Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երկօրյա պետական այցով Հայաստանում է գտնվում Հունաստանի նախագահ Կարոլոս Պապուլիասի գլխավորած պատվիրակությունը: Հանդիպումներ է նախատեսված երկրի բարձրաստիճան ղեկավարների հետ և նախատեսված է հայ-հունական հարաբերությունների ամրապնդմանն ու խորացմանն ուղղված փաստաթղթերի ստորագրում:

Հայաստանի Հանրապետության և Հունաստանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները զարգացել են 1990-ականների սկզբից և երկկողմ տնտեսական ու քաղաքական հարաբերությունների խորացման ուղղությամբ վերջին 20 տարում կնքվել է մոտ 40 համաձայնագիր, հուշագիր և արձանագրություն: Այնուամենայնիվ, երկու երկրների տնտեսական հարաբերությունները այժմ գոհացուցիչ մակարդակի վրա չեն և Հունաստանի նախագահի պատվիրակության այցը միտված է հարաբերություններին նոր թափ հաղորդելուն: Սրա վկայությունն է նաև այն, որ Հունաստանի նախագահի պատվիրակությունում ընդգրկված են մի քանի տասնյակ գործարարներ, ովքեր հնարավորություն կունենան այցի շրջանակներում ծանոթանալ հայ գործարարների և Հայաստանի բիզնես և ներդրումային միջավայրի հետ:

Հայաստանի և Հունաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը վերջին տարիներին նվազման միտում ունի և 2011թ-ից 61 մլն ԱՄՆ դոլարից նվազել է՝ 2013թ-ին հասնելով 22 մլն-ի: Ապրանքաշրջանառության տեսակարար կշռի գերակշիռ մասը կազմում է Հունաստանից ներմուծումը: Ներմուծվում է հիմնականում էլեկտրական մեքենաներ և սարքավորումներ, ձայնագրող ապարատներ և դրանց մասեր, ծխախոտ և ծխախոտի արդյունաբերական փոխարինողներ, մրգեր և ընկույզներ, ցիտրուսային և բոստանային մշակաբույսեր, իրեր սև մետաղներից, ալյումին և ալյումինե իրեր, պլաստմասսա, կահույք, անկողնային պարագաներ, կաթսաներ, սարքավորումներ և մեխանիկական մասեր: Ապրանքաշրջանառության ծավալները կրճատվել են Հունաստանից ներմուծվող հանքային վառելանյութերի, նավթ և նավթամթերքի, բիտումային միջոցների և մոմանյութերի կրճատման հաշվին: Այս ապրանքատեսակների ծավալները ներմուծման մեջ նվազել են 5 անգամ:

Հայաստանից Հունաստան արտահանվող ապրանքները սահմանափակվում են հիմնականում էլեկտրական մեքենաներ և սարքավորումներ, ալյումին և ալյումինե իրեր, սննդային ապրանքների ոչ մեծ ծավալի արտահանումով, որոնց արժեքը չի գերազանցում տարեկան 100 հազար դոլարը:

Ի տարբերություն ապրանքաշրջանառության ոչ մեծ ծավալների՝ Հունաստանից Հայաստան ներդրումների ընդհանուր հոսքերը բավականին ծանրակշիռ դիրք ունեն: ՀՀ ԱՎԾ հրապարակած տվյալների համաձայն, 2014թ-ի հունիսի վերջի դրությամբ վերջին 25 տարիներին Հունաստանից ներգրավված ընդհանուր ներդրումների ծավալը կազմում է 490 մլն ԱՄՆ դոլար: Այդ ցուցանիշով Հունաստանը զբաղեցնում է հինգերորդ հորիզոնականը՝ ՌԴ-ից, Ֆրանսիայից, Գերմանիայից և Արգենտինայից հետո: Վերջին տարիներին Հունաստանից ներդրումների ծավալները կազմել են տարեկան միջինը 10-15 մլն դոլար: Այսօր նախատեսված հայ-հունական գործարար համաժողովի բացումը նոր խթան կհանդիսանա երկու երկրների գործարարների միջև նոր համագործակցության ծավալելու հարցում և ավելի կբարելավի ներդրումների մասով վերջին տարիներին արձանագրած ցուցանիշները:

Հայ-հունական հարաբերություններում առանձնահատուկ կարևորություն են ներկայացնում ռազմաքաղաքական համագործակցության հարցերը: Հունաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ այն երկրներից է, որի հետ Հայաստանի Հանրապետությունը շարունակում է ռազմական սերտ համագործակցություն ծավալել: Համագործակցության բարձր մակարդակ է առկա ոչ միայն երկու երկրների Պաշտպանության նախարարությունների, այլև տարբեր զորամասերի միջև և դրա շրջանակներում հայ զինծառայողների մի խումբ ամեն տարի ռազմական կրթություն է ստանում Աթենքում: Ռազմական ոլորտում երկու երկրները կնքել են մի շարք կարևորագույն համաձայնագրեր: Մասնավորապես, հիշարժան է 1996թ. հունիսի 18-ին Աթենքում ստորագրված ՀՀ պաշտպանության նախարարության և Հունաստանի Հանրապետության ազգային պաշտպանության նախարարության միջև ռազմական համագործակցության վերաբերյալ համաձայնագիրը:

Հայաստանի և Հունաստանի միջև ձևավորված ավանդական բարեկամական հարաբերությունները կարևորագույն գրավականն են քաղաքական հարաբերությունների հետագա զարգացման համար: Հատկանշական է նաև այն, որ օրեր առաջ Հունաստանի խորհրդարանը ընդունեց Հայոց ցեղասպանության հրապարակային հերքումը քրեականացնող օրինագիծը:

Հայ-հունական բարեկամական հարաբերությունների կայացման գործում մեծ է նաև Հունաստանում հայկական համայնքի դերակատարությունը: Հայկական համայնքի թվաքանակը տարբեր հաշվարկներով կազմում է 20-35 հազար, ովքեր հիմնականում բնակվում են Աթենք, Սալոնիկ, Կոմոտինի, Կրետե, Դիդիմոտիկո, Ալեքսանդրուպոլիս, Կավալա, Քսանթի և Սերես քաղաքներում և կղզիներում: Հայերն ակտիվորեն մասնակցում են երկրի տնտեսական կյանքին:

Համայնքը պաշտոնապես ներկայացնում են Ազգային առաջնորդարանն ու Ազգային վարչությունը: Գործում են 3 ամենօրյա և մի քանի կիրակնօրյա դպրոց, հայ ավանդական ՀՅԴ, ՌԱԿ, ՍԴՀԿ կուսակցությունները, մի շարք մշակութային, բարեգործական, հայրենակցական, երիտասարդական, պատանեկան և մարզական միություններ: Հրատարակվում են հասարակական-քաղաքական, մշակութային բնույթի թերթեր ու հանդեսներ, մասնավորապես` «Ազատ օր» օրաթերթը, «Նոր աշխարհ» և «Հայաստան» շաբաթաթերթերը, «Արմենիկա» ամսագիրը: Հայերը Հունաստանում մասնագիտացած են հիմնականում կոշկակարության, ոսկերչության և կահույքագործության ոլորտներում:

Հակոբ Սաֆարյան