Ձեր վստահելի աղբյուրը

Պարզվում է` Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը շատ է սիրում ներողություն պահանջել: Կարճ ասած` նա չափազանց ներողամոլ է: Մակերեսային ուսումնասիրությունները դա են վկայում: Ըստ որում` չափից դուրս պարբերականությամբ ներողություններ Թուրքիայի առաջնորդը պահանջում է նաև օտար երկրներից ու նրանց առաջնորդներից:
Այսպես, Google-ի անգլիալեզու սեգմենտում որոնումներից պարզվում է, որ Էրդողանի անունը հիշատակված է 17 մլն անգամ, որոնցից ուղիղ 1.7 մլն-ում, առկա է «Էրդողանը ներողություն է պահանջում» (Erdogan wants an apology) արտահայտությունը: Համաձայնեք, որ G20-ում ընդգրկված, ՆԱՏՕ-ում թվով երկրորդ բանակն ունեցող, տարածաշրջանում գերակա դիրքերի ձգտող, թյուրքալեզու ու իսլամական աշխարհում առաջնորդի դերին հավակնող, ինչպես նաև մեկ տասնյակ հարևանների հետ «զրո խնդրի» քաղաքականություն հռչակած երկրի ղեկավարի համար հրապարակային գործունեության 10 տոկոսի տրամադրումն աջ ու ձախ բոլորից ներողություն պահանջելուն, արդեն իսկ այլ մասնագետների հետազոտության կարիք ունի: Բայց դա թողնենք հոգեբաններին ու վերադառնանք քաղաքական հարթություն:

Ախտորոշման համար առնվազն պետք է մի քանի օրինակների հիման վրա պատասխաններ գտնել հետևյալ հարցերին` ո՞վ, ինչի՞ համար, ումի՞ց ի՞նչ է պահանջում: Առաջին և վերջին հարցերի պատասխաններն ակնհայտ են` Էրդողանը պահանջում է ներողություն: Մյուս հարցերի համար մեզ կրկին օգնության է գալիս ինտերնետը: Որոնումները ցույց են տալիս, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում Թուրքիայի վարչապետը ներողության պահանջ է ներկայացրել առնվազն երեք երկրի:

Երրորդ դեպքի շուրջ աղմուկը դեռևս ընթացքի մեջ է: Թուրքիայի վարչապետը Հայաստանից ու անձամբ նախագահ Սերժ Սարգսյանից պահանջում է ներողություն խնդրել այն բանի համար, որ երկրի ղեկավարը Ծաղկաձորում երիտասարդների հետ հանդիպման ժամանակ Արևմտյան Հայաստանն անվանել է… Արևմտյան Հայաստան: Այս դրվագի վրա շատ կենտրոնանալ չարժե: Նախ` աղմուկը դեռ թարմ է, և շարունակվում են գնահատականներ ու մեկնաբանություններ հնչել: Երկրորդ` այն անմիջականորեն առնչվում է հայերիս, և հասկանալի էմոցիաները կարող են խանգարել խնդրին համակողմանի անդրադառնալուն: Միայն նշենք, որ Էրդողանի անհեթեթ պահանջը լայն արձագանք է գտել օտարերկյա մամուլում, և անդրադարձերի մեծ մասն էլ հեգնական է` շեշտադրմամբ, որ սելի փոխարեն, սելվորն է ճռում:

Ինչևէ, գանք օտար երկրների հասցեին Էրդողանի մյուս ներողապահանջագրերին: Առաջինն, անշուշտ, Իսրայելին ներկայացված պահանջներն են: Դրանք ի հայտ եկան նախորդ տարվա կեսերին` Mavi Marmara-ի գլխավորած տորմիղի հետ կապված պատմության կոնտեքստում:
Հիշեցնենք, որ նախորդ տարի իսրայելական հատուկջոկատայինները խոչընդոտել էին «Խաղաղության տորմիղի» մուտքը երկրի ջրային տարածք: Հիշյալ տորմիղը, որ գլխավորում էր թուրքական Mavi Marmara նավը, փորձում էր ճեղքել Գազայի հատվածի շրջափակումն ու հումանիտար օգնություն հասցնել այնտեղ: Չխորանալով իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության մեջ` ընդամենը նշենք, որ գազայի հատվածի շրջափակումն Իսրայելը պայմանավորում էր հակաահաբեկչական գործողություններով` նպատակ ունենալով վերահսկողության տակ պահել բեռների տեղաշարժը և բացառել սպառազինությունները ներհոսքը: Այս միջադեպի շուրջ միջազգային մակարդակով հետաքննությունը տակավին ավարտված չէ, բայց այդ ողջ ընթացքում Թուրքիայի վարչապետը ներողություն էր պահանջում ու սպառնալիքներ տեղում:
Վերջնական արդյունքների մասին խոսելը դեռ շուտ է` ընդամենը օրերս Էրդողանը հերթական անգամ սպառնաց, որ Իսրայելի հարցում կդիմի «Պլան B»-ին: Թե ինչ է դա իրենից ներկայացնում, այնքան էլ պարզ չէ: Փոխարնեը ակնհայտ է, որ Էրդողանի մարտավարությունն իրեն չարդարացրեց. Իսրայելը ներողություն այդպես էլ չխնդրեց ու չի էլ պատրաստվում խնդրել, իսրայելցիները զանգվածաբար հրաժարվեցին հանգստանալ Թուրքիայում, ինչով միլիարդավոր դոլարների վնաս հացրեցին թուրքական տուրիստական ինդուստրիային ու տնտեսությանն ընդհանրապես և ի վերջո` Թուրքիային ստիպեցին հրաժարվել երկրորդ «Խաղաղության տորմիղ»-ի գաղափարից:

Էրդողանի ներողապահանջագրի երկրորդ հասցեատերը Գերմանիան ու նրա կանցլեր Անգելա Մերկելն էին: Այս տարվա հունվարին Թուրքիայի վարչապետը զայրացել էր այն փաստից, որ Գերմանիայի առաջնորդը Կիպրոս այցելության ընթացքում նախ հիշեցրել էր, որ կղզու հյուսիսը բռնազավթված է Թուրքիայի կողմից, ապա նաև զգուշացրել, որ խնդրի կարգավորման հարցում Անկարան բավարար քայլեր չի ձեռնարկում: Ի պատասխան, Էրդողանը ոչ միայն ներողություն է պահանջել ֆրաու Մերկելից, այլև հորդորել է վերանայել իր պատմական գիտելիքները:
Բնականաբար, այս ընթացքում տիկին Մերկելը ոչ միայն ներողություն չի խնդրել, այլև այցելություն է կատարել Թուրքիա, որտեղ բարձրաձայն խոսել է այդ երկրի խնդիրների մասին` նաև դժգոհություն արտահայտելով Եվրամիության հետ Թուրքիայի բանակցությունների ընթացքից ու բավարար քայլեր ձեռնարկելու Անկարայի անկարողությունից: Կիպրոսի ու ընդհանրապես պատմության հարցերում տեսակետը փոխելու մասին Գերմանիայի առաջնորդը որևէ բան չի հայտարարել:

Այս երկու դիպվածը հրաշալի կերպով ցույց են տալիս, որ ի դեմս Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի, գործ ունենք էմոցիոնալ մի գործչի հետ, ով երևույթներն ու փաստերն ընկալում է միակողմանի, ակնհայտ ճշմարտություններ լսելիս զայրույթի բռնկումներ է ունենում և ոչ ադեկվատ արձագանքում:
Իմիջիայլոց, ներողապահանջագրերով չի սահմանափակվում: Նախորդ երկու տարիներին Թուրքիայի վարչապետը այլ «հերոսություններ» էլ է արել: Հայերին երկրից վտարելու սպառնալիքները, որ նա հնչեցրել էր 2009-ի և 2010-ի մարտին, բոլորս ենք հիշում: Բայց սա դեռ վերջը չէ:

2009 թվականին, երբ Դարֆուրում ցեղասպանություն իրականացնելու համար միջազգային դատարանն արդեն իսկ Սուդանի նախագահ ալ Բաշիրին ձերբակալելու սանկցիա էր տվել, Էրդողանը ի լուր աշխարհի հայտարարեց, որ «մահմեդականը ցեղասպանություն իրագործել չի կարող» ու ալ Բաշիրին հրավիրեց Թուրքիա: Ի պատասխան, աշխարհը Դարֆուրում տեղի ունեցածի նկարագրության հետ միաժամանակ ուշադրություն հրավիրեց Թուրքիայում իրականացված ցեղասպանության վրա` մանրամասն ներկայացնելով Օսմանյան դինաստիայի, Երիտթուրքերի կառավարության ու Թուրքիայի հանրապետության օրոք քրիստոնյաների բնաջնջման մանրամասն վիճակագրությունը: Ըստ այդ վիճակագրության` 1900-1923թթ. Թուրքիայում ազգային պատկանելիության հիմքով սպանվել է 2 միլիոնից ավելի հայ և 300 հազար հույն:

Աշխարհը շարունակում է ներողամիտ գտնվել ու այս ամենի համար Անկարայից դեռևս ներողություն չի պահանջում…