Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանից արտագաղթի ծավալները մտահոգիչ չափերի են հասել: Panorama.am-ի հետ զրույցում ՀՀ ԳԱԱ Փիլիսոփայության, սոցիոլոգիայի և իրավունքի ինստիտուտի տնօրեն Գևորգ Պողոսյանը ներկայացրեց ՄԱԿ-ի բնակչության հիմնադրամի հետ համատեղ իրականացված «Միգրացիան և բնաթափումը Հայաստանում» թեմայով հետազոտության արդյունքները:

«Նախագահի կողմից խնդիր է դրվել, որ մինչև 50-ականները 4 միլիոնի հասցնենք բնակչությունը: ՄԱԿ-ի բնակչության հիմնադրամը բոլոր երկրների համար հաշվարկներ է անում՝ 20 – 30 տարվա հեռանկարով: Թե մեր, թե այդ հիմնադրամի տվյալներով՝ մինչև 2030 կամ 2050 թվականը՝ մեր բնակչությունը նվազելու է: Իրենք սովորաբար երեք սցենար են տալիս՝ մինիմալ, մաքսիմալ և միջին՝ օպտիմալը: Մաքսիմալ սցենարով իրենց հաշվարկով նշված ժամանակաշրջանում մոտ 2.8 մլն, մինիմալով մոտ 1.5 մլն բնակչություն կունենանք»,- ասաց նա:

Պողոսյանը նշեց, որ այս տվյալները կլինեն, եթե արտագաղթը շարունակվի, եթե կիսով չափ նվազած ծնելիությունը և ամուսնությունների թիվը չավելանան: Հետազոտությունն, ըստ սոցիոլոգի, արվել է նախ՝ ահազանգելու համար, որ մեզ մոտ, փաստորեն բնաթափում է տեղի ունենում՝ դեպոպուլյացիա, բացի այդ, իրենք միջազգային փորձն են ուսումնասիրել՝ պարզելու համար, թե ինչ հնարավորություններ կան՝ բնաթափումը կանխելու ու իրավիճակը բարելավելու համար:

Տարածաշրջանի մյուս երկրներից մտահոգիչ վիճակում են նախ՝ Հայաստանը, ապա՝ Վրաստանը: Ադրբեջանում, Թուրքիայում, Իրանում բնակչությունն աճում է, Հայաստանում՝ նվազում, Վրաստանում ևս նվազման միտումներ են երևում: Հայաստանից արտագաղթի հիմնական ուղղությունը Ռուսաստանն է: «Մեր միգրանտների 80 տոկոսը հենց Ռուսաստան է գնում, որովհետև հիմնականում աշխատանքային միգրացիա է, այսինքն՝ մարդիկ, ովքեր այստեղ աշխատանք չունեն կամ բավարար աշխատավարձ չեն ստանում, աշխատանքի փնտրտուքով մեկնում են ՌԴ տարբեր մարզեր՝ որպեսզի աշխատեն և գումար փոխանցեն իրենց ընտանիքին»,- ասաց նա:

Մեր երկրի պարագայում միգրացիան մի քանի փուլ է անցել: Պողոսյանը նշեց, որ իրենք իրավիճակն ուսումնասիրել են 90-ականներից մինչ այսօր: Նախնական փուլերում միայն տղամարդիկ էին արտագաղթում՝ 18 – 55 տարեկան, մեկնում էին ՌԴ՝ աշխատելու, հետագայում արդեն՝ 1997 թվականից սկսած, կամ մեկնածներն ընտանիքներին են կանչում ՌԴ, կամ միանգամից ընտանիքներով մեկնում են ՌԴ: Հայաստան ներգաղթի ալիք է լինում հիմնականում, երբ արտերկրում ինչ-որ վտանգ կա:

«Մենք ունեցանք ներգաղթի մի քանի փոքր ալիքներ՝ Իրաքի պատերազմի ժամանակ, այս վերջերս էլ՝ Սիրիայում բռնկված պատերազմի հետևանքով մոտ 17 հազար սիրիահայեր եկան Հայաստան: Դա եղել է, բայց մենք չենք համարում, որ հայրենադարձություն է դա, որովհետև ոչ թե կամովի է եղել, այլ պարզապես այնտեղ պատերազմական իրավիճակ էր, մարդիկ փորձել են ինչ-որ ձևով փախչել, եկել են Հայաստան, այսինքն՝ նաև Հայաստան, որովհետև մի մասը Եվրոպա է մեկնել»,- ասաց նա:

Սոցիոլոգը նշեց, որ եկածների մի մասը՝ մոտ 30 տոկոսը, հետագայում Հայաստանից մեկնում է, նրանք չեն մնում Հայաստանում: Հայրենադարձության խոշոր ալիք եղավ 46 թվականին, երբ մոտ 86 հազար հայեր Իրաքից, Սիրիայից, Լիբանանից, տարբեր երկրներից եկան Հայաստան: Հայաստանը լքելու հիմնական պատճառն, ըստ Պողոսյանի, աշխատանքային միգրացիան է, երկրորդ պատճառը քաղաքական-սոցիալական խնդիրներն են. մարդիկ, ովքեր այստեղ իրենց հեռանկարը, ապագան չեն տեսնում՝ ոչ իրենց համար, ոչ երեխաների, նրանք են մեկնում: Իբրև Հայաստանից արտագաղթելու առիթ՝ սոցիոլոգն առանձնացրեց նաև հոգեբանական կամ զինվորական ծառայության հետ կապված պատճառները: Կան ընտանիքներ, ովքեր զորակոչային տարիքի տղաներ ունեն և մեկնում են ՌԴ: Այդ ընտանիքները մեծ թիվ չեն կազմում, բայց երևույթը կա: