Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Երեկ Մոսկվայի «АиФ» մամուլի կենտրոնում կայացել է պատմաբան Օլեգ Կուզնեցովի «Ղարաբաղյան հակամարտության «առասպելների» մասին ճշմարտությունը» գրքի շնորհանդեսը: Գիրքն ի սկզբանե դիտվում էր որպես պատասխան պատմագիտության թեկնածու Ստանիսլավ Տարասովի «Ղարաբաղյան հակամարտության առասպելները» աշխատանքին:
Սակայն «Վիքիպեդիայի» խմբագիր Վադիմ Գոմոզը գրքի շնորհանդեսի ընթացքում հայտնաբերել է, որ այն առաջին իսկ էջից հագեցած է պատմական անճշտություններով, ապատեղեկատվությամբ, իսկ որոշ մասերում էլ հայ ազգի պատմության մասին փաստերի բացահայտ կեղծումով:

YouTube սոցիալական ցանցում տեղադրված տեսանյութում երևում է, որ Վ. Գոմոզը հեղինակի, հյուրերի և լրագրողների ներկայությամբ բարձրաձայնում է յուրաքանչյուր էջի անհեթեթությունները: Օրինակ` Կուզնեցովը պնդում է, որ հայերի «իրական» պատմությունը «առեղծված է»: «Այսինքն`կարելի է ենթադրել, որ հայերը մոլորեցրել են երկրագնդի ամբողջ բնակչությանը, իսկ աշխարհի առաջատար հայագետները, իսկ նրանք բավականին շատ են, չգիտեն` ինչի մասին են գրում»,- նշում է Վ. Գոմոզը և պատասխանում, որ նման հատվածները գիրքը վերածում են դավադրության տեսության, այլ ոչ թե գիտական աշխատանքի, քանի որ նման պնդումներ է կատարում մի մարդ, ով հայագիտութանը վերաբերող որևէ գիտական հրապարակում չունի և նույնիսկ չի տիրապետում հայերենին:

Կուզնեցովի` հայերենին չտիրապետելու մասին վկայում է նույնիսկ տերմինների ոչ ճիշտ թարգմանությունը: Օրինակ` գրքի 8-րդ էջում գիտական և քաղաքական դաշտում բավականին տարածված «հայ դատ» տերմինը թարգմանվում է որպես «հայկական հետք», մինչդեռ «հայ դատ» տերմինը վերաբերում է Օսմանյան Թուրքիայում Հայերի ցեղասպանության հարցին:
Վ. Գոմոզը գիտական բանավեճի շրջանակներում նաև ընդգծում է Հայաստանի պատմության մասին վստահելի աղբյուրների բացակայության վերաբերյալ Կուզնեցովի անհետևողական պնդումը: Նա պատմաբանի ներկայությամբ թվարկում է օտարերկրյա և ռուս հեղինակների գիտական և ակադեմիական մի շարք աշխատանքներ: Գոմոզը նաև անդրադարձել է միջնադարի հայ հեղինակների աղբյուրներին, որոնց մերժումն ամեն դեպքում անիմաստ է:

Անդրադառնալով հեղինակի այն պնդմանը, թե Հայաստանի պատմության մասին աղբյուրների մեծ մասը բանավոր պատմողական բնույթ են կրում` Գոմոզը նշում է. «Ես հավանաբար մեծ գաղտնիք կբացեմ, բայց հնադարյան աղբյուրների մեծ մասը պատմողական են, այսինքն` ունեն բանավոր լեգենդների և առասպելների բնույթ: Օրինակ` հնագույն ռուս աղբյուրը` «Անցյալի տարեգրությունը» կամ հրեաների պատմության հնագույն աղբյուրը` «Աստվածաշունչը»: Դրանք բոլորը պատմողական աղբյուրներ են և բացարձակապես անհասկանալի է, թե ինչու են հայերի վերաբերյալ նման պնդումներ առաջադրվում»:

Վ. Գոմոզը նաև ընդգծում է հեղինակի խիստ գիտական հայտարարությունն այն մասին, թե միայն տեղի մահմեդականներն են «խայերին» սկսել «հայ» անվանել` առանձնացնելով նրանց ոչ միայն մահմեդականներից, այլ նաև տարածաշրջանի քրիստոնյա բնակչությունից: «Հայերի մասին առաջին հիշատակումը Դարիայի Բեհիսթունյան արձանագրությունն է (մ. թ. ա. VI դար): Ես հատուկ փնտրել եմ Google-ում. «Դադարշիշ անունով հային` իմ ենթակային, ես ուղարկեցի Հայաստան [և] նրան ասացի. «Գնա և ջարդիր ապստամբ զորքը, [որ] չի ճանաչում ինձ»,- մեջբերոմ է Վ. Գոմոզը:
Խոսելով Կուզնեցովի այն պնդման մասին, թե «Հայ Առաքելական եկեղեցին իր պատմության ամբողջ ընթացքում ընդամենը վարագույր է եղել, որով հայերը փորձում են մահմեդականներից թաքցնել իրական ազգային հեթանոսությունը»` Գոմոզը նշում է.

«Հայ Առաքելական եկեղեցին ստեղծվել է մ.թ. 50-ական թվականներին: 4-րդ դարի սկզբին Հայ Առաքելական եկեղեցին դարձել է Հայաստանի պետական եկեղեցին: Արաբները մահմեդականությունը Անդրկովկաս են բերել 645թ: Պետք է ենթադրել` երբ դեռ ոչ Իսլամ կար, ոչ Մուհամեդ առաքյալ, ՀԱԵ-ն վեց դար շարունակ պատրաստվում էր, որ մահմեդականները տարածաշրջան գան, և մեծ դավադրություն էր պատրաստում»,- նշում է Գոմոզը:

Նա նաև անդրադարձել է այն փաստին, որ հեղինակն իր ճշմարտացիությունն ապացուցելու համար մեջբերումներ է կատարում ոչ թե հայ պատմաբաններից, այլ երկրաբանական գիտությունների թեկնածու Սուրեն Այվազյանից, ով չունի որևէ լուրջ գիտական աշխատություն, ընդ որում` նա անտեսում է ադրբեջանցի պետական պատմաբանների կեղծումները: «Տարբեր երկրների գիտնականներ ասում են, որ հենց Ադրբեջանի պատմաբաններն են փաստաթղթեր կեղծում: Բունիաթովը հրատարակել է գիրք և այնտեղից դուրս հանել «հայեր» բառը: Դա ապացուցված է: Միմյանց կողք դրեք նախնական աղբյուրը և ժամանակակից շրջանում Ադրբեջանում հրատարակված գիրքը»,- նշում է Գոմոզը և հիշեցնում, որ Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատմության ինստիտուտի ղեկավար Յագուբ Մահմուդովը, օրինակ, հայտարարել է, որ ռուս և ղազախ պատմաբանները կեղծարարներ են, քանի որ հրատարակել են «Թուրանը հնագույն քարտեզներում» գիրքը, որտեղ «չկա 5000-տարի առաջվա հնագույն Ադրբեջանի նկարագրությունը»:

Կուզնեցովը գրքում նաև ծիծաղելի հայտարարություններ է անում. օրինակ`նա պնդում է, որ «մինչև 19-րդ դարի վերջ հայերը ոչ միայն չեն ունեցել սեփական ազգային պետականության որևէ պատմական փորձ, այլ նաև գտնվում էին ցեղային զարգացման վաղ շրջանում»:

«Դրանք այն հայե՞րն են, ովքեր գրականություն են ստեղծել, եկեղեցիներ են կառուցել և առաջին անգամ ինքնուրույն ստեղծել են սեփական այբուբենը»,- հարցնում է Գոմոզը:

Կուզնեցովի գրքի նշանակալի մասը նվիրված է Տարասովին ուղղված անմիջական ակնարկներին և այնպիսի մեղադրանքներին, որոնց համաձայն` Տարասովը աշխատում է հայերի համար: Իհարկե, դա գիտական բանավեճում չի կարող փաստարկ հանդիսանալ, բայց եթե Կուզնեցովն այն տեղին է համարում, հարկավոր է ընթերցողներին պարզաբանել, որ հենց նա է կրում ադրբեջանական ԶԼՄ-ների հետ սադրիչ համագործակցության դրոշմը:

Հիշեցնենք, որ վերջերս համացանցում հայտնվել էր Օլեգ Կուզնեցովի խոսակցությունը ադրբեջանական «Vesti.az» լրատվական գործակալության թղթակից Բահրամ Բաթիևի հետ, որտեղ Կուզնեցովը հստակորեն ակնարկում է ադրբեջանական քարոզչությանը ցուցաբերած իր «ծառայությունների» համար նախատեսված վարձավճարի մասին , ինչպես նաև հետաքրքրվում է հակահայկական թեմայով իր անհեթեթությունների վերաբերյալ հասարակական արձագանքի մասին:

Ստացվում է, որ Ստանիսլավ Տարասովին գրքի տեսքով պատասխանելու միտքը, որը հարուստ է ակնհայտ ապատեղեկատվությամբ և ադրբեջանական քարոզչությամբ, չի կարող վստահություն ներշնչել որոշակիորեն մտածող և վերլուծող ընթերցողի մոտ, քանի որ առաջին 30 էջում կարելի է այնպիսի քանակությամբ կեղծիքի հանդիպել, որ ամբողջ բովանդակությունը չի կարող վստահություն առաջացնել: Այսինքն` ադրբեջանական կողմից ծախսված ռեսուրսները և միջոցները հերթական անգամ աշխատեցին իր իսկ պետական քարոզչության դեմ: