Քաղաքական 20:30 20/04/2015

Սթիվ Կրուգեր. Եթե Ցեղասպանություն չի եղել, ապա որտե՞ղ է իմ ընտանիքը

«The News Tribune» պարբերականում հրապարակվել է «KPLU» հանրային ռադիոյի թոշակի անցած լրագրող Սթիվ Կրուգերի հոդվածը Հայոց Ցեղասպանության մասին: Կրուգերը 2012թ-ին հրատարակել է Ցեղասպանությանը նվիրված «Ճակատագրի մանիֆեստ. Կրակ ջրի վրա» գիրքը և պատրաստվում է այս գարնան վերջին հրատարակել նույն թեմայով «Լեռան ստվերում» գիրքը:

Ստորև ներկայացնում ենք հեղինակի հոդվածն ամբողջությամբ` հայերեն թարգմանությամբ:

«Երբ ես մանուկ էի, պատմություններն այն մասին, թե ինչ է կատարվել հայ ժողովրդի հետ Թուրքիայի պատճառով, մեր ընտանիքի խոսակցության հիմնական թեման էին:  Ինձ որդեգրած մոր ծնողները փրկվել էին այն աղետից, որը ժամանակակից աշխարհի մեծ մասն անվանում է «Հայոց Ցեղասպանություն»: Մանուկ հասակում գաղթելով ԱՄՆ` նրանք վայելել են «չարի դեմ հաղթանակը»` ապրելով հարմարավետ ու ապահովված կյանք մինչև խոր ծերություն:

Ժամանակակից Թուրքիայի իշխանությունների բարձրագոչ աղաղակումներն այն մասին, թե Ցեղասպանություն չի եղել, միշտ իմ մեջ մեկ հարց են առաջացրել` եթե Ցեղասպանություն չի եղել, ապա ու՞ր է իմ ընտանիքը:

Մեզնից շատերը կարող են տեղեկատվություն ստանալ իրենց գենետիկ նախնիների մասին ծննդյան վկայականների միջոցով, տարբեր գրանցամատյանների ու միգրացիոն վկայականների շնորհիվ: Մի շարք ինտերնետային ծառայություններ, ինչպես օրինակ` «Ancestry.com»-ը մեզ առաջարկում են որոնման հեշտ տարբերակներ մեր ընտանիքի պատմության օգնությամբ: Այդուհանդերձ, հայ ժողովրդի մի ամբողջ սերնդի համար այս որոնողական համակարգերը ոչինչ գտնելու ընդունակ չեն:

Մայրական կողմից իմ տատն ու պապը փրկվելուց հետո անվանակոչվել են Քափ և Ռոուս Բաղդասարյաններ: Կարմիր խաչը նրանց առանձին-առանձին փրկել է 1890-ականների կեսերին` այն իրադարձությունների սկզբում, ինչը դառնալու էր ցեղասպանություն:

Իմ տատիկին պատմել են, որ նրան գտել են նորածին ժամանակ` մի սպանված կնոջ (ենթադրաբար մոր) մարնի տակ թաքնված` արևելյան Անատոլիայի (ժամանակակից Թուրքիա) գյուղերից մեկում: Այդտեղ կոտորած էր իրականացրել Համիդիե ջոկատը, որը ենթարկվում էր այդ ժամանակ Օսմանյան սուլթան Աբդուլ Համիդ 2-րդին:

Իմ պապիկին էլ պատմել են, որ նրան հայտնաբերել են 4 տարեկանում` փողոցներում թափառելիս: Իր ամբողջ կյանքի ընթացքում նա ասում էր, որ ոչինչ չի հիշում այն մասին, թե ինչ էր պատահել իրեն փրկելուց առաջ: Այսօր մենք հասկանում ենք, որ դա բավականի տարածված հետրտավմատիկ սթրեսի հետևանք է:

Այս առումով կարող ենք ասել, որ փրկվածները հաջողակ են եղել, որովհետև, ինչպես նշում են պատմական արձանագրությունները, ավելի քան 300 հազար հայեր են զոհվե,լ այսպես կոչված, Համիդյան կոտորածների հետևանքով:

Իմ տատն ու պապը կարողացել են գաղթել Բրիտանիա, ապա Ամերիկա Մեծ Ցեղասպանությունից առաջ, որը սկսվեց 100 տարի առաջ այս օրերին` 1915թ-ի ապրիլի 24-ին:

Երբ այն ավարտվեց 1922թ-ին, Թուրքիայում ապրող 2 միլիոն հայերից 1,5 միլիոնը սպանվել էր: Ինձ համար իմ տատն ու պապը բառացիորեն հանդիսանում են իմ գերդաստանի «զրոյական մարդիկ», քանզի նրանցից առաջ ոչ մի անուն չկա իմ տոհմածառում: Ուստի որտե՞ղ է իմ ընտանիքը:

Ես իմ կյանքի 44 տարին ապրել եմ` աշխատելով լրագրող, և ճշմարտության սկզբունքը հոսում էիմ երակներով: Ես հավատում են, որ յուրաքանչյուր պատմություն ունի տարբեր կողմեր, և դրանցից յուրաքանչյուրն արժանի է լսված լինելու: Այնուամենայնիվ, երբեմն առաջանում է ճշմարտության ոչ մեծ խնդիր:

Ինչ էլ, որ Անկարան ուզենա հավատացնել աշխարհին, Հայոց Ցեղասպանությունը տեղի է ունեցել:

Անգամ հրեաների Ցեղասպանության ժամանակ, որն իրականացվեց նացիստների կողմից 20 տարի անց, հայերը կրկին թիրախում էին, որովհետև նրանք ավելի բարգավաճ էին, քան թուրքերը: Պատճառներից մեկը հավանաբար այն է, որ հայկական քաղաքակրթությունը կրթության գործոնը չափազանց կարևորում է: Այնպես ինչպես հիմա է` լավ կրթությունն առավել բարեկեցիկ կյանք է ապահովում:

Հայկական սփյուռքը, որի զգալի մասն ապրում է ԱՄՆ-ում, հիմնականում ծաղկել է` ձգտելով վրեժ լուծել իր նախնիների համար` լավ և բարգավաճ ապրելու ճանապարհով:

Ոմանք, ինչպես իմ մանկության ավագ ընկերոջ ընտանիքում էր, հնարավորինս քիչ էին խոսում ցեղասպանության մասին` փորձելով այդ չարիքը թողնել անցյալում, ոմանց համար էլ, ինչպես իմ Ռոուս տատիկի համար, ցեղասպանությունը միշտ աչքի առաջ էր:
Դա մեր վճարած գինն է, իմ կարծիքով, երբ մարդը դադարում է մարդ լինելուց: 

Եթե մենք ժխտում ենք մեզանում պատահած չարիքը, ապա ինչպե՞ս ենք պատրաստվում կանխարգելել ապագայում դրա կրկնվելը:
Հայերը, հրեաները, Ռուանդայում պատահածը, Սիրիայի քրիստոնյաները: Ակնհայտ է` ժխտումը ճիշտ ճանապարհը չէ: Որքա՞ն մարդ է ստիպված հարցնել` «Որտե՞ղ է իմ ընտանիքը»:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

22:31
Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը.Ժաննա Անդրեասյան
Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում երեխաների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:13
Կայացել են ՀՀ-ի և Կորեայի արտաքին գործերի նախարարությունների միջև 5-րդ քաղաքական խորհրդակցությունները
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են Մարտի 28-ին Երևանում կայացել են Հայաստանի Հանրապետության և Կորեայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}