Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանում, Օսմանյան Կայսրությունում նախորդ դարասկզբին հայերի հետ տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձությունների 100-րդ տարելիցին նվիրված հիշատակի միջոցառումների ժամանակ, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը գործածել է Ցեղասպանություն բառը: Դա առաջացրել է Անկարայի վրդովմունքը: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կոչ է արել Մոսկվային առաջին հերթին մեկնաբանել, թե ի՞նչ է «տեղի ունենում Ուկրաինայում և Ղրիմում», և միայն դրանից հետո դատել անցյալը: Արդյո՞ք դա նշանակում է, որ Ռուսաստանի և Թուրքիայի հարաբերություններում ճգնաժամ է բռնկվել: Այս մասին գրում է ռուսական «Lenta.ru» գործակալությունը ` փորձելով տալ այս հարցերի պատասխանը:

Ըստ պարբերականի` Վլադիմիր Պուտինի՝ Երևան կատարած այցից հետո Մոսկվան բախվել է մի շարք դժվարությունների, որոնք վերաբերում են Թուրքիայի հետ հարաբերություններին: Անցած ապրիլի 24-ին Ռուսաստանի նախագահը, մասնակցելով Օսմանյան Կայսրությունում հայ ժողովրդի կոտորածի 100-րդ տարելիցին նվիրված հիշատակի միջոցառումներին, իր ելույթում 1915 թվականի իրադարձությունները հստակ անվանել է Ցեղասպանություն: Դրան, ըստ ռուսական պարբերականի, հաջորդել է Թուրքիայի անհապաղ արձագանքը:

Նախ Թուրքիայի արտգործնախարարությունը, իսկ ավելի ուշ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը անդրադարձել են ինչպես հեռավոր, այնպե էլ ոչ վաղ անցյալի պատմական իրադարձություններին: Ռուսաստանը քննադատության իր բաժինն է ստացել ինչպես Կովկասի, Կենտրոնական Ասիայի և Արևելյան Եվրոպայի ժողովուրդների նկատմամբ վարած քաղաքականության, այնպես էլ Ղրիմում գործողությունների համար:

Ըստ հոդվածի`կարելի է ենթադրել, թե թուրքական ղեկավարության հուզական հայտարարությունների հիման վրա հեռուն գնացող եզրակացություններ անելն իմաստ չունի: Անկարայի ներկայացուցիչները միշտ կոշտ և անզիջող են թե՛ Վաշինգտոնի և թե՛ Մոսկվայի քաղաքական գործիչների ելույթները մեկնաբանելիս, եթե նրանք օգտագործում են «Ցեղասպանություն» բառը՝ բնութագրելու համար 1915թ-ին Օսմանյան Կայսրությունում կատարվածը:

Հոդվածագիրը մեջբերում է վերջին սկանդալը` կապված Հռոմի Պապի հայտարարության հետ, անդրադառնում է Փարիզում թուրքական դեսպանի արձագանքի հետ կապված պատմությանը, երբ Ֆրանսիայում Ցեղասպանությունը ժխտելու համար քրեական պատասխանատվության ենթարկելու որոշում է կայացվել (այսինքն՝ Թուրքիայի կառավարության պաշտոնական դիրքորոշումը):

Սակայն, Թուրքիայի դեսպանը վերադարձել է Ֆրանսիայի մայրաքաղաք: Եվ Հռոմի Պապի հետ, ամենայն հավանականությամբ, Անկարան շարունակելու է համագործակցել: Ի վերջո, Բարաք Օբաման նույնպես խոստացել է ճանաչել 1915 թվականի Ցեղասպանությունն իր նախընտարական քարոզարշավի ժամանակ: Այս հանգամանքը, չնայած, որ չի առաջացրել Թուրքիայի հիացմունքը, չի հանգեցրել Վաշինգտոնի հետ կապերի խզմանը, երբ Օբաման մուտք է գործել Սպիտակ տուն: Ըստ պարբերականի` պատմական անցյալի խոսքերն ու գնահատումները կարևոր են, բայց այսօրվա օրակարգը նրանք չեն չեղարկում: Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունները խիստ հակասական բնույթ են կրում: Դրանք դժվար է բերել ընդհանուր հայտարարի: Նժարի մի կողմում տնտեսական շահերն են: Երկկողմ առևտրի շրջանառությունն անցյալ տարի հասել է 31.1 միլիարդ դոլարի:
Նշվում է նաև, որ, որ Թուրքիան Մոսկվայի հատուկ գործընկերն է ՆԱՏՕ-ում: Թուրքիայի Հանրապետությունը ունի երկրորդ ամենամեծ բանակը դաշինքում՝ ԱՄՆ-ից հետո, բայց հետաքրքրված է Եվրասիական նախագծերով: Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ միակ երկիրն է, որն ունի գործընկերոջ կարգավիճակը Շանհայի համագործակցության կազմակերպությունում: Ճանաչելով Վրաստանի տարածքային ամբողջականությունը՝ Անկարան, այնուամենայնիվ, միշտ բաց է պահել «Աբխազիայի պատուհանը», չի փակել գործարար և հումանիտար կապերը:

Պարբերականը նշում է նաև, որ 2008 թվականի ռուս-վրացական հակամարտության ժամանակ թուրքական դիվանագիտությունը չաջակցեց արևելաեվրոպական երկրների նախագահների նախաձեռնությունը, ովքեր շտապեցին օգնել Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիին և չմիացավ Ռուսաստանի դեմ կոշտ քննադատական արշավին:

Սակայն կշեքռի նժարի մյուս կողմում, ըստ հոդվածագրի, առկա են հակասություններ: Սխալ կլինի համարել, որ դրանք հանկարծակիորեն ի հայտ են եկել 2015 թ. ապրիլին: Մոսկվան և Անկարան կոշտ տարաձայնություններ են ունեցել Սիրիայում տիրող իրավիճակը գնահատելու հարցում: Ոչ մի կասկած չկա, որ թուրքական իշխանությունները զսպվածություն են դրսևորել Ղրիմի պատմության առնչությամբ: Բայց սա չի նշանակում, որ վերջին ամիսներին փորձեր չեն եղել փոխելու հասարակական-քաղաքական կարծիքը Ռուսաստանի դեմ՝ ուկրաինական ճգնաժամի հարցով:

«Lenta.ru»-ն նշում է, թե պետք չէ մոռանալ, որ ինչպես Ղրիմը, այնպես էլ Ադրբեջանը (Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետ մասին, որտեղ Անկարան նույնպես դժգոհ է Ռուսաստանի գործողություններից, ինչը ընկալվում է որպես միակողմանի աջակցություն Երևանին) Թուրքիայի համար ոչ միայն արտաքին քաղաքականության սուբյեկտներ են: Դա ներքին քաղաքականության գործոն է, քանի որ շատ թուրք ընտրողներ, քիչ թե շատ, կապված են տվյալ շրջանների հետ ծագումով, ազգակցական կապերով, բիզնեսով կամ տարբեր հումանիտար ծրագրերով: