի կարեւոր դաշնակիցն է, եւ հրեա ժողովուրդը չի կարող իրեն թույլ տալ ճշմարտությունը ներկայացնելով զայրացնել նրան: Ավելին, Թուրքիան հանդուրժող է եղել իր սահմանների ներքո բնակվող հրեաների նկատմամբ, եւ մենք նրանց երախտապարտ պետք է լինենք: Միաժամանակ, մեզ նաեւ ասվել է, որ հրեաները ապահով չեն լինի Թուրքիայում, եթե Ամերիկայի հրեաները անկեղծորեն խոսեն Հայոց ցեղասպանության մասին:

Երկրորդ. մեզ ասում են, որ հայերը կարող են կիրառել «ցեղասպանություն» եզրույթը եւ իրենց տրված ցանկացած հարթակ՝ Հոլոքոստի հետ համեմատություն անելու եւ կապ գտնելու համար, որպեսզի առավել առաջ մղեն ճանաչման գործընթացը: Մենք չպետք է աջակցենք, որպեսզի Հոլոքոստը շահարկվի նմանօրինակ նպատակներով»:
Ութ տարի առաջ Բոսթոնի հրեական համայնքը տարբեր ընտրություն կատարեց՝ հրապարակայնորեն ընդունելով, որ 1915թ. ապրիլի 24-ին Կոստանդնուպոլսից սկսված իրադարձությունները ցեղասպանություն են: Բոսթոնի դեպքից հետո որոշ հրեական առաջատար ազգային կազմակերպություններ սկսեցին մեկը մյուսի հետեւից կիրառել ցեղասպանությունը բառը: «Այնուամենայնիվ, մեր առաջնորդների՝ արգելքը /տաբուն/ կոտրելու հետեւանքով կանխատեսված հակաուտոպիան իրականություն չդարձավ: Եվ Թուրքիայի հետ այդքան փայփայած հարաբերությունները պատկերացրածից առավել փխրուն էին, որոնք խզվեցին 2014թ. Ղազայի պատերազմի հետեւանքով: Եթե Թուրքիայում բնակվող հրեաներն այժմ իրենց պակաս անվտանգ են զգում, քան մի քանի տարի առաջ, ապա դա բնավ այն պատճառով չէ, որ մեզանից ոմանք սկսել են «G» բառը կիրառել»:

Հեղինակը նաեւ ափսոսանք է հայտնում, որ դեռեւս տեսալի չէ ամերիկահայերի հետ հրեաների ուղղակի համագործակցությունն այն վայրերում, որտեղ երկու համայնքներ բնակվում են եւ ներդրում ունենում բազմակարծության եւ ժողովրդավարության ամրապնդման գործում: «Ամերիկայի հրեական համայնքի համար առավել նպատակահարմար կլիներ հրաժարվել երկու բարոյական եւ ռազմավարապես սնանկ հրամայականներից:

Դրանցից մեկն այն է, որ Իսրայելի անվտանգությունից եւ հրեանիերի ապահովությունից բխող ցանկացած խոսք կարող է արդարացվել առանց համապարփակ եւ թափանցիկ ուսումնասիրության:

Երկրորդ հրամայականը, որից մենք պետք է ամբողջությամբ հրաժարվենք, այն է, որ Հոլոքոստը պետք է զերծ պահվի Հայոց ցեղասպանության նման աղետալի ոճրագործությունների հետ համեմատվելուց կամ հիշատակվելուց:

Հայոց ցեղապսանության հարյուրերորդ տարելիցը կոչ է անում Ամերիկայի հրեական համայնքին հանդես գալ նոր հանձնառությամբ՝ ճանաչել հայերի կողմից այդ աղետի վերապրումը: Հրեական կազմակերպությունները պետք է մեկ քայլ եւս կատարեն եւ աջակցեն հայերի ջանքերին փոխհատուցման եւ յուրացված սեփականության վերադարձման ուղղությամբ: Սա պետք է լինի նաեւ ամերիկահայերի հետ առավել խորը համագործակցություն հաստատելու պահը: Մեզ է վերապահված անկեղծորեն եւ համբերատար ձեւով իրենց մոտենալու պատասխանատվությունը: Եվ մենք կարող են սկսել իրենց պատմությունը լսելուց»: