Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այս օրերին (սեպտեմբերի 2-3) ԻԻՀ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի («ԻՀՊԿ») հրամանատարության ներքո գտնվող կիսառազմականացված «Բասիջ» աշխարհազորայինները մայրաքաղաք Թեհրանի հարավարևմտյան մատույցներում իրականացնում են «Աստծո վրեժ» (պրսկ.՝ «Սարօլլահ») անվանակոչված զորավարժությունները, որոնց մասնակցում է 50.000-ից ավելի բասիջական՝ 250 գումարտակային ստորաբաժանումներում: Այդ մասին նախորդ օրը՝ սեպտեմբերի 1-ին, հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտնել էր «ԻՀՊԿ» գլխավոր հրամանատար Մ. Ա. Ջաֆարին: Վերջինս նաև նշել էր, որ մինչև ընթացիկ իրանական տարվա ավարտը (ավարտվում է 2016 թ. մարտին) ԻԻՀ ԶՈՒ-ը նախատեսում են իրականացնել մոտավորապես 20 ցամաքային, օդային, ծովային զորավարժություն և պետության սահմանների անվտանգության աստիճանի բարձրացմանն ուղղված այլ միջոցառումներ:

Ինչպես ենթադրվում է, նախատեսված բոլոր միջոցառումներն իրականացնելու դեպքում վերը նշված զորավարժություններն իրենց հաճախականությամբ, տարբեր ոլորտներում մասնագիտացած ռազմական ստորաբաժանումների մասնակցությամբ, ժամանակակից սպառազինության օգտագործմամբ և աննախադեպ թվով մարդկանց ընդգրկվածությամբ Իրանի համար կարող են վերածվել եզակի և կարևորագույն իրադարձության: Զորավարժությունների առանձնահատկություններից մեկն այն է լինելու, որ դրանցում աննախադեպ ակտիվ մասնակցություն են ցուցաբերելու աշխարհազորային բասիջականները՝ Իրանի մասշտաբով որպես խոշորագույն ժողովրդական կազմավորում, իսկ աշխարհի մասշտաբով որպես ամենամեծ ոչ կառավարական կազմակերպություն (ՈԿԿ):

Հետևելով Իրանի բարձրաստիճան զինվորականների՝ վերջին օրերի հայտարարություններում առկա որոշ ակնարկներին (մինչ այդ՝ օգոստոսի 26-ին, անցկացվելիք զորավարժությունների վերաբերյալ հայտարարությամբ էր հանդես եկել «ԻՀՊԿ» ռազմածովային ուժերի գլխավոր հրամանատար Ա. Ֆադավին)՝ կարելի է նկատել, որ Իրանն առաջիկայում պատրաստվում է ոչ միայն իրականացնել ԻԻՀ ԶՈՒ ցամաքային գործողությունների արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված համապատասխան միջոցառումներ, այլև փորձարկել ջրային տարածությունում օգտագործվող սպառազինության նորացված տեսակներ, մասնավորապես՝ ժամանակակից սպառազինությամբ հագեցած արագընթաց մակույկներ (ԻԻՀ բարձրաստիճան զինվորականների հայտարարությունների համաձայն՝ սկզբնապես փորձարկվելու են ժամում 80, այնուհետև 110 մղոն արագությամբ մակույկները), ինչպես նաև այլ զինատեսակներ, հատկապես՝ արկեր և հրթիռներ:

Քանի դեռ ԻԻՀ-ԱՄՆ փոխհարաբերությունները միջուկային հիմնախնդրի շուրջ հուլիսի 14-ին Վիեննայում ձեռք բերված փոխհամաձայնությունից հետո բարիդրացիական մեկնարկ են ստացել միայն թղթի վրա, և առ այժմ նկատելի չեն դրանց շոշափելի արդյունքները, ԻԻՀ ավանդական հակաամերիկյան քարոզչության իներցիոն տրամաբանությունը հուշում է այն մասին, որ ԻԻՀ-ը փորձում է բարձրացնել երկրի անվտանգության և պաշտպանունակության մակարդակն՝ առաջին հերթին զգուշանալով Միացյալ Նահանգներից: Այդ են վկայում նաև «ԻՀՊԿ» գլխավոր հրամանատարի հայտարարությունները, ըստ որոնց՝ «իրականում ԱՄՆ-ը չի փոխել իր թշնամական վերաբերմունքն ԻԻՀ հանդեպ, փոխվել է միայն ամերիկյան կողմի մարտավարությունը, որին Իրանը փորձում է համարժեք պատասխանել»:

Այդուհանդերձ, հաշվի առնելով մի շարք իրողություններ, օրինակ՝ այն, որ Իրանի և «5+1» երկրների միջև փոխհամաձայնությունից հետո ԱՄՆ առաջնորդությամբ ԻԻՀ նկատմամբ ռազմական ուժ կիրառելու հավանականությունն անհամեմատ նվազել է և ընդհակառակը, Իրանը տարածաշրջանային գործընթացներին ակտիվորեն ներգրավվելու հնարավորություն է ստացել, պարզ է դառնում, որ հակաամերիկյան քարոզչությունն այս պահին ծառայում է սոսկ որպես միջոց՝ քողարկելու մասշտաբային զորավարժությունների թիրախային նպատակները:

Հատկանշական է, որ ԻԻՀ զորավարժությունների ժամանակացույցը համընկել է երկու այլ իրադարձության հետ: Առաջինն այն է, որ սեպտեմբերի 3-6-ն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանում նույնպես անցկացվելու են զորավարժություններ, որոնք ստացել են «Շանթ-2015» անվանումը: Զորավարժությունները գլխավորելու է անձամբ ՀՀ Նախագահը, որը վկայում է դրանց կարևորության մասին:

Մյուսը իրադարձությունը սեպտեմբերի 1-ից շրջանառություն ստացած այն տեղեկատվությունն է, համաձայն որի՝ ռուսական կործանիչները և ուղղաթիռները կայանել են Դամասկոսի մերձակայքում Սիրիայի կառավարական ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող օդանավակայաններից մեկում և պատրաստվում են մոտ ժամանակներս ռազմական գործողություններ ծավալել ընդդեմ «ԻՊ» ահաբեկիչների:

Վերոնշյալ գործընթացները գուցե զուգադիպություն կամ օրինաչափություն են, սակայն առավել կարևոր է այն իրողությունը, որ տարածաշրջանում իրենց ներկայությունն սկսում են լրջորեն զգացնել տալ ուժեր, որոնք ցայժմ չեն վարկաբեկվել Մերձավորարևելյան կամ հարավկովկասյան զարգացումներում երկակի չափորոշիչների քաղաքականությամբ, ինչպես կարելի է դա նկատել Թուրքիայի, մի շարք արաբական երկրների և արտատարածաշրջանային որոշ ուժերի պարագայում:

Իրանագետ, պ.գ.թ. Ռուդիկ Յարալյան