Ձեր վստահելի աղբյուրը

Աշխարհահռչակ պոլսահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի՝ «Doğuş» հոլդինգի հետ կնքած պայմանագիրը չեղյալ հայտարարելու որոշումը թուրքական լրատվամիջոցներում տարբեր կերպ են մեկնաբանում:  Ըստ asbarez.com-ի, թուրքկան մամուլում մասնավորապես գրում են, թե լուսանկարչին չի գոհացրել «Doğuş» հոլդինգի կողմից առաջարկված պայմանները:

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 18-ին Արա Գյուլերի և  Թուրքիայում կառավարող «Արդարություն և զարգացում կուսակցության» (ԱԶԿ-AKP) հետ սերտ կապեր ունեցող ««Doğuş» հոլդինգի միջև կնքված «Գործընկերության և համագործակցության մասին» համաձայնագրով Գյուլերի` 3մլն եվրո գնահատվող ողջ անձնական արխիվը, «Ara Kafe» սրճարանի շենքը և լուսանկարչական սարքերի հավաքածուն անցել էր դրանք շահագործելու նպատակով վերոնշյալ հոլդինգի կողմից ստեղծված ընկերությանը: Գործարքի արդյունքում Գյուլերը, ապա նաև նրա ժառանգները կստանային ամսական 50.000 թուրքական լիրայի չափով գումար: Գյուլերին էր պատկանելու նորաստեղծ ընկերության բաժնետոմսերի միայն 40%-ը: Օրեր առաջ տեղեկատվություն տարածվեց, որ Գյուլերը չեղյալ է հայտարարել պայմանագիրը:

Լուսանկարչի մտերիմները հայտնում են, որ Գյուլերն անձամբ դժգոհ է եղել  պայմանագրից և օրենքով սահմանված ժամկետներում չեղյալ է հայտարարել այն: Խոսակցություններ կան նաև այն մասին, որ պոլսահայ լուսանկարիչը չի հրաժարվել իր լուսանկարչական արխիվը Հայաստանին նվիրելու երազանքից: Տարիներ առաջ մի քանի գործիչներ նրան խոստացել են Երևանում հիմնել լուսանկարչության միջազգային թանգարան և Գյուլերի արխիվը փոխադրել Հայաստան: Սակայն խոստումներն այդպես էլ իրականություն չեն դարձել:

Թուրքիան որոշ ընդդիմադիր լրատվամիջոցներ  գրում եմ, թե պայմանագրի չեղյալ հայտարարելու պատճառը Թուրքիայում տիրող հոգեբանական ծանր վիճակն է, և Գյուլերը որոշել է իր արխիվը չհանձել «Doğuş» հոլդինգին, որը տերը սերտ կապեր ունի Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի հետ:

Նշենք, որ Panorama.am-ը նախօրեին հարցում է ուղարկել ՀՀ մշակույթի նախարարություն, թե արդյո՞ք քայլեր ձեռնարկվել են կամ կձեռնարկվեն Արա Գյուլերի արխիվը ձեռք բերելու ուղղությամբ:  Պատասխան դեռ չենք ստացել:

Հիշեցնենք, որ  2013 թվականին Հայաստանի Ազգային պատկերասրահում բացվել էր լուսանկարչի աշխատանքների ցուցահանդեսը: Բացմանը ներկա էր նաև Արա Գյուլերը: Ցուցահանդեսում ներկայացված էր 100 աշխատանք, որոնք ցուցահանդեսի ավարտից հետո լուսանկարիչը նվիրաբերել էր Հայաստանի Ազգային պատկերասրահին:

Աշխարհահռչակ հայազգի լուսանկարիչ ծնվել է 1928 թ. Ստամբուլում՝ հայկական Բեյօղլու՝ Բերյայի թաղամասում: Իր կատարած լուսանկարներով միջազգային ճանաչում ձեռք բերած ներկայացուցիչներից է Թուրքիայում: 1951 թ. ավարտել է Կենդրոնական վարժարանը, իսկ լրագրությամբ սկսել է զբաղվել 1950 թ. «Նոր Ստամբուլ» թերթում: Այս տարիներին հայերեն թերթերում և գրական ամսագրերում հրապարակում է պատմվածքներ: Եղել է 1956 թ. «Time life», 1958 թ. «Paris-Match» և «Stern» ամսագրերի Մերձավոր Արևելքի ֆոտոթղթակիցը՝ միևնույն ժամանակ անդամակցելով «Մաղնում» գործակալությանը: 1961 թ. Անգլիայում լույս տեսնող «British journal of Photography Year book»-ը նրան ճանաչել է աշխարհի լավագույն 7 լուսանկարիչներից մեկը: 1962 թ. Գերմանիայում վաստակել է «Master of Leica» տիտղոսը, որն աշխարհում 38 հոգի ունի: Աշխարհի տարբեր ծայրերում հարյուրավոր ցուցահանդեսներ է բացել:

2004 թ. Ստամբուլի Տեխնիկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր է: Պարգևատրվել է ֆրանսիական «Legion d’ honneur», 2005թ.` թուրքական «Grand prize of culture and art», 2009թ.` Նյու Յորքի «Lucie Award» մրցանակներով: Գյուլերը համարվում է Թուրքիայում ֆոտոնկարչության հիմնադիրը, ինչի համար էլ ստացել է «Ստամբուլի աչք» կամ «Ստամբուլի լուսանկարիչ» անունը: 2004թ-ից Ստամբուլի Տեխնիկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր է: Նա 800.000 լուսանկարների հեղինակ է:

Տաղանդավոր արվեստագետը լուսանկարել է Բերթրան Ռասելից մինչև Ուինսենթ Չերչիլ, Առնոլդ Թոյնբիից մինչև Պիկասո, Սալվադոր Դալի, Մարկ Շագալ, Ալֆրեդ Հիչքոք, Թենեսի Ուիլյամս, Վիլյամ Սարոյան ու Փարաջանով ու բազմաթիվ հայտնի անձանց: Լուսանկարների մեծ մասը հատուկ հավաքածուով ցուցադրվել է Փարիզում` Ազգային գրադարանում, ԱՄՆ-ում` Նեբրասկա համալսարանի Շելդոն հավաքածուում, բացի այդ՝ նաև Բոսթոնում, Չիկագոյում, Նյու Յորքում:
2012-ի մարտին 2-ին Ստամբուլի Լյութֆի Քըրդար միջազգային կոնգրեսի պալատում մշակույթի և արվեստի գործիչներին պարգևատրման արարողության ժամանակ  Էրդողանը աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Արա Գյուլերից վերցրել է ֆոտոխցիկը և լուսանկարել նրան` որպես հարգանքի նշան: Արա Գյուլերն էլ կատակով հարցրել է, թե երբ կարող է վերցնել նկարները: Հենց այդ միջոցառման ժամանակ էր, որ Գյուլերը ճանաչվել է դարի լուսանկարիչ: Իսկ Էրդողանի` Գյուլերին լուսանկարելու պահը ֆիքսած լուսանկարը Թուրքիայում ճանաչվել էր ամենահաջողվածներից մեկը: