Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Աղավնին քնած էր իր անկողնում, երբ կեսգիշերին թուրք զինվորականները ներխուժեցին Դիարբեքիրի իրենց տուն ու իր հորը քարշ տվեցին դեպի դուրս:  «Ես ծնվել եմ քրիստոնյա և կմեռնեմ որպես քրիստոնյա»,- սրանք վերջին բառերն էին, որ Աղավնին լսեց իր հոր արտասանությամբ»,-այսպես է սկսվում բրիտանական «Dailymail»  պարբերականում լույս տեսած ծավալուն հոդվածը Հայոց Ցեղասպանությանն մասին:

Հոդվածում շարադրված են Ցեղասպանությունից հրաշքով փրկված Աղավնու նկարագրությունները, թե ինչպես է նա հաջորդ առավոտյան շքամուտքի մոտ հայտնաբերում իր հոր` գլխատված ու խաչված վիճակում գտնվող արնաշաղախ մարմինը:

Նշվում է, որ 1915թ-ին Օսմանյան Կայսրությունը, լինելով Կայզերական Գերմանիայի դաշնակիցն Առաջին աշխարհամարտում, ողջ ատելությունն ուղղել էր կայսրության սահմաններում ապրող շուրջ 2 միլիոն հայերի դեմ, ովքեր քրիստոնեություն են ընդունել դեռև 301 թ-ին` առաջինը բոլոր ազգերի մեջ, անգամ Հռոմից առաջ, սակայն Թուրքիայում ապրում էին 2-րդ դասի փոքրամասնության կարգավիճակում, ում բաժին էր հասնում միայն բռնաճնշումների ու խտրականության քաղաքականությունը: Իսկ այդ հետապնդումները երիտթուրքական կառավարության օրոք վերածվեցին աննախադեպ դաժան հաշվեհարդարի:

Ինչպես նշում է պարբերականը` շուրջ 1,5 միլիոն մարդ զոհ դարձավ այդ անմարդկային դաժանությանը: Նրանք, ովքեր տեղում չէին սպանվում, արժանանում էին Աղավնու հոր ճակատագրին` ստիպված էին լինում սարսափների մեջ փորձության մատնել սեփական հավատը: Սիրիայի և Իրաքի անապատներ տանող բռնագաղթի ճանապարհները դառնում էին այդ մարդկանց վերջին հանգրվանը: Ըստ հոդվածի` նրանց մասունքները վաղուց փոշի են դարձել, սակայն այս իրադարձությունների վերաբերյալ հակասությունները կենդանի ու արդիական են, ինչպես երբեք:

Հոդվածում հիշատակվում է անցած շաբաթ Վատիկանի Սբ. Պետրոսի տաճարում Ֆրանցիսկոս պապի մատուցած պատարագը Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի կապակցությամբ, և նշվում, որ Թուրքիան այդ ամենին արձագանքեց բորբոքված դիտողություններով: Պարբերականը մեջբերում է Թուրքական իշխանությունների պաշտոնական մեկնաբանությունը այս իրադարձությունների վերաբերյալ, ովքեր ընդունում են, որ այս ժամանակահատվածում բազմաթիվ հայեր են սպանվել, սակայն, իբր, դա տեղի է ունեցել պատերազմի ծնած հանգամանքներում և չի կրել նպատակային, ծրագրված բնույթ: Այդ զոհերին, ինչպես նշվում է թուրքական տեսակետում, պետք է դասել այն հարյուր հազարավոր մարդկանց շարքին, ովքեր կուլ գնացին 20-րդ դարի առաջին մեծ մսաղացին:

Մեկնաբանելով այս դիրքորոշումը` «Dailymail»-ը գրում է, որ թուրքական ժխտողականության հիմնական պատճառն այն է, որ թուրքական բարձրաստիճան ղեկավարները չեն ցանկանում ընդունել, թե իրենց երկիրը հիմնադրվել է ժամանակաից փուլում` էթնիկ զտումների և զանգվածային կոտորածների շնորհիվ: Նրանք նաև խուսափում են Ցեղասպանության ճանաչումից հետո հնարավոր տարածքային և նյութական փոխհատուցումների պահանջից, որոնք կարող են հնչել` հաշվի առնելով Ցեղասպանության հետևանքով յուրացված հողերի և բռնագրավված հարստությունների հանգամանքը: Այսպես, ըստ պարբերականի, Թուրքիան փորձում է պահպանել իր պատմական անմեղ և մաքուր կերպարը, մինչդեռ պատմաբանները անցած տասնամյակների ընթացքում հավաքագրել են փաստերի երկար շարան, որն ապացուցում է` կատարվածը հենց այն է, ինչը պետք է կոչել ցեղասպանություն: Այս մարդկանց թվում են նաև միջազգային փաստաբաններ, այդ թվում հայտնի կինոդերասան Ջորջ Քլունիի տիկինը` Ամալ Քլունին, ով այս տարվա սկզբին Շվեյցարիայում ընթացող դատավարության ժամանակ պաշտպանեց Հայաստանի շահերը` ընդդեմ թուրք պատգամավորի, ով հայտարարում էր, թե «Հայոց Ցեղասպանության թեզը միջազգային սուտ է»:

Թերթը անդրադարձել է նաև Հայոց Ցեղասպանության խնդիրը հնչեցնող այլ հայտնիների, որոնց թվում հայազգի աստղ Քիմ Քարդաշյանին, ով անցած շաբաթ այցելեց Հայաստան իր ընտանիքի հետ` ծաղիկներ դնելու Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշահամալիրում:

Պարբերականն հիշատակել է նաև Թուրքիայում Հայող Ցեղասպանթույան մասին ազատ արտահայտվելու արգելքի մասին, որտեղ դա համարվում է «վիրավորանք թուրք ազգի հասցեին»` հատուկ օրենքով պատասխանատվության ենթարկելով 1915թ-ի իրադարձությունները ցեղասպանություն որակող բոլոր անձանց` անգամ Նոբելյան մրցանակակրին, ում գրքերը այրվեցին Թուրքիայում: Հոդվածում հիշատակվում է նաև Հրանտ Դինքի սպանության մասին, որի դահիճը հայտարարել էր, թե «գնդակահարել է անհավատին»:

Խոսելով Գալիպոլիի 100-ամյա տարելիցի միջոցառումների մասին` պարբերականը գրել է, թե Թուրքիան դիտավորյալ այս իրադարձության հիշատակման ավանդական ամսաթիվը (ապրիլի 25) տեղափոխել է մեկ օր շուտ, որպեսզի խանգարի ապրիլի 24-ին Երևանում կայանալիք Հայոց Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի միջոցառումներիր հնչեղությանը:
Նշվում է, որ 2 տասնյակից ավել երկրներ ընդունել և դատապարտել են հայոց Ցեղասպանությունը` հակառակ Թուրքիայի կողմից գործադրվող դիվանագիտական ճնշումներին: Ըստ հոդվածի` մի շարք երկրներ, այդ թվում ԱՄՆ-ն, այնուամենայնիվ, չեն շտապում պաշտոնական ճանաչման հարցում` չցանկանալով հակասության գնալ ռազմավարական դաշնակից Թուրքիայի հետ, ով Ռուսաստանին մոտ աշխարհագրական դիրք է զբաղեցնում:

«Dailymail»-ը գրում է, որ Բարաք Օբաման նախագահ ընտրվելուց առաջ ԱՄՆ-ի ավելի քան 1 միլիոն հայկական արմատներով քաղաքացիներին խոստացել էր նախագահ ընտրվելու դեպքում ճանաչել Ցեղասպանությունը, սակայն մինչ օրս խուսափում է իրականացնել իր խոստումը` կիրառելով «Մեծ Եղեռն» եզրույթը` բնութագրելու համար այդ իրադարձությունը:

«Ճակատագրի հեգնանքով առաջին մարդն ամերիկացի էր, ով աշխարհին պատմեց հայերի հետ կատարված ողբերգության մասին: Դա Հենրի Մորգենթաուն էր` Օսմանյան Կայսրությունում ԱՄՆ-ի դեսպանը, ով ստանում էր կայսրության հեռավոր քաղաքներից ամերիկյան հյուպատոսների հաշվետվությունները հայերի կոտորածների ու բռնագաղթի մասին, ինչին առթիվ էլ գրել է, թե «ես չեմ հավատում, թե հին դարերում երբևէ տեղի են ունեցել առավել սարսափելի տեսարաններ»,-գրում է պարբերականը և մեջբերում Մորգենթաուի մանրամասն նկարագրությունները հայերի անմարդկային կոտորածների վերևաբերյալ, ըստ որոնց` Օսմանյան կառավարությունը առանձնապես ոչինչ չէր անում թաքցնելու համար տեղի ունեցողը, փոխարենը բանտերից ազատ էր արձակում տարբեր հանցագործների, որպեսզի նրանք ևս միանային հայերի մորթին: Նկարագրվում են տեսարաններ, թե ինչպես են թուրք գյուղացիները սեփական ձեռքերով քարկոծելով սպանում 15-70 տարեկան հայ տղամարդկանց` այս շարքը լրացնելով հայերի գազանաբար սպանությունների սահմռկեցուցիչ նկարագրություններով:

Հոդվածի վերջում նշվում է, որ այսօր ևս մերձավոր Արևելքում ու Աֆրիկայում քրիստոնյաները ենթարկվում են անմարդկային բռնությունների ու զրկանքների, ուստի անցյալի դասերի հետ պետք է առերեսվել ու համապատասխան հետևություններ անել: