Աշխարհում 20:26 06/03/2015

Թե ինչու պետք չէ հանուն ձկնկիթի աջակցել ադրբեջանական քարոզչությանը

Մեխիկո քաղաքի տեղական իշխանությունների ու Ադրբեջանի կառավարության միջև 2011 թվականի հուլիսին կնքվել էր Մեքսիկայի ու Ադրբեջանի բարեկամության զբոսայգի հիմնելու պայմանագիր, որտեղ պետք է որ կանգնեցվեր Հեյդար Ալիևի, ինչպես նաև Խոջալուի դեպքերին նվիրված հուշարձան, իսկ Ադրբեջանի կառավարությունը պետք է ֆինանսավորեր «քաղաքի բարեկարգմանն ուղղված» այդ աշխատանքները:

Մեքսիկայի նախագահի գրասենյակի ներկայացուցիչ Ֆրանսիսկո Սոնի Սոլչագան Foreign Affairs Latinoamerica -ում թղարկված իր հոդվածում  նշում է, որ դեռևս 2011 թվականի հոկտեմբեր և դեկտեմբեր ամիսներին Մեքսիկայի խորհրդարանը կոչ է արել կառավարությանը պարտավորեցնել Հայաստանին ու Ադրբեջանին դադարեցնել իրենց վեճը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ և պատժել «Խոջալուի դեպքերի մեղավորներին»:

Այս կերպ Մեքսիկան միջամտել է հակամարտությանը և, ինչն առավել վատ է, աջակցել է Ադրբեջանին, մինչդեռ մեքսիկացիներն անգամ չգիտեին, թե որտեղ է տեղակայված այդ հանրապետությունը, Խոջալուն, Լեռնային Ղարաբաղը, նշում է հեղինակը:

Շրջանի պատմական տեղեկանքում Սոլչագան նշում է, ո 20-րդ դարի սկզբին հայերը բնակվում էին տարածաշրջանում, ցարական Ռուսաստանի ու Օսմանյան կայսրության տարածքներում, որտեղ 1915-1922 թթ. ենթարկվել են Ցեղասպանության: Այսպիսով, ներկայումս հայերը հիմնականում կենտրոնացված են Հայաաստանի Հանրապետության տարածքում, չնայած որ ազդեցիկ Սփյուռք կա ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, ՌԴ-ում: Հեղինակը նաև ընդգծել է, որ Թուրքիան հրաժարվում է ստանձնել Հայոց ցեղասպանության պատասխանատվությունը, ինչն էլ պատճառ է դարձել երկու երկրների, ինչպես և Թուրքիայի ու եվրոպական պետությունների միջև դիվանագիտական լարմանը:

Ինչպես գրում է հեղինակը, Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև ներկայիս հակամարտությունը շարունակություն է հանդիսանում Նախիջևանի ու Լեռնային Ղարաբաղի համար դեռևս 1918-1920 թթ. սկսված հակամարտության:

Տարածաշրջանի` Սովետական միությանը միանալուց հետո հակամարտությունը ժամանակավորապես դադարել էր` չնայած դրա պոռթկումը սադրող հանգամանքները դեռ կային:

Սովետական իշխանությունները ճանաչել են Նախիջևանն ու Լեռնային Ղարաբաղը` որպես Ադրբեջանի մաս: Տասնամյակներ անց Լեռնային Ղարաբաղի հիմնականում հայկական բնակչությունը սկսել է պահանջել ավելի մեծ ինքնավարություն, սակայն Ադրբեջանը չի ընդունել:

1987 թվականի ընթացքում արձանագրվել են էթնիկ բռնության տարբեր դեպքեր, իսկ երբ Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանը 1988 թվականի փետրվարին քվեարկել է Հայկական ԽՍՀ-ին միանալու օգտին, սկսվել է հայերի բռնի գաղթն Ադրբեջանից:

Մարտին Գերագույն խորհուրդն այստեղ է ուղարկել ՆԳՆ զորքեր, սակայն բռնությունը չի կասեցվել, և ահա ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո Լեռնային Ղարաբաղը հռչակել է իր անկախությունը: Հակամարտությունը վերաճել է բաց պատերազմի չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետության (Հայաստանի ոչ պաշտոնական աջակցության պայմաններում) և Ադրբեջանի միջև:
Հակամարտության կարգավորմանն ուղղված բանակցային գործընթացին աջակից լինելու նպատակով` ձևավորվել է Մինսկի խումբը` ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի ու ՌԴ-ի համանախագահությամբ: 1994 թվականի մայիսին Բիշքեկում ստորագրվել է արձանագրություն, որը վերջ է դրել պատերազմին: Հեղինակը գրում է, որ դե ֆակտո այն հանձնում է Լեռնային Ղարաբաղի ու նրան հարող շրջանների մեծ մասի վերահսկողությունը ԼՂՀ-ին: Հեղինակն այս պարագայում զուգահեռներ է տանում Կոսովոյի հետ:

Հոդվածագիրը նաև նկատում է, որ պատերազմը ծանր հումանիտար հետևանքներ է թողել: Հայերի դեմ վայրագությունների շարքում իրենց դաժանությամբ առանձնանում էին Սումգայիթում ու Բաքվում հայերի ջարդերը, ինչպես և «Օղակ» գործողությունը, որի օգնությամբ ադրբեջանական ուժերը 1991 թվականին պաշարել էին Լեռնային Ղարաբաղը:


«Խոջալուի ողբերգությունը կարևոր է, քանզի Ադրբեջանը մեղադրում է հայերին ցեղասպանության համար: Helsinki Watch (ներկայիս Human Rights Watch խմբ.) կազմակերպության համաձայն` ադրբեջանցիները Խոջալուում հրետանային ու հրթիռային արձակման կայաններ ունեին, որոնք կիրառում էին Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտի ռմբակոծության համար: Խոջալուն, ինչպես և Ստեփանակերտը, քաղաքացիական կետ էր, սակայն հենց ադրբեջանցիներն էին այն ռազմական օբյեկտի վերածել` դարձնելով կրակակետ: Ըստ ԼՂՀ դիրքորոշման` իրենք նախապես զգուշացրել էին Խոջալուի բնակչությանը ծրագրած գործողության մասին ու խնդրել քաղաքացիական անձանց լքել իրենց տները` չնայած Helsinki Watch-ի հավաքած վկայություններով` ադրբեջանական բնակչությունը չէր մտածում, որ հայերը կգրավեն քաղաքը, ուստի մնացել էր տներում:
Այնուհանդերձ, 1992 թվականի փետրվարի 26-ի արշալույսին հայերը գրեթե ամբողջությամբ շրջափակել էին Խոջալուն` դեպի լեռնային իջվածք ազատ միջանցք թողնելով բնակչության ելքի համար, դրանից հետո սկսվեց հարձակումը: Գյուղը լքած բնակիչները կրակի տակ են ընկել դրա սահմաններից դուրս:

Մահացածների ցուցակները տարբերվում են միմյանցից` 160 հոգուց (մի քանի իրավապաշտպան ՀԿ-ների հաշվարկներ) մինչև ավելի քան 600 (Ադրբեջանի կառավարության տվյալը)»,- գրում է հեղինակը:

Հայկական կողմը նաև մեջբերում է Ադրբեջանի այդ ժամանակվա նախագահ Այազ Մութալիբովի խոսքերը, որը նշում է, թե այդ դեպքերը կարող էին հրահրվել Ադրբեջանի Ժողովրդական ճակատի` Հեյդար Ալիևի կուսակցության ռազմականացված ուժերի կողմից, որոնք էլ խոչընդոտել էին քաղաքացիական անձանց ելքը` սպանդ սադրելու նպատակով, այդպիսով էլ միաժամանակ սադրելով Մութալիբովի պաշտոնանկությունը, ինչն էլ հաջորդող օրերին կատարվե:

Ադրբեջանական կողմը կատարվածն իր հերթին գնահատում է որպես «ցեղասպանություն»: Սակայն, Helsinki Watch-ը սահմանել է, որ Խոջալուն լքող ադրբեջանցիների շարքում զինված զինվորականներ կային` համազգեստով:
«Այլ կերպ ասած` ադրբեջանցիները վերջին հաշվով կարող էին ողբերգության համամասնակից լինել` քաղաքացիներին որպես վահան օգտագործելով»,- գրում է Սոլչագան` շեշտելով, որ համաձայն Կովկասի հարցերով մասնագետ Թոմաս դե Վաալի` կատարվածը հետևանքն էր զորքերի դուրսբերման ժամանակ տիրող բարձիթողի իրավիճակի, այլ ոչ թե բնակչության կոտորածի` ցեղասպանության: Բացի այդ, չեխ լրագրող Դանա Մազալովի վկայություններով` միջադեպը կարող էին շահարկել, որպեսզի այն ավելի ծանր թվար:

Օրինակ բերելով իրավիճակը Բալկաններում` հեղինակը գրում է, որ ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանը սահմանել է` խորվաթների ու սերբերի միջև միջադեպերը ցեղասպանություն չէին, քանզի դրանց նպատակը ոչ թե ոչնչացումն էր, այլ տեղհանումը: Չնայած դրան` Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականությունն իր առջև նպատակ է դրել հասնել Ղարաբաղյան պատերազմի ընթացքում արձանագրված Խոջալուի դեպքերի` որպես «ցեղասպանություն» ճանաչվելուն` մոռանալով այն մասին, որ իրենք ևս վայրագություններ են իրագործել հայերի նկատմամ:

Այդպիսով, ի տարբերություն Մեքսիկայի խորհրդարանի` երկրի կառավարությունը հարում է չեզոք դիրքորոշման Ղարաբաղյան հակամարտության հարցում և սատարում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ջանքերը:

Նշվում է, որ աջակցելով ադրբեջանական կողմի դիրքորոշմանը` Մեքսիկան փչացրել է հարաբերությունները Հայաստանի հետ, ինչն էլ ակնհայտ է դարձել, երբ ՀՀ արտաքին գերատեսչության ղեկավար Էդվարդ Նալբանդյանը 2012-ին իր այցի ընթացքում հայտարարել է` Մեքսիկայի խորհրդարանի ու Մեխիկոյի քաղաքապետարանի գործողությունները հակասում են Մինկսի խմբի կողմից հայտարարված` միջազգային հանրության դիրքորոշմանը և բացասական ազդեցություն ունեն հայ-մեքսիկական հարաբերությունների վրա:

Մյուս կողմից էլ, Մեքսիկան նաև փչացրել է հարաբերություններն Ադրբեջանի հետ, երբ հարկադրված է եղել արդարացի բողոքների արդյունքում հեռացնել Հեյդար Ալիևի արձանը Բարեկամության զբոսայգուց, «ցեղասպանություն» բառն էլ` Խոջալուի զոհերի հուշարձանից:

Եվ չնայած նրան, որ Ադրբեջանի սպառնալիքները հարաբերությունները խզելու իրականություն չդարձան, այդ պետության հետ վեճը կարող է հետևանքներ ունենալ:

Հեղինակը մեղադրել է երկրի խորհրդարանին ու Մեխիկոյի քաղաքապետարանին քաղաքական անհեռատեսության հարցում, քանի որ նմանատիպ որոշման ընդունումից առաջ հարկ էր խորհրդակցել պետության արտաքին գերատեսչության հետ` սեփական երկրի իմիջի վրա ստվեր չնետելու նպատակով:

«Նրանք թույլ տվեցին, որպեսզի իրենց հիմարացնեն և պատրաստ էին անգամ զոհել Մեքսիկայի միջազգային հեղինակությունը Բաքու ճանապարհորդության, մի փոքր ձկնկիթի ու քաղաքի բարեկարգման համար նախատեսված 7 մլն դոլարի դիմաց` իրենց հաշիվ չտալով հետևանքների հարցում»,- եզրափակել է հեղինակը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
«Հրապարակ». Ոսկեպարցիներն անհամբերությամբ սպասում են Փաշինյանի այցին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ լրացավ տասնօրյա ժամկետը, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի Ոսկեպար, Բաղանիս և հարակից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Փոխանակման կետերում ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 29-ին ժամը 09:10-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 390.72 դրամ՝ էժանանոլով 0.57 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փոքրիկ Հայաստան, բայց 29 հազար 800 կմ² ձգվող կոռուպցիոն սկանդալներ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Արցախի ներդրումային հիմնադրամը, որպես «Զարգացման արցախյան գործակալություն» ՊՈԱԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
«Հրապարակ». Ինչ պաշտոն կստանա Դիանա Գալոյանը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Տնտեսագիտական համալսարանի արդեն նախկին ռեկտոր Դիանա Գալոյանը, մեր տեղեկություններով, շուտով...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանության համար
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Պատերազմից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են ընդգրկված Հայկ Մարությանի կուսակցությունում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնել՝...
Աղբյուր` Panorama.am
08:54
«Ժողովուրդ». Կարճ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2019թ ապրիլի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանը այսպիսի միտք արտահայտեց. «Մենք...
Աղբյուր` Panorama.am
08:51
Գյանջայի Ալիևի անվան պողոտայում խոշոր հրդեհ է բռնկվել
Ադրբեջանի Գյանջա քաղաքի՝ Հեյդար Ալիևի անվան պողոտայի հինգհարկանի շենքերից մեկում խոշոր հրդեհ է բռնկվել։ Այս մասին գրում են ադրբեջանակն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:30
Ավագ ուրբաթ
Ավագ ուրբաթը Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրն է:
Աղբյուր` Panorama.am
07:34
Որ հասցեներում այսօր լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ մարտի 29-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
07:29
Վազգեն Ռշտունի. Դժվարին որոշում եմ կայացրել այս պահին չհավակնել ԲԴԽ դատավոր անդամի թափուր տեղին
Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին հայտարարություն է տարածել, որում մասնավորապես ասվում է. «Ցանկանում եմ իրազեկել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:01
Ալեն Սիմոյանը մեծահոգաբար Ադրբեջանին է տալիս այն, ինչը «իրենցն է»
«Իմ միջազգային գործընկերները երբ մեկնում են Բաքու, իրենց հետ խոսելիս ասում եմ, որ մենք մտահոգություն ունենք, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Ինչպե՞ս Ժաննա Անդրեասյանը դասարաններում կկրճատի աշակերտների թիվը
«Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը
11:57 29/03/2024

Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}