«... հայ նկարիչների համաստեղութեան մէջ առաւել միջազգային հնչեղութիւն ունեցող վարպետներից է»... Արշակ Ֆեթվաճյան (լուսանկարներ)

Համացանց 12:11 05/09/2013

Արշակ Ֆեթվաճյանը վիրտուոզ ջրանկարիչ է: «Ջրաներկով ստեղծուած նրա աշխատանքները նուրբ ընկալման հրաշակերտներ են, իսկ իւղաներկով կատարուած պատկերները դիտողականութեան ուժեղ դրսեւորումներ եւ մասնագիտական բարձր պատրաստուածութեան արտայայտութիւններ: Բացառութեամբ Վարդգէս Սուրէնեանցի, Արշակ Ֆէթվաճեանին ժամանակակից եւ ոչ մի հայ նկարիչ չի ունեցել անգամ կողմնակի մանրամասները նկատելու եւ արձանագրելու այդչափ քննական եւ տեսողական սրութիւն»,- գրում է արվեստագիտության դոկտոր Լևոն Չուգասզյանը («Արշակ Ֆէթվաճեան» եռալեզու (հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն) գիրք-ալբոմ):

Նա առաջին հայ նկարիչն է, ով գեղանկարչության նյութ է դարձել ճարտարապետական կոթողը: Տրապիզոնցի արվեստագետը շրջել է Արևելյան Հայաստանում, նկարել է հայկական ճարտարապետական հուշարձաններ, որոնց մեծ մասն այսօր չկա, ստեղծել է ավելի քան 2000 մատիտանկար ու ջրաներկ գործեր: Ստեղծել է նաև պետական գործիչների, հայոց պատմության, դիցաբանության, ազգագրական թեմաներով աշխատանքներ, ինչպես նաև ընդօրինակումներ կատարել հայ մանրանկարչության նմուշներից, գեղագիտական հոդվածներով հանդես եկել մամուլում։ Կատարել է Թիֆլիսի Ս. Գևորգ եկեղեցու որմնանկարչական և քանդակագործական ձևավորումները, Կուսանաց անապատի Ս. Ստեփանոս, Արմավիրի Ս. Գևորգ եկեղեցիների վերաշինությունը, պատրաստել Կարսի Ս. Գրիգոր եկեղեցու բեմը, դուռը և այլն:

«Արշակ Ֆէթվաճեանը հայ նկարիչների համաստեղութեան մէջ առաւել միջազգային հնչեղութիւն ունեցող վարպետներից է: 19-րդ դարի վերջի եւորապական եւ հայկական իրականութեան հետ առնչուող նրա գեղագիտական դիրքորոշումների ու ոճի շնորհիւ նա որոշ շատ կարեւոր ցուցահանդէսների փնտրուած մասնակիցն է դարձել եւ արժանացել բազմաթիւ առանձին յօդուածների ու յիշատակուել բազմաթիւ գրքերու»,- գրում է Լևոն Չուգասզյանը:

Նա Հայաստանի առաջին հանրապետության թղթադրամների ու նամականիշերի հեղինակն է:

Կյանքի վերջին 25 տարին ապրել է ԱՄՆ-ում։ Մահից հետո աճյունը տեղափոխվել և թաղվել է Երևանում, իսկ աշխատանքները, կտակի համաձայն, հանձնվել են Հայաստանի ազգային պատկերասրահին:

Գրող, քննադատ, բանասեր, լրագրող և հասարակական գործիչ Արշակ Չոպանյանը մեկ առիթով գրում է. «Ինչպէս Կոմիտաս Վարդապետը, որ բուն հայ երաժշտութիւնը գտնելէ եւ ուսումնասիրելէ ետք, ճանչցուց զայն եւրոպացւոց, Ֆէթվաճեան ալ փայլուն ջանքեր ըրաւ հայ ճարտարապետութիւնն ու քանդակագործութիւնը արեւմուտքի գեղասէրներուն ծանօթացնելու»:

Հայկական կերպարվեստ շարքը նպատակ ունի նորելու մեր հիշողությունն ու հարգանքը` հանդեպ հայ արվեստի վարպետների ու դասականների:

Շարքի նախորդ հրապարակումները՝

Ինտենսիվ գույնի, հատկապես լույսի ճանաչված վարպետ… Կարապետ Ադամյան (լուսանկարներ)

«Այս ամենի համար միայն մեկ բառ կա՝ «ապշեցուցիչ»»… Էդգար Շահին (լուսանկարներ)

«…ես հայ նկարիչ եմ, ես իմ տառապած ժողովրդի մի բեկորն եմ»… Գառզու (լուսանկարներ)

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter: