Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այսօր Փախստականների միջազգային օրն է (World Refugee Day): Աշխարհում այսօր 65.6 միլիոն անձ բռնի տեղահանված է հալածանքի, հակամարտության, բռնության և մարդու իրավունքների խախտման hետևանքով:  Հայաստանում Միավորված ազգերի կազմակերպության Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի (ՄԱԿ ՓԳՀ)  արտաքին  կապերի  և    հասարակական տեղեկատվության բաժնի տարածած հաղորդագրության համաձայն, ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի  գրասենյակի հրապարակած զեկույցի համաձայն, հակամարտությունները և հալածանքները, որոնք համաշխարհային բռնի տեղահանման պատճառ են դարձել, առավել սրվել են 2016թ.-ին՝ հասնելով երբևէ արձանագրված ամենաբարձր մակարդակին և պատճառելով մարդկային հսկայական տառապանքներ: 

Ըստ ՄԱԿ ՓԳՀ-ի «Համաշխարհային միտումներ» տարեկան զեկույցի, որը հետևում է բռնի տեղահանմանը ամբողջ աշխարհում կառավարությունների տրամադրած տվյալների հիման վրա, «Ներքին տեղահանման մոնիտորինգի կենտրոնի» գործընկերների և կազմակերպության սեփական հաշվետվությունների 2016թ. տարեվերջի դրությամբ 65.6 միլիոն անձ է տեղահանվել համեմատած դեռ տասներկու ամիս առաջ արձանագրված 65.3 միլիոնի: Արդեն երկրորդ տարին է, որ այս թիվը հատում է 60 միլիոնի շեմը:

Ընդհանուր 65.6 միլիոնից 2.8 միլիոնը զարգացած արդյունաբերական երկրներից են, ովքեր 2016թ. տարեվերջյան տվյալներով սպասում էին ապաստան ստանալու որոշմանը, 22.5 միլիոնը փախստականներ են ամբողջ աշխարհում (ավելի քան 21.3 մլն.  2015թ.-ին և դեռ վաղ 1990 –ականներից ի վեր փախստականների թվի ամենաբարձր ցուցանիշը) և 40.3 մլն. այն անձինք են, ովքեր ստիպված են եղել լքել իրենց տները, սակայն մնացել են իրենց երկրի սահմաններում:

Երկրի 7.349 միլիարդ բնակչության պարագայում այս թվերը նշանակում են, որ աշխարհում յուրաքանչյուր 113 մարդուց մեկը կամ ապաստան հայցող է կամ ներքին տեղահանված կամ էլ փախստական. մի մակարդակ, որը ՄԱԿ ՓԳՀ-ն նախադեպ է ճանաչում: Ի վերջո, այսօր բռնի տեղահանության ենթարկված անձանց թիվը գերազանցում է Միացյալ թագավորության, Ֆրանսիայի կամ Իտալիայի բնակչության թվին:

Տաս տարի առաջ` 2005թ. վերջին, ՄԱԿ ՓԳՀ-ն արձանագրել է, որ ամեն րոպե միջին հաշվով վեց մարդ է տեղահանվում: Այսօր այդ թիվը հասել է 24-ի:

Երեք երկրներ, որոնք արտադրում են աշխարհի փախստականների կեսը

Սիրիա՝ 5.5 միլիոն, Աֆղանստան՝ 2.5 միլիոն, Հարավային Սուդան՝ .4 միլիոն, կազմում են ամբողջ աշխարհում ՄԱԿ ՓԳՀ մանդատի տակ գտնվող փախստականների կեսը:

Փախստականների մեծամասնությունը ապաստանել է զարգացող երկրներում

2016թ.-ին ՄԱԿ ՓԳՀ մանդատի տակ գտնվող փախստականների 86 տոկոսը  ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում են ապաստանել` մոտ հակամարտության իրավիճակներին: Եթե ներառվի նաև ՄԱԿ ՓԳՀ քույր-կազմակերպության` ՄԱԿ-ի Մերձավոր Արևելքում Պաղեստինի փախստականների օգնության և աշխատանքների գործակալության (ՄԱՕԱԳ) պատասխանատվության տակ գտնվող պաղեստինցի փախստականներին, ապա այս թիվը հասնում է  90 տոկոսի և ավելի: Ամբողջ աշխարհում, Թուրքիան ամենամեծ հյուրընկալ երկիրն է եղել 2.9 միլիոն փախստականներ ընդունելով:

Ապաստան հայցողների թիվն աճում է

Արդյունաբերական երկրների շրջանում 2016թ. նույնպես ռեկորդային տարի էր ապաստան ունենալու համար ներկայացրած նոր հայցերի առումով` երկու միլիոն հայց: Գերմանիան ստացել է ավելի շատ ապաստան ստանալու հայցեր, քան որևէ այլ երկիր (722,400 հայց)` արտացոլելով Միջերկրական ծովով Եվրոպա փախչած մարդկանց ընդունելու պատրաստակամություն: Միացյալ Նահանգները ստացել են թվով երկրորդ ամենաշատ հայցերը (262,000). այս մարդկանցից շատերը փախչել են Կենտրոնական Ամերիկայում առկա ավազակախմբերի կողմից կատարվող բռնություններից: Մեծ թվով դիմումներ ստացել են նաև Իտալիան (123,000) և Թուրքիան (78,600):

Աշխարհում փախստականների կեսը երեխաներ են

Ըստ այն տվյալների, որոնք ՄԱԿ ՓԳՀ-ն կարողացել է հավաքագրել (ժողովրդագրական տվյալներն ամբողջությամբ հասանելի չեն եղել զեկույցի հեղինակների համար), 2016թ.-ին երեխաները կազմել են ամբողջ աշխարհում փախստականների 51 տոկոսը: Ընդհանուր առմամբ, եղել է 75,000 հայց ներկայացրած երեխաների կողմից, ովքեր եղել են առանց ուղեկցորդի կամ ընտանիքից առանձին. այս ցուցանիշն ամենաբարձրն է համարվում ՄԱԿ ՓԳՀ-ի պատմության մեջ, որը բռնի տեղահանման ողբերգական արտացոլումն է, ինչն իր ահռելի ազդեցություն է ունենում երիտասարդների կյանքի վրա:

Տուն վերադառնալն անհնարին է

Մինչդեռ համաշխարհային տեղահանությունը ամենաբարձր թիվը գրանցեց, իրենց տուն վերադառնալու կամ որևէ այլ լուծում (ինտեգրում գաղթի առաջին երկրում կամ վերաբնակեցում մեկ այլ վայրում) գտնել կարողացող մարդկանց թիվը աճել է: 2016թ. 552,200 փախստականներ ի վիճակի են եղել վերադառնալ իրենց ծագման երկրները (հիմնականում Աֆղանստան, Սոմալի և Սուդան): Սա կրկնակի անգամ ավելի բարձր ցուցանիշ էր համեմատած 2015թ.-ի ցուցանիշի հետ (201,400), սակայն բավականին ցածր ցուցանիշ համեմատած 1990-ականների հետ: 2016թ.-ին 37 երկրներ վերաբնակեցրել են 189,300 փախստականների (համեմատելով 2015թ.-ին 30 երկրների կողմից վերաբնակության ընդունած 107,100 փախստականների`կազմելով ՄԱԿ ՓԳՀ խնամքի տակ գտնվող փախստականների 0,66 տոկոսը):