Ձեր վստահելի աղբյուրը

Նոր կառավարությունը պետք է բարձրացնի հաշվետվողականությունը, պետք է հրաժարվի կոլեկտիվ պատասխանատվությունից և կառավարության ծրագրերը քննարկի քաղհասարակության հետ։ Այս մասին այսօր «Մեդիա կենտրոնում» տեղի ունեցած «Բնապահպանության խնդիրներն ու ռիսկերը. առաջարկներ ուղղված նոր կառավարությանը» թեմայով քննարկման ժամանակ ասաց «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ի նախագահ Ինգա Զարաֆյանը։

Նրա խոսքով՝ առաջինը, որ ցանկանում են կառավարության ուշադրությունը հրավիրել, Սևանի ջրառի խնդիրն է: «Ամեն տարի բարձրացվում է Սևանից հավելյալ ջրառ իրականացնելու հարց և պահանջում ենք, որ ընդհանրապես այդ հարցը հանեն օրակարգից, քանի որ Սևանա լիճն արդեն վատ վիճակում է»,- ասաց նա` հավելելով, որ կա օրենք և պետք է օրենքից դուրս ոչինչ չանել:

Հաջորդ առաջարկը, ըստ Ինգա Զարաֆյանի, վերաբերում է  Արարատյան դաշտի ստորգետնյա ջրերի օգտագործմանը, անտառներին: «Մենք ոչնչացնում ենք մեր անտառները նրա համար, որ մարդիկ վառելիք ունենան: Ի վերջո պետք է այդ հարցը լուծել, գազի գինը պետք է նվազեցնել, հակառակ դեպքում, մեր անտառները կոչնչանան: Առանց անտառների ու ջրի Հայաստանը գոյություն չի ունենա»,- նշեց Ինգա Զարաֆյանը:

Նրա խոսքով՝ կառավարությունը հատկապես պետք է ուշադրություն դարձնի փոքր ՀԷԿ-երի անվերահսկելի շահագործմանը:

Աշխարհագրագետ, Հայկական բնապահպանական ճակատի (ՀԲՃ) անդամ Լևոն Գալստյանն էլ նշեց, որ երկու տասնամյակից ավելի Հայաստանում էկոլոգիան բոլոր  գաղափարախոսություններում զբաղեցրել է ամենավերջին տեղը:

Նրա խոսքով՝  հեղափոխությունից հետո ինքը, իր ընկերները հույս ունեին, որ կառավարության գիտակցության մեջ նաև այդ առումով փոփոխություն տեղի կունենա, բայց այս պահին, ըստ նրա, ցավոք սրտի, փոփոխություններ չեն տեսնում, քանի որ առաջին հերթին խոսվում է տնտեսական շահը գերադասելու մասին, հետո նոր՝ էկոլոգիական բաղադրիչի:

«Հայաստանի նման երկրների համար, որոնք ունեն փոքր աշխարհագրական տարածք և լուրջ կենսաբազմազանություն, էկոլոգիական անվտանգությունը պետք է հավասարազոր լինի ռազմական անվտանգությանը: Ինձ համար շատ զարմանալի է, որ այդ գաղափարը մինչ օրս չկա որևէ որոշում կայացնողի օրակարգում: Օրինակ, եթե կորցրած տարածքը ռազմական գործողությունների արդյունքում կարող ես հետ բերել, ապա կորցրած բնապահպանական տարածքն ընդհանրապես չես կարող հետ վերադարձնել»,- ասաց Լևոն Գալստյանը՝ հավելելով, որ ազգային անվտանգություն ասելով պետք է հասկանալ ոչ միայն ռազմական և քաղաքական անվտանգությունը, այլև՝ բնապահպանականը:

Այսպիսով, ըստ բնապահպանի, քանի այս գիտակցությունը չկա, ապա բնապահպանության ոլորտում փոփոխություններ ակնկալելը բարդ է:

Լևոն Գալստյանն ասաց, որ իրենք պատրաստ են օգնելու նոր կառավարությանը, սակայն այդ գործընթացում պետք է ներգրավվել ոչ միայն բնապահպանության նախարարությանը, այլև էներգետիկայի և բնական պաշարների, գյուղատնտեսության, առողջապահության, արտակարգ իրավիճակների  նախարարություններին. «Միայն այդ դեպքում կարելի է հաջողության հասնել»:

«Հանուն կայուն մարդկային զարգացման» ՀԿ նախագահ Կարինե Դանիելյանն էլ նշեց որ Ազգային անվտանգության խորհրդում պետք է լինի բնապահպանության ներկայացուցիչ, քանի որ բնությունը երկրի հիմքն է և չպետք է թույլ տալ, որ այդ հիմքը վնասեն:

Անդրադառնալով հանքարդյունաբերությանը՝ Կարինե Դանիելյանն ասաց, որ 1,5 տարի ուսումնասիրել են բնակչության առողջության համար առավել ռիսկային գոտիները, որի արդյունքում պարզել են՝ այն տարածքներում, որտեղ զարգացած է մետաղ պարունակող հանքարդյունաբերությունը՝ Լոռիում, Սյունիքում,  ինչպես նաև Երևանում, այդտեղ քաղցկեղային հիվանդություններն ավելի շատ են հանդիպում։

Բնապահպանին հատկապես զարմացնում է այս հարցերում առողջապահության նախարարության դիրքորոշումը: «Առողջապահության նախարարության դիրքորոշումը միշտ հետևյալն է՝ հեռու մնալ շրջակա միջավայրի խնդիրներից, հանքարդյունաբերության բացասական հետևանքների մասին լռել, իսկ դրա փոխարեն խոսել խմելու, ծխելու վնասակարության մասին: Ես հույս ունեմ որ նախարարն այս հարցերին այլ կերպ կմոտենա»,- ասաց Կարինե Դանիելյանը և հավելեց. «Ես ինձ թույլ եմ տվել ասելու, որ  Հայաստանի առողջապահության  և բնապահանության նախարարությունները գիտական «բացահայտումներ» են արել: Այսինքն՝  եթե ամբողջ աշխարհում հայտարարում են, որ մետաղները առողջության համար ծանր հետևանքներ են առաջացնում, ապա Հայաստանին դա չի վերաբերում, մեր բնակչության վրա չի ազդում»:

Բնապահպանը նաև հայտնեց, որ վերոնշյալ խնդիրները քննարկել են բազմաթիվ հարթակներում, այդ թվում՝ Մտավորականների խորհուրդում: Արդյունքում,  ըստ  նրա, դիմել են նախորդ կառավարությանը՝ առաջարկելով, որ բացառեն հանքարդյունաբերության՝ որպես Հայաստանի  զարգացման առաջանահերթ ուղղություններից մեկի դիտարկումը: Սակայն պատասխաններն, ըստ նրա, ավելի ուշագրավ են եղել: «Երբ կարդում ես հինգ նախարարությունների պատասխանները, կարծես թե, հինգ տարբեր երկրների մասին է խոսքը: Իրար հետ որևէ կապ չունեն: Գյուղատնտեսության նախարարությունն օբյեկտիվ է, ասում է, որ հողերն աղտոտված են ծանր մետաղներով, իսկ առողջապահության նախարարությունը նորից խոսում է խմելու, ծխելու մասին, թեև մի փոքր անհանգստացած են Լոռիով»,- ասաց Կարիեն Դանիելյանը:

Նա հայտնեց, որ խնդիրներով դիմել են նաև նոր կառավարությանը, երեկ էլ հանդիպել են նորանշանակ բնապահպանության նախարարի հետ, որի մտահոգություններն, ըստ նրա, համահունչ են այն երևույթներին, որոնց մասին բարձրաձայնում են բնապահպանները: «Այլ հարց է, թե դրանք որքանով կընդգրկվեն կառավարության ծրագրում»,- նշեց Կարինե Դանիելյանը: