Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ապրիլի 24-ին աշխարհի բոլոր կետերից հայերը ժամանել են Ստամբուլ ոգեկոչելու նորագույն ժամանակաշրջանի առաջին ցեղասպանությունը, երբ 1915 թվականին մեկուկես միլիոն հայեր սպանվեցին եւ տեղահանվեցին:Մեր դար անց ակտիվորեն վիճարկվող պատմությունը դժվար կարելի է անցյալ համարել: Թուրքիան շարունակում է պնդել, որ պատերազմի ժամանակ տեղի ունեցած սպանությունները ցեղասպանություն չեն, այն ժամանակ երբ հայերը նշում են, որ Թուրքիայի ժխտողականությունը վիրավորանք է իրենց ազգային ինքնությանը»:

«Առկա է Հայոց ցեղասպանության քաղաքական ճանաչման հարցը, սակայն, վերջն ի վերջո, դա վերաբերում է հայոց պատմության` մեր բնակության երկրների հավաքական հիշողության մեջ ներառվելուն»,-USA TODAY-ին ասել է հարյուրերոդ տարելիցի ոգեկոչման միջոցառումների մասնակցելու նպատակով Բրյուսելից Ստամբուլ ժամանած Հայ բարեգործական ընդհանուր միության տարածաշրջանային տնօրեն Նիկոլաս Տավիտյանը: 

«Սա չի նշանակում՝ «թուրքերն ընդդեմ հայերի», սա տեղի ունեցածը ճանաչելու եւ մեր պատմությունը ընդունելու մասին է»,- ասել է նա:

«1915թ. իրադարձությունների վերաբերյալ հայերի պնդումները, եւ, մասնավորապես, առաջ քաշված թվերը հիմնազուրկ են: Մեր նախնիները չեն հալածել», - ասել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:

«Էրդողանը զայրացրել է հայկական համայնքին` Գալիպոլիի ճակատամարտի տարելիցին նվիրված արարողությունները ցեղասպանության ոգեկոչման նույն օրը նշանակելով: Թուրքիան այդ ճակատամարտը դիտարկում է որպես իրենց փառապանծ հաղթանակ եւ Օսմանյան կայսրության փլատակների հիման վրա ժամանակակից թուրքական պետության ստեղծման ավետում: Թուրքական դասագրքերում հայերը նկարագրվում են որպես «անարգ եւ դավաճան», եւ աշակերտները սովորում են, որ հայերին բռնի տեղահանել են թուրք բնակչությանը հարձակումից պաշտպանելու համար: Ստամբուլի Ռազմական թանգարանում ցուցադրվող լուսանկարները ներկայացնում են հայկական խմբավորումների կողմից տանջահարված եւ սպանված օսմանյան թուրքերին: Ստամբուլում տեղակայված «Տնտեսական եւ արտաքին քաղաքական ուսումնասիրությունների կենտրոն» անկախ վերլուծական կազմակերպության կողմից իրականացված վերջին հարցման տվյալներով` թուրքերի 10%-ից քիչ հատվածն է նշել, որ իրենց կառավարությունը պետք է հայերի զանգվածային սպանությունը ճանաչի որպես ցեղասպանություն: Պատմաբանները մեծամասամբ վիճարկում են իրադարձությունների թուրքական տարբերակը»:

«Պատերազմական բնռությունները, իսկապես, քողարկված են, եւ անկասկած հայերի որոշակի հատվածը մահացել է սովի, այլ ոչ թե պետքական քաղաքականության հետեւանքով, սակայն դա չի հերքում այն փաստերը, որ պետությունը հայերին որպես բնակչություն բնաջնջելու հստակ ծրագիր է ունեցել»,- ասել է Նյու Յորքի Սբ. Լորենս համալսարանի պատմաբան Հովարդ Էյսենստատը:

«Անցյալ շաբաթ Եվրոպական խորհրդարանը միացել է Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսին` կոչ անելով Թուրքիային ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը: Էյսենստատի կարծիքով` հավանական չէ, որ Թուրքիան կվերանայի իր դիրքորոշումը»:

«Ցեղասպանություն պիտակը Օսմանյան կայսրությունը կդնի նույն մակարդակին, ինչ որ նացիստական Գերմանիան, ինչը նշանակում է հայտնվել վատ տղաների ցանկում եւ ազգային կերտումը կապել ամենամեծ հանցագործության հետ: Եթե Թուրքիան միջազգային ֆորումի կողմից ճանաչվի որպես ցեղասպանություն իրագործած պետություն, այն հավանաբար կարող է իրավական հետեւանքների առերեսվել»,- ասել է նա:

«Սակայն առկա են նաեւ առավել մեղմ դիրքորոշման ազդակներ: Վարչապետ Դավութօղլուն իր ցավակցությունն է հայտնել օսմանյան թուրքերի կողմից սպանված հայերի ժառանգներին»: 

«Դա առաջընթաց քայլ է, սակայն Թուրքիան դեռ երկար ճանապարհ ունի անցնելու»,- ասել է Թուրքիայում ցեղասպանության հարյուրերորդ տարելիցի ոգեկոչումը կազմակերպած Project 2015 ծրագրի խորհրդի անդամ Սառա Լի Ուիթսոնը: Սպանությունները իրականացվել են «կառավարության սակավաթիվ պաշտոնյաների կողմից, իսկ առավել մեծ քանակությամբ մարդիկ պարզապես հետեւում էին կարգադրություններին»,- ասել է նա: