Այսօր շաքարային դիաբետի համաշխարհային օրն է
Ամեն տարի նոյեմբերի 14-ը նշվում է որպես շաքարային դիաբետի համաշխարհային օր, ինչը կոչված է հանրության ուշադրությունը հրավիրելու այս հիվանդությանը:
Շաքարային դիաբետը սրտանոթային և ուռուցքային հիվանդություններից հետո, իր տարածվածությամբ երրորդ տեղն է գրավում: Այն 21-րդ դարի բժշկության ամենամեծ խնդիրներից մեկն է՝ լինելով հաշմանդամության հանգեցնող ծանր բարդություններ առաջացնող քրոնիկ հիվանդություն, որը մեծ բեռ է բոլոր երկրների առողջապահության համակարգերի համար:
Դիաբետը քրոնիկ հիվանդություն է, որն ի հայտ է գալիս ենթաստամոքսային գեղձի ոչ բավարար քանակությամբ ինսուլին արտադրելու դեպքում, կամ, երբ օրգանիզմը չի կարողանում յուրացնել ինսուլինը, որն էլ առաջացնում է արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի բարձրացում:
Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ առողջապահության նախարարության գլխավոր էնդոկրինոլոգ Էդուարդ Թորոմանյանն ասաց, որ ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում վերջին տարիներին նկատվում է շաքարային դիաբեդի հիվանդացության ցուցանիշի աճ: Պաշտոնական տվյալներով՝ Հայաստանում շաքարային դիաբետ ունեցող հիվանդների թիվը հասնում է 74 հազարի, որոնցից ավելի քան 450-ը ինսուլինի կարիք ունեցող երեխաներ են: Կանխատեսումների համաձայն` արդեն գալիք տարի մեր երկրում ապրող շաքարային դիաբետ ունեցող մարդկանց թիվը կհասնի 80 հազարի:
Էդուարդ Թորոմանյանի խոսքերով՝ գոյություն ունի շաքարային դիաբետի 2 տեսակ: 1-ին տիպի շաքարային դիաբետն առաջանում է ենթաստամոքսային գեղձի ինսուլին արտադրող բջիջների քայքայման հետևանքով, այսինքն՝ օրգանիզմում ինսուլին չի արտադրվում: 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետն էլ առաջանում է այն դեպքում, երբ օրգանիզմը չի կարողանում արդյունավետ օգտագործել արտադրված ինսուլինը, իսկ սա նշանակում է, որ հյուսվածքները բավականաչափ զգայուն չեն ինսուլինի նկատմամբ:
1-ին տիպի շաքարային դիաբետն ավելի հաճախ հանդիպում է երեխաների մոտ: Թեև շաքարային դիաբետի 2-րդ տիպով հիվանդանում են հիմնականում հասուն տարիքում, սակայն ներկայումս այն հանդիպում է նաև ավելի երիտասարդ տարիքում:
Էդուարդ Թորոմանյանի խոսքերով՝ հիվանդության առաջացման պատճառներից առաջին հերթին ժառանգականությունն է, երկրորդը` ճարպակալումը: Հիվանդության պատճառ կարող են հանդիասանալ նաև նյութափոխանակության հետ կապված խնդիրները, սթրեսները, սիրտ-անոթային հիվանդությունները, ինչպես նաև նստակյաց և պասիվ ապրելակերպը:
«Վերջին տարիներին շաքարային դիաբետը երիտասարդացել է, պատճառներից մեկն այն է, որ երիտասարդները քիչ են շարժվում, ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են համակարգիչների մոտ, սնվում են ֆաստ-ֆուդով, ինչն էլ հանգեցնում է ճարպակալման»,- ասաց ԱՆ գլխավոր էնդոկրինոլոգը՝ հավելելով, որ հիվանդության կանխարգելման նպատակով պետք է հրաժարվել ճարպոտ և յուղային սնունդ ընդունելուց. «Բացի այդ, պետք է ավելացնել ակտիվությունը և ավելի շատ շարժվել»:
Հարցին, թե դիաբետի դեմ ինչ պայքար է իրականացնում Հայաստանը, Է.Թորոմանյանը նշեց, որ շաքարային դիաբետով հիվանդների խնդիրները գտնվում են պետության ուշադրության կենտրոնում: Ըստ նրա՝ թվերը կրճատելու, հատկապես երեխաների ու երիտասարդների կյանքի որակը բարելավելու համար առողջապահության նախարարությունը սկսել է «Վերահսկի՛ր դիաբետը, ապրի՛ր լիարժեք կյանքով» հնգամյա ծրագիրը, որի շրջանակներում հատուկ ուշադրություն է դարձվելու շաքարային դիաբետ ունեցող 0-22 տարիքային խմբի մարդկանց:
Ծրագրի շրջանակներում առաջին տիպի շաքարային դիաբետ ունեցող երեխաները և 18-22 տարեկան պատանիները անվճար կստանան բարձր բուժական արդյունավետության ինսունիլային անալոգների գրիչ-ներարկիչներ:
Էնդոկրինոլգը նաև հատնեց, որ Հայաստանում բոլոր հիվանդներն ապահովված են ինսուլինով:
«Հայաստանում ինսուլինի խնդիր չունենք»,- ասաց նա:
Նա նաև հիշեցրեց, որ հանրապետությունում իրականացվում է ոչ վարակիչ հիվանդությունների, մասնավորապես՝ զարկերակային գերճնշման, շաքարային դիաբետի և արգանդի պարանոցի քաղցկեղի վաղ հայտնաբերման, կանխարգելման և վերահսկման ծրագիր: Ծրագրի շրջանակում 2015թ. հունվարից 35-ից 68 տարեկան ՀՀ բոլոր քաղաքացիները հնարավորություն ունեն անվճար հետազոտվել իրենց սպասարկող պոլիկլինիկայում կամ ամբուլատորիայում` զարկերակային գերճնշման և շաքարային դիաբետի ախտորոշման նպատակով:
Թեմային առնչվող հրապարակում՝
Լրահոս
Տեսանյութեր
Արևմտյան Հայաստանի ու արդեն Արցախի հուշարձանները՝ «ցեղասպանված հուշարձաններ»
