«The National Interest». Ադրբեջանը խոցելի երկիր է իսլամական ծայրահեղականության համար
Չնայած նավթային եկամուտներին և Բաքվի արդիականացմանը՝ Ադրբեջանի խորը տնտեսական, սոցիալական ու քաղաքական անհավասարությունը դարձնում է այս երկիրը խոցելի իսլամական ծայրահեղականության համար: Այս մասին ասվում է ԱՄՆ Մասաչուսեթս նահանգի Ամհերսթ համալսարանի պրոֆեսոր, Վուդրո Վիլսոնի անվան միջազգային կենտրոնի աշխատակից Օդրի Ալտշտադտի հոդվածում, որը տպագրվել է «The National Interest» ամսագրում:
Ըստ հոդվածի, Բաքվի կենտրոնից դուրս առկա աղքատությունն ակնհայտ է: Մարդիկ, որոնք կրթություն են ստացել խորհրդային տարիներին, չեն կարողանում աշխատանք գտնել նոր բնագավառներում և հաճախ ի վիճակի չեն ապահովել լավ կրթություն իրենց երեխաների համար:
Համաձայն նյութի՝ Ադրբեջանում կաշառակերությունը դարձել է բնորոշիչ գիծ. մարդիկ հարկադրված են կաշառք տալ անգամ ցածր վարձատրվող աշխատանքի ընդունվելու նպատակով: Գիտակցումը, թե վարչակարգը կոռուպացված է և անարդար, կարող է հրահրել բնակչությանը հենվել բարոյախոսության և դավանանքի վրա:
«Ծայրահեղականների առաջնորդները կարող են օգտագործել այդ մթնոլորտը, իսկ Ադրբեջանի իշխող օղակների հնարավորությունները չեն բավականացնի այդ խնդիրները լուծելու համար»,-նշում է հոդվածագիրը:
Օդրի Ալտշտադտի խոսքերով՝ Ադրբեջանում վերջին տարիներին ուժեղացել են բռնաճնշումները՝ այդ թվում հիմքից ժողովրդավարական ընդդիմադիր կուսակցությունների մարգինալացումը: Քանի որ ժողովրդավարական ընդդիմությանը չի հաջողվել պաշտպանել սեփական շահերը, անհրաժեշտ են ինչ-ինչ փոփոխություններ, և այս առնչությամբ իսլամիստական խմբավորումների նկատմամբ հետաքրքրությունը չի կարելի բացառել:
Հեղինակը շեշտում է, որ երկրում չեն մնացել խաղաղ պայքարի այլ մեթոդներ, քանի որ անկախ իրավապաշտպանները, լրագրողներն ու բլոգերները ենթարկվում են հետապնդումների, ծեծի և ձերբակալությունների:
Ըստ նյութի՝ Ադրբեջանը, տեղակայված լինելով Իրաքից դեպի հյուսիս-արևելք, ունի հիմնականում շիադավան բնակչություն, իսկ սուննիները փոքրամասնություն են: Ադրբեջանն աշխարհիկ պետություն է, սակայն նախագահ Իլհամ Ալիևը իսլամական ծայրահեղականներից սպառնալիքի աղմուկ էր բարձրացրել հյուսիսում, որտեղ երկիրը սահմանակից է ՌԴ-ին: Այսպես, անցած շաբաթ Ադրբեջան վերադառնալիս ձերբակալվել էին իսլամիստական խմբավորումների 26 ենթադրյալ անդամակիցներ, որոնց թվում էին նաև «Իսլամիստական պետության» զինյալները:
Հեղինակի խոսքերով՝ դեռևս վաղ է պնդել, որ ներկայիս Ադրբեջանն ապահովագրված է իսլամական ծայրահեղականությունից: Ադրբեջանի հյուսիսում բնակվող սուննիները դժվար թե պաշտպանված լինեն արմատականությունից, որը գալիս է Հյուսիսային Կովկասից: Փորձագետները կարծում են, որ կրոնական հողի վրա հակամարտությունները տարածաշրջանում, հատկապես գյուղական բնակավայրերում, խորացրել են ադրբեջանական հասարակության ներսում առկա տարաձայնությունները: Այդուհանդերձ, դրան անհերքելի ապացույցներ չկան:
Ինչպես նշված է հոդվածում, Ադրբեջանում հոգևոր անձինք հետապնդվում են առանց տարբերակման, և նման քաղաքականությունը թույլ չի տալիս գտնել իսլամիստական ուղղությունների իրական քաղաքական նպատակները, ինչպես և հնարավորություն չի տալիս կանխատեսել ադրբեջանցիների շարքում ապագայում պոտենցիալ կրոնական արմատականության առկայությունը:
Հոդվածագրի կարծիքով՝ ՌԴ-ի ու Մերձավոր Արևելքի հետ հարևանությունը դարձնում է ողջ Հարավային Կովկասը խոցելի: Ինքնավարության կարողությունն ու քրդերի անջատումն ազդում են Հարավային Կովկասի 3 պետություններից յուրաքանչյուրի վրա, չնայած և տարբեր ձևերով. Վրաստանն ու Ադրբեջանը կարող են տարածք կորցնել, իսկ Հայաստանը միևնույն ժամանակ կշահի:
Այնուամենայնիվ, հեղինակի կարծիքով՝ արմատականության հմայքն Ադրբեջանում կարող է նվազել, եթե Ալիևի կառավարությունը պաշտպանի քաղաքացիական հասարակությունը:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Անահիտ աստվածուհու արձանը կցուցադրվի Հայաստանի պատմության թանգարանում պահվող բացառիկ նմուշների հետ
