Իտալական մամուլը Հայաստանի նախագահի` Սուրբ Աթոռ կատարած այցի մասին
Իտալական մամուլն այս օրերին ակտիվ անդրադարձ է կատարում Վատիկան կատարած Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի պաշտոնական այցին: Ուշագրավ է, որ ՀՀ նախագահի այցին ընդառաջ իտալական մամուլն անդրադառնում էր այն թեմաներին, որոնք փոխադարձ կարևորություն և հետաքրքրություն են ներկայացնում պաշտոնական Երևանի ու Սուրբ Աթոռի համար:
Ինչպես հայտնել ենք , Սուրբ Աթոռ կատարած պաշտոնական այցի ընթացքում ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը Հռոմի Վիտտորիանո թանգարանային համալիրում մասնակցել է «Արևելքի առակ. Քրիստոնեությունը նոր հազարամյակի մարտահրավերների առջև» խորագիրը կրող ցուցահանդեսի բացմանը:
Այն նպատակ է հետապնդում միջազգային հանրության ուշադրությունը հրավիրել Մերձավոր Արևելքի քրիստոնյա համայնքների վիճակի, ինչպես նաև` տարածաշրջանում քրիստոնեական մշակութային ժառանգության պահպանման անհրաժեշտության վրա: Ցուցահանդեսը բացվել է դեռևս օգոստոսի 24-ին՝ Իտալիայի Ռիմինի քաղաքում. նախատեսված է այն ներկայացնել աշխարհի բազմաթիվ քաղաքներում:
Հռոմում կայանալիք երկշաբաթյա ցուցադրության մեկնարկը տրվեց Հայաստանի նախագահի մասնակցությամբ և բավականին լայն լուսաբանում գտավ իտալական մամուլի էջերում:
«Internationale»-ն «Արևելքի հավատացյալը» հրապարակմամբ անդրադարձել է ցուցահանդեսին և նշել. «Քրիստոնեությունն իր ծագման տարածաշրջանում ներկայումս փոքրամասնություն է: Հավատացյալների թիվը տատանվում է 10-13 միլիոնի շրջանում, հետևաբար նրանք կազմում են բնակչության 2-5 տոկոսը: Վերջին տարիների հակամարտություններն ու բռնությունները, փոքրամասնությունների նկատմամբ հետապնդումները նրանց թիվն ավելի են նվազեցրել: Լուսանկարիչ Միքելե Բորզոնին երեք տարիների ընթացքում վավերագրել է Եգիպտոսի, Թուրքիայի, Իսրայելի, Իրաքի, Արևմտյան ափի, Հորդանանի ու Լիբանանի քրիստոնյա համայնքների կյանքը: Նրա աշխատանքները դարձել են ցուցահանդես՝ «Արևելքի առակը. Քրիստոնեությունը նոր հազարամյակի մարտահրավերների առջև», որը կազմակերպել են Վատիկանում Հայաստանի դեսպանությունը և Սանտ Էջիդիո համայնքը, և ներկայացված է Հռոմի Վիտորիանո ցուցասրահում: Այն բացվել է սեպտեմբերի 18-ին՝ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի ներկայությամբ և կտևի մինչև հոկտեմբերի 1-ը»:
«L’Osservatore Romano»-ն «Արևելքի առակը» հրապարակմամբ ևս անդրադարձել է ցուցահանդեսին ու նշել, որ Հռոմից հետո այն հյուրընկալվելու է Բրյուսելում, Ժնևում, Նյու Յորքում և այլուր: Իտալական պարբերականն ընդգծել է, որ ցուցադրության ներկայացված լուսանկարներն ուղեկցվում են տեքստային պարզաբանումներով, ինչն հնարավորություն է տալիս ավելի խորը պատկերացում կազմել Արևելքում քրիստոնյաների ունեցած խնդիրների մասին:
«L’Huffington Post»-ը «Միքելե Բորզոնին լուսանկարում է Արևելքի հալածված քրիստոնյաներին: Ռեպորտաժ ցուցահանդեսից» վերնագրի ներքո լուսաբանել է ոչ միայն ցուցահանդեսը, այլ ընթերցողների դատին է ներկայացրել մի շարք ուշագրավ ցուցանմուշներ:
Պարբերականի հետ զրույցում ինքը՝ ֆլորենցիացի լուսանկարիչը, նշել է, որ աշխատանքը «ներկայության և բացակայության տուրք է», նաև փորձ՝ հնչեցնելու ու բացատրելու իսլամի ու քրիստոնեության խորը կապը: Նրա խոսքով, երկու կրոնները հազարամյա հարաբերությունների փորձ ունեն, բայց այդ հարաբերությունները ժամանակի ու լարված հակամարտությունների պատճառով ավելի դժվարին են դառնում, և տեղի են ունենում հարձակումներ ոչ միայն քաղաքացիական անձանց վրա, այլև գեղարվեստական ու մշակութային ժառանգության վրա, ու այս ամենը՝ Արևմուտքի լռության պայմաններում:
Իտալական առաջատար «Corriere dela sera»-ն «Ագրեսիա Արևելքի քրիստոնյաների նկատմամբ» վերտառությամբ հոդվածում անդրադարձել է ցուցահանդեսին, և մի ուշագրավ դիտարկում արել: Թերթի լրագրողը, քննարկելով Արևելքում քրիստոնեական ժառանգության ոչնչացման թեման, մատնանշել է Վանի Աղթամար եկեղեցին. «Վանդալիզմի ենթարկվելով 1915 թվականին` եկեղեցին վերաբացվել է 2007 թվականի մարտին` որպես արդեն աշխարհիկ թանգարան` թուրքական անվամբ, Աթաթուրքի դիմանկարով և առանց հայկական խաչի: Դա այն դարաշրջանն էր, երբ հայերին դուրս քշեցին Անատոլիայից»:
Պարբերականը նշել է, որ «ցեղասպանություն վերապրածների ժառանգներն Աղթամարում տարվա ընթացքում ընդամենը մեկ անգամ աղոթք անելու իրավունք ունեն»: Հոդվածագիրն, ըստ ամենայնի, ընկալել է ցուցահանդեսի ուղերձը. «Հայոց ցեղասպանության 100 ամյա տարելիցին ընդառաջ քրիստոնյա բնակչությունը Սիրիայում և Իրաքում կրկին վերապրում է իսլամական ծայրահեղականության դրսևորման մի նոր փուլ, որը վերստին կենդանացնում է քրիստոնյաների դեռևս արնահոսող վերքը»:
«Il Giornale»-ն «Քրիստոնյաների անվերջ կոտորածը (Կովկասից մինչև Իրաք և Սիրիա)» հրապարակմամբ ծավալուն անդրադարձ է կատարել ինչպես Հռոմում կազմակերպված ցուցահանդեսին, այնպես էլ Արևելքի քրիստոնյաների հարյուրամյա հալածանքներին, որի առանցքում Հայոց ցեղասպանությունն է:
«Մերձավոր Արևելքի քրիստոնյաների ճակատագիրը կտրուկ բեկման ենթարկվեց Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի իշխանության գալով, որոնք սկսեցին հայերին և ասորի-քաղկեդոնականներին դուրս մղել իրենց հողերից»,- գրել է պարբերականն ու նշել, որ 1915 թվականի ցեղասպանության ժամանակ քրիստոնյաների մեծ մասը գաղթեց Ցարական Ռուսաստան (Հայաստան, Վրաստան, Ադրբեջան, Հյուսիսային Կովկաս), սակայն բռնի թուրքացումից խուսափած քրիստոնյաներին այլ վախճանի արժանացան. «Բոլշևիկյան հեղափոխությունից հետո ռուս զինվորները թողեցին կայսրության հարավային սահմանները, ինչից էլ օգտվեցին օսմանյան զորքերը, որոնք սկսեցին բնաջնջել այդտեղի քրիստոնյաներին: Մյուս կողմից էլ արդեն Խորհրդային Միությունում տեղ գտած քրիստոնյաները ենթարկվեցին ստալինյան տեռորին, նրանց եկեղեցիները փակվեցին, իսկ մի մասն էլ աքսորվեց Սիբիր»:
«Ցեղասպանության ենթարկվածներն այնպես են ցրվել ողջ աշխարհով մեկ, որ ներկայումս նույնիսկ անհնար է որևէ հաշվառում կատարել»,- նշել է «Il Giornale»-ն ու ընդգծել, որ հետապնդումներն ու ջարդերն այսօր էլ շարունակվում են և տեղ են գտնում ամենուրեք. «Թեև Արևմուտքը նրանց կողմից է, սակայն չափազանց դանդաղ է շարժվում: Նրանք գիտակցում են, որ դա նաև իրենց գաղութատիրության հետևանքն է և վախենում են, որ իրենց միջամտությունը կդիտվի որպես նոր խաչակրաց արշավանք: Սակայն նրանք շատ հաճախ ստիպված են լինում չափազանց բարձր գին վճարել իրենց ժլատության և քաղաքական հաշվարկների համար: Արևմուտքն դրա փոխարեն այտն է դեմ տալիս, սակայն նրանց այտը, ովքեր անկարող են իրենց պաշտպանել»:
Ցուցահանդեսի նկատմամբ նման հետաքրքրությունն, ըստ երևույթին, պայմանավորված էր այն հանգամանքով, որ այն բացվել էր Հայաստանի նախագահի մասնակցությամբ: Պատճառն, հավանաբար, այն է, որ Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի և Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հանդիպման ընթացքում Արևելքի քրիստոնյաների դրությունը դարձել էր քննարկման հիմնական թեմաներից մեկը:
Երկու առաջնորդների գրասենյակներից ստացված հաղորդագրությունը վկայում էր, որ այս հարցում Սուրբ Աթոռն ու պաշտոնական Երևանը համագործակցության պատրաստակամություն են հայտնել:
Վատիկանից տարածված պաշտոնական հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ Հռոմի պապի և ՀՀ նախագահի հանդիպման ընթացքում «հատուկ անդրադարձ է կատարվել Մերձավոր Արևելքում տիրող ցավալի վիճակին, և հույս հայտնվել, որ միջազգային հանրության և կրոնական համայնքների ջանքերի շնորհիվ կհասնեն ժողովուրդների միջև խաղաղ համակեցության նպատակին»:
ՀՀ նախագահի մամլո ծառայության փոխանցմամբ՝ «Նախագահ Սերժ Սարգսյանը ներկայացրել է Հայաստանի պատրաստակամությունը մասնակցելու այս ուղղությամբ իրականացվող աշխատանքներին»:
Հարկ է նկատել, որ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի և նախագահ Սերժ Սարգսյանի հանդիպմանն անդրադարձել են իտալական գրեթե բոլոր առաջատար լրատվամիջոցները: «Վատիկանի ռադիոն» , որն ի դեպ հեռարձակվում է նաև հայերենով , «L’Osservatore Romano»-ն , «Zenit» գործակալությունը, «Wall Street Italia»-ն և այլք:
«Vatican Insider» պարբերականը, բացի երկկողմ հանդիպումից ու ցուցահանդեսի բացումից, անդրադարձել է նաև նախագահ Սերժ Սարգսյանի խոսքին՝ մեջբերելով հատված. «Մի քանի ամսից մենք խնկարկելու ենք Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցը՝ մարդկության դեմ գործված մի հանցագործության, որը, ավաղ, մինչ օրս պատշաճ գնահատականի չի արժանացել: Բայց այլընտրանք պարզապես չկա. այդ գնահատականը վաղ թե ուշ լինելու է, լինելու է ամբողջական, համապարփակ և միարժեք»:
Հռոմի պապի հետ նախագահ Սարգսյանի հանդիպմանն անդրադարձել են նաև Վատիկանի CTV հեռուստաընկերությունը , «Rome Reports» հեռուստաընկերությունը , որը նաև հիշեցնում է, որ Հայաստանն աշխարհում առաջինը քրիստոնեություն ընդունած պետությունն է, ինչպես նաև իտալական RAI TG1-ը (Իտալիայի հեռուստառադիոընկերություն) հեռուստաընկերությունը:
Վերջինս ռեպորտաժում նշել է, որ Պապի և Նախագահի հանդիպումը տևել է 20 րոպե, որի ընթացքում կողմերը ցանկություն են հայտնել, որ Արևելքի բարդ տարածաշրջանում հակամարտությունները կարգավորվեն խաղաղ երկխոսությամբ:
Իտալական հեռուստաընկերությունը նշել է, որ նախագահ Սարգսյանն, ամենայն հավանականությամբ տեղահանումների 100-ամյակի կապակցությամբ Պապին հրավիրել է այցելել Հայաստան, ինչպես դա արդեն արել են Կիլիկյո կաթողիկոս Արամ Առաջինը և Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդը: RAI TG1-ը հիշեցրել է, որ «1.5 միլիոն հայեր սպանվել են Օսմանյան Կայսրությունում, Ֆրանչեսկոն գալիք ապրիլի 12-ին Հայոց Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին պատարագ կմատուցի»:
Հռոմի Պապին Մեծ եղեռնի 100-ամյակի կամապկցությամբ Հայաստան հրավիրելու թեման, հավանաբար, ամենից շատն էր քննարկվել իտալական մամուլում: Այն, որ նման հրավերք լինելու էր, որևէ մեկը կասկած չուներ, իսկ ահա Ֆրանցիսկոս Պապի արձագանքն անհայտ էր:
«Korazym» գործակալությունն, օրինակ, գրել էր , որ «Պապն ընդունել է Հայաստան այցելելու հրավերը, սակայն վատիկանյան պաշտոնական հաղորդագրությունը դրա մասին չի խոսում»: Գործակալության բավականին ծավալուն նյութում բացի այս հարցից, անդրադարձ կա նաև Հռոմում բացված ցուցահանդեսի ժամանակ նախագահ Սարգսյանի խոսքին, որտեղ Սերժ Սարգսյանն ընդգծում է՝ «վաղ թե ուշ Հայոց ցեղասպանությանը պատշաճ գնահատական տալու մասին»:
Եզրափակելով նյութը՝ գործակալությունը գրել է. «Հռոմի Պապի այցը կարևոր նշանակություն ունի Հայաստանի համար, ոչ միայն այն պատճառով, որ այս կերպ Պապը հաղորդ է լինում Արևելքի քրիստոնյաների ճակատագրին, այլ նաև այն պատճառով, որ այցի հետ կապված որոշակի բարդություններ ի հայտ կգան Թուրքիայի կողմից, այն էլ այնպիսի տարում, երբ տեսանելի է խորհրդանշական վախ` Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ամրագրման հարցում»:
Իր հերթին Վատիկանյան ASCA գործակալությունը, հղում անելով հայկական աղբյուրներին, տեղեկացրել է , որ Պապն ընդունել է Նախագահի հրավերը: Հարկ է նկատել, որ Պապի կողմից դարական արձագանքի մասին ՀՀ նախագահի մամլո գրասենյակը տեղեկացրել էր պաշտոնապես:
Բոլոր դեպքերում Ֆրանցիսկոսի դրական պատասխանը որևէ մեկին չի զարմացրել: Դեռևս նախագահ Սարգսյանի այցից առաջ իտալական առաջատար «La Repubblica»-ն նշել էր , որ Ֆրանցիսկոս Պապը դեռևս Արգենտինայում արքեպիսկոպոս եղած ժամանակներից սերտ կապեր ունի հայկական համայնքի հետ, իսկ այս տարվա հունիսի 3-ին հայերի զանգվածային ջարդերը անվանել էր «20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն»: Թերթը նշել էր, որ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակման հարցում Պապը մտադիր է հեռուն գնալ և հաջորդ տարի, բացի Սուրբ Պետրոսի տաճարում նախատեսված աղոթքից, մտադիր է ապրիլի 24-ին այցելել Հայաստան:
Հավելենք, որ իտալական առաջատար «Corriere dela sera» թերթը ծավալուն հարցազրույց է անցկացրել ՀՀ նախագահի հետ, որը կհրապակվի վաղը:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ամեն սարի գլխին, փեշին, անտառներում հայկական հետքեր են. Քաշաթաղի հուշարձանները՝ մեկ գրքում
