Ձեր վստահելի աղբյուրը

 ԵԽԽՎ պատգամավոր, Ադրբեջանի գծով նախկին համազեկուցող Անդրեաս Գրոսսը հոկտեմբերի 9-ին ԵԽԽՎ դիտորդ է եղել Գեդաբեկի շրջանում: Նա իր դիտարկումներով կիսվել է «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ:

Գրոսսը պատմել է, թե ինչպես է Ադրբեջանի տարբեր փոքր գյուղերում ականատես եղել մի քանի խախտումների` քվեաթերթիկների լցոնում, միջամտություն քվեարկության գործընթացին, վարչական ռեսուրսի օգտագործում և այլն: «Ես մինչև ժամը 10-ը հետևել եմ ձայների հաշվարկին, սակայն ինձ թույլ չեն տվել մասնակցել գործընթացին, հատկապես ստուգել, թե ում անունն է նշված քվեաթերթիկում: Ես չկարողացա պարզել, թե որտեղից հայտնվեց ընտրողների թվից ավել 3 քվեաթերթիկ: Սակայն իմ կողմից խախտումների գրանցումը չփոխեց իրադրությունը. գործող նախագահի օգտին էր տրվել ձայների 93%-ը»,- պատմում է եվրոպացի պատգամավորը:

Ադրբեջանի գծով նախկին համազեկուցողը նշել է, որ նկատողությունները քննարկման կդրվեն նոյեմբերին Վիեննայում և Փարիզում անցկացվելիք ԵԽԽՎ բյուրոյի ժողովներում: Նա հույս է հայտնել, որ 2014թ. Ադրբեջանի մասին զեկույցի քննարկման ժամանակ հաշվի կառնվեն ընտրությունների իրադրությունը:

«2000թ. ես դիտորդություն էի իրականացնում Սումգայիթում: Վաղ առավոտյան` ընտրատեղամասի բացումից մեկ ժամ առաջ, պահարանում «Ենի Ադրբեջան» կուսակցության օգտին քվեարկած 100 քվեաթերթիկ էր հայտնաբերվել: Ես, լինելով ԵԱՀԿ և ԵԽԽՎ պատվիրակության ղեկավար, նախագահ Հեյդար Ալիևին հավատացրեցի, որ դա անընդունելի է: Դրանից հետո նա որոշում կայացրեց 7 տեղամասերում կրկին ընտրություններ անցկացնել: Դա Եվրոպայի խորհրդին Ադրբեջանի անդամակցության պայմանն էր: 2003թ. ես ընտրություններին հետևել եմ Գյանջայում: Իմ ֆինն գործընկերոջ հետ մենք մինչև կեսգիշեր հետևել ենք ձայների հաշվարկին, որից հետո հանձնաժողովի նախագահը խոստովանեց. «Պրն. Գրոսսն ամբողջ ժամանակ այստեղ է եղել, մենք ոչինչ չկարողացանք կեղծել»: Այնտեղ Իլհամ Ալիևը ստացավ ձայների 50%-ը»,- պատմել է Ա. Գրոսսը:

Եվրոպացի պատգամավորի խոսքերով` 2003թ. Գյանջայում նա դիտորդություն էր իրականացնում ազատությունների սահամանափակման, սակայն միևնույն ժամանակ ակտիվ և աշխատասեր ընդդիմության ֆոնին, իսկ այսօր ադրբեջանական հասարակության մեջ այդ էներգիան չկա: Ընդդիմությունը ճնշումներից ուժասպառ է եղել և արտագաղթում է: Ընդդիմադիր թեկնածուների համար ստորագրություններ հավաքողները ձերբակալվում են, իսկ նրանց ընտանիքի անդամներին վախեցնում են:
Նախկինում ես և շատ ուրիշներն ընդգծում էինք, որ բազմակարծության, ազատությունների, ազատ բանավեճերի, իրական հասարակական քննարկումների հարցում շոշափելի առաջընթաց չկա: Սա առաջին դեպքը չէ, երբ ԵԱՀԿ-ի և ԵԽԽՎ-ի զեկույցները տարբերվում են: Միայն թե այս անգամ ԵԱՀԿ-ն ավելի բաց, ազնիվ և խղճով է գործել: Չէ որ նրանց դիտորդները հիմնվում են ամբողջ երկրով մեկ իրականացրած բազմաքանակ և երկարաժամկետ դիտարկումների վրա», - նշել է Գրոսսը:

ԵԽԽՎ դիտորդական պատվիրակության անդամները նույնպես իրենց անհամաձայնությունն են արտահայտել պատվիրակության ղեկավար Ռ. Վալտերի այն կարծիքի հետ, որի համաձայն` ընտրություններն Ադրբեջանում անցել են ազատ, թափանցիկ և արդար: «Նա խոսել է միայն քվեարկության օրվա մասին: Եթե վերլուծենք նրա հայտարարությունը, ապա այն հիմնապես հակասում է ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության հայտարարության բոլոր տարրերին»,- նշել է Գրոսսը և պարզաբանել, որ ԵԱՀԿ-ի բազան ավելի մեծ է և լուրջ, և այն դեռ պատրաստ չի լինում, երբ պատգամավորները հրապարակում են իրենց կարծիքները, որոնք հիմնված են միայն քվեարկության օրվա դիտարկումների վրա:

«Երկար ժամանակ է, ինչ մենք մտածում ենք այդ խնդրի մասին և շարունակում ենք քննարկումները: Եթե մենք միմյանցից հեռու աշխատենք, ապա դա կծառայի միայն հակաժողովրդավարական օլիգարխիկ շահերին: Դա ոչ մի կերպ չի նպաստում ժողովրդավարական գործընթացի առաջխաղացմանը: Այսօր Ադրբեջանը ժողովրդավարության հարցում հետընթաց է ապրում»,- նշել է Ա. Գրոսսը:

ԵԽԽՎ ներկայացուցիչը նշել է, որ շատերն ընտրությունների այդպիսի արդյունքները նախօրոք կանխատեսել էին, իսկ Եվրոպայի խորհրդում Ադրբեջանի նախագահությունը կապված է ոչ թե ժողովրդավարական ձեռքբերումների, այլ լատինական այբուբենի հետ, որտեղ Ադրբեջանը հետևում է Ավստրիային, որը նախագահությունը կստանա Հայաստանից: «Իհարկե, երբ ֆուտբոլի մրցումներում առաջնորդը պարտվում է բոլոր խաղերում, դա շփոթություն և հարցեր է առաջ բերում ճիշտ այնպես, ինչպես Ադրբեջանը պարտություն է կրում Եվրոպայի խորհրդում` մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության առաջնությունում: Հասկանում եմ, որ Եվրոպայի խորհուրդը Չեմպիոնների լիգա և Ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների դպրոց չէ: Դա բազում հիվանդներ ունեցաղ հիվանդանոց է, որտեղ Ադրբեջանը, որը շտապ օգնության կարիք ունի, տեղակայված է վերակենդանացման բաժնում»,- հայտնել է Ա. Գրոսսը:

Իր խոսքերով` այն երկրներում, որտեղ գազը և նավթը երկար պատմություն ունեն, ժողովրդավարություն չկա և դրա զարգացման հնարավորությունները սահմանափակ են: «Ադրբեջանում ժողովրդավարության գործընթացը հատկապես դժվար է, քանի որ, եվրոպական կառավարությունները` քիչ բացառություններով, փորձում են էներգետիկ անվտանգություն ապահովել` չմտածելով ժողովրդավարական խնդիրների մասին: Նրանք կրկնում են Եգիպտոսի, Թունիսի և Սիրիայի սխալները: Այդ երկների բռնապետերին ներել են իրենց սխալները հանուն կարճաժամկետ շահի: Արդյունքում այսօր Արևմուտքի հեղինակությունը և արժեքները հարվածի տակ են: Սակայն ես վստահ եմ, որ փոփոխությունները կնախաձեռնվեն ադրբեջանական հասարակության կողմից: Չէ՞ որ այսօր ռեժիմի անհաջողությունները, հակասությունները և դաժանությունն այնքան բացահայտ է, որ այն այդպես երկար չի կարող շարունակվել»,- կարծում է Ադրբեջանի գծով նախկին համազեկուցողը: