Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունները Հայաստանի արտաքին քաղաքականության համար՝ արաբական աշխարհի հետ հարաբերությունները սերտացնելու և Մերձավոր Արևելքում գտնվող հայկական գործոնը, հայ համայնքները և մշակութային ժառանգությունը պահպանելու խնդիրը դարձնում են ավելի ակտուալ:

Արաբական աշխարհի հետ հարաբերություններն  ամրապնդվում են. Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը հոկտեմբերի 29-ին պաշտոնական այցով  Հորդանանի Հաշիմյան Թագավորությունում էր: Սերժ Սարգսյանի և թագավոր Աբդալլահ Երկրորդ Իբն Ալ-Հուսեյն Ալ-Հաշիմիի հանդիպման ընթացքում շոշափվել են հայ-հորդանանյան բարեկամական հարաբերությունները և հատկապես դրանց տնտեսական բաղադրիչը ընդլայնելու հարցերը: 

Արտաքին քաղաքականության արաբական ուղենիշի ակտուալությունը
Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունները Հայաստանի արտաքին քաղաքականության համար՝արաբական աշխարհի հետ հարաբերությունները սերտացնելու և Մերձավոր Արևելքում գտնվող հայկական գործոնը, հայ համայնքները և մշակութային ժառանգությունը պահպանելու խնդիրը դարձնում են ավելի ակտուալ:

Սիրիական ճգնաժամի հետևանքով հազարավոր սիրիահայեր ստիպված եղան լքել արաբական այդ հանրապետությունը և ապաստան գտնել աշխարհի տարբեր երկրներում, այդ թվում Հայաստանում: Սիրիայի իշխող վարչակարգը ի դեմս նախագահ Բաշար Ասադի միշտ էլ դրական և ջերմ վերաբերմունք է ցուցաբերել հայ համայնքի նկատմամբ, ինչ էլ շատ դեպքերում թույլ տվեց փրկել հայ համայնքը իսլամիսականների կողմից ֆիզիկական բնաջնջումից, ինչի փորձը եղավ հայաբնակ Քեսաբում:

Մերձավոր Արևելքում «Իսլամական պետության» ակտիվությունը և իսլամական խալիֆայության հռչակումը Սիրիայի, Լիբանանի և Իրաքի տարածքում վտանգում են տեղի հայ համայնքների, որոնք այս ընթացքում բավականին նվազել են, գոյության խնդիրը:

Հայաստանը պետք է ավելի սերտ հարաբերություններ հաստատի այդ տարածաշրջանի քաղաքական ղեկավարության հետ՝առաջին հերթին հայ համայնքները անվտանգությունը ապահովելու համար: Բացի այդ, արաբական աշխարհի հետ տնտեսական հարաբերությունների զարգացումը նույնպես կարևոր է, հաշվի առնելով Հայաստանի անդամակցումը Եվրասիական տնտեսական միությանը, որը համագործակցության նոր հնարավորություններ է ընձեռնում:

Հայաստանը, հաշվի առնելով հայության ներկայությունը և բարի համբավը արաբական աշխարհում, կարող է միջնորդի, կապող օղակի դերակատարում ստանձնել ԵՏՄ-ի և Մերձավոր Արևելքի արաբական երկրների միջև:

Հայաստանի Ազգային անվտանգության ռազմավարությունում Մերձավոր Արևելքի ավանդական գործընկերների հետ բարիդրացիական հարաբերությունների խորացումը, բազմաբնույթ կապերի ստեղծումը համարվում է առաջնահերթություններից մեկը: 

Հակազդեցություն արաբական աշխարհում Ադրբեջանի գործունեությանը
Ադրբեջանը ղարաբաղյան հակամարտության սկզբից ի վեր փորձել է նրան հաղորդել կրոնական երանգ՝փորձելով դրանով շահել մահմեդական աշխարհի, որի անբաժանելի և կարևոր մասն է նաև արաբական աշխարհը, համակրանքը և ադրբեջանամետ քվեարկությունը միջազգային տարբեր կառույցների շրջանակներում:

Ադրբեջանի ակտիվությունը հատկապես մեծ է Իսլամական համերաշխության կազմակերպության շրջանակներում: Տվյալ միջազգային կազմակերպության անդամ է 57 մահմեդական երկիր: 

Բաքուն այդ կազմակերպությանը անդամակցել է 1991թ.-ից: Այդ քաղաքականությանը հակազդելու և հակահայկական բանաձևերի ընդումումը խափանելու համար Երևանը կարող է հենվել կազմակերպության անդամ-երկրներից՝Հորդանանի, Իրաքի, Իրանի, Լիբանանի և Սիրիայի հետ, որտեղ բավականին ակտիվ հայ համայնքներ կան և այդ երկրների ու Հայաստանի հարաբերությունները բավականին սերտ են:

Հայկական հոգևոր ներկայությունը Մերձավոր Արևելքում
Հորդանանում գտնվող նախագահ Սերժ Սարգսյանն այցելել է Հորդանան գետի ափին գտնվող Հիսուս Քրիստոսի մկրտության վայր, որը համարվում է քրիստոնեական կարևորագույն սրբավայրերից մեկը: Հայերը այդ վայրում նույնպես ունեն իրենց հոգևոր ներկայությունը: Հայաստանի պատվիրակությունը այցելել էր հայկական Սուրբ Կարապետ եկեղեցի:

Մերձավոր Արևելքում հայկական ամենակարևորագույն հոգևոր ներկայությունը Երուսաղեմում է, որտեղ գործում է Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքությունը՝ Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու նվիրապետական աթոռներից մեկը:

Հայերի ներկայությունը Երուսաղեմում ունի դարերի պատմություն: Երուսաղեմի հայոց հոգևոր առաջնորդ, առաջին Պատրիարք Աբրահամը (638-669թթ) մեկնել էր Մուհամմեդ մարգարեի մոտ և նրանից ստացել մի հավաստագիր, որով Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքությունն անջատվել է հունականից: Հայոց սեփականություն են ճանաչվել Ս. Հակոբյանց վանքն իր կալվածքներով, Բեթղեհեմի Ս. Ծննդյան Տաճարի մի մասը, Ձիթենյաց լեռան ստորոտին գտնվող Ս. Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին, Գողգոթայի բարձունքը և այլն: 1929թ.-ին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսության համաձայնությամբ Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքությունը ժամանակավորապես Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսությանն է զիջել Դամասկոսի և Լիբանանի թեմերը: Ներկայումս Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքության իրավասության տակ են միայն Իսրայելի հայկական եկեղեցիները և Հորդանանի հոգևոր հովվությունը:

Հորդանանի հոգևոր հովվության կենտրոնը Ամմանի Ս. Թադևոս եկեղեցին է: Հոգևոր հովիվը (առաջնորդը) Վահան արքեպիսկոպոս Թոփալյանն է: Առաջնորդին նշանակում է Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքը: Հորդանանի հայ համայնքի ազգային-եկեղեցական գործերով զբաղվում է տեղական խորհուրդը (թաղականությունը):

Տեղի գաղութը ձևավորվել է Մեծ եղեռնից հետո: Հայերը հիմնականում բնակվում են Ամմանում, սակավ թվով` Ռուսեյֆա, Մատարա, Աքաբա քաղաքներում: 

Այսպիսով, հայ-արաբական դարավոր բարեկամությունը ապրապնդելու և արդի աշխարհում դրանք զարգացնելու ակտուալությունը այսօր առավել քան ցայտուն է, քանի որ Մերձավոր Արևելքում տեղի են ունենում լուրջ աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ, որոնք կարող են ազդել տարածաշրջանում հայկական գործոնի առկայության և տարածաշրջանում Հայաստանի շահերի վրա:

Արտյոմ Բալասանով, վերլուծաբան