Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը մերժել է Ֆրանսիայի դեմ երգիծաբան Դիոդոնեի ներկայացրած հայցը, որով դիմումատուն պնդում էր, որ խախտվել է իր ազատ արտահայտման իրավունքը։ Գործով որոշումը ՄԻԵԴ կայքում հրապարակվեց նախօրեին։

Դատարանը որոշել է, որ մարդու իրավունքների մասին օրենքը չի պաշտպանում ժխտողականներին և հակասեմական ներկայացումները։

«Մ ’Բալա Մ ’Բալան ընդդեմ Ֆրանսիայի» գործով ՄԻԵԴ դատավորների մեծամասնության որոշմամբ մերժվել է դիմումատուի բողոքը և այն համարվել է անընդունելի։ Որոշումը վերջնական է։ Գործը վերաբերում է Ֆրանսիայի քաղաքացի Դիոդոնե Մ ’Բալա Մ ’Բալային, ով Ֆրանսիայում հայտնի քաղաքական երգիծաբան է, ով վիրավորել է անձին կամ անձանց խմբին՝ նրանց էթնիկ համայնքի պատկանելության, ազգային, ռասայական, կրոնական պատկանելության համար։ Տվյալ դեպքում վիրավորանքն ուղղված էր հրեաների դեմ։ 

Գործում նշվում է, որ 2008թ-ի դեկտեմբերի 26-ին Փարիզի Զենիթ համալիրում շոուի ավարտին Դիոդոնեն հրավիրել է Հոլոքոստը, գազային խցերի առկայությունը ժխտող ֆրանսիացի գրող, պրոֆեսոր Ռոբեր Ֆորիսոնին և նրան հանձնել «հանդգնության մրցանակ»։

 Տրված մրցանակն ունեցել է 3 ճյուղով մոմոկալի ձև, որոնցից յուրաքանչյուրի վրա եղել է խնձոր։ Այս մրցանակը Ֆորիսոնին Դիոդոնեն հանձնել է գծավոր պիժամայով, որը կրում էին հրեա տեղահանվածները, որի վրա էլ փակցված է եղել դեղին աստղ՝ «հրեա» բառով։ Դատարանը գտել է, որ այս վիրավորական ներկայացումը չի կարող դիտվել որպես զվարճանք, այլ նման է քաղաքական ժողովի, որը, կատակերգության ներքո խթանում է ժխտողականությունը։

ՄԻԵԴ կարծիքով, սա այն ներկայացումը չէր, անգամ եթե այն դիտվի երգիծական կամ սադրիչ, որը կարող է ընկնել Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի՝ արտահայտվելու ազատություն, պաշտպանության տակ։ Այն իրականում այս գործի հանգամանքներում ատելության և հակասեմականության դրսևորում էր, ինչպես նաև Հոլոքոստի ժխտմանն աջակցություն։

ՄԻԵԴ-ը նշում է, որ ծպտված դերասանական գործունեության քողի տակ, այն ըստ էության այնքան վտանգավոր է, որքան հանկարծակի հարվածը, որը հարթակ է տրամադրում գաղափարախոսությանը, որը հակասում է Եվրոպական կոնվենցիայի արժեքներին։

Դատարանն այսպիսով եզրակացրել է, որ Դիոդոնե Մ ’Բալա Մ ’Բալան ձգտում էր շեղել հոդված 10-ն իր իրական նպատակից՝ օգտագործելով իր արտահայտման իրավունքն այնպես, ինչը անհամատեղելի է Կոնվենցիայի տառին և ոգուն։ Դատարանը անընդունելի է համարել Դիոդոնեի հայցը՝ նշելով, որ գործի ընդունումը կնպաստեր Կոնվենցիայի իրավունքների և ազատությունների ոչնչացմանը։

Այս գործը բավական ուշագրավ է հատկապես վերջերս հրապարակված «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով ՄԻԵԴ վճռի հետ համեմատությամբ, որի դեպքում դատարանը գտել էր, որ Շվեյցարիան խախտել է Փերինչեքի ազատ արտահայտման իրավունքը նրան դատապարտելով, ով տարիներ շարունակ տարբեր կոնֆերասների ու միջոցառումների ժամանակ ժխտում է հայոց ցեղասպանությունը` այն որակելով որպես «միջազգային կեղծիք»:

Նախորդող
ՄԻԵԴ Մեծ պալատը հաստատում է. Հայոց ցեղասպանության հերքումը նսեմացնում է հայության արժանապատվությունը
Գևորգ Կոստանյան. ««Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով մենք մեր նպատակին հասանք»