Քաղաքական 19:44 27/10/2018 Հայաստան

Հայ-ադրբեջանական սպառազինության մրցավազքը «հետբոլտոնյան» շրջափուլում

Հեղինակ` Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության համատեքստում ծավալվող սպառազինության մրցավազքում Հայաստանը մշտապես եղել է հետապնդողի, իսկ Ադրբեջանը՝ առաջատարի դերում։ Պարզ պատճառներով՝ Ադրբեջանն ունի ագրեսիվ մտադրություններ, այդ թվում՝ ուժային մեթոդներով ԼՂ և շրջակա տարածքների վերադարձը, մեծաթիվ նավթադոլարներ և ավտորիտար առաջանորդներ։ Իսկ սակավառեսուրս, տնտեսապես խոցելի և ավելի ժողովրդավար Հայաստանի համար խնդիր է եղել պահպանել ընթացիկ ուժերի հավասարակշռությունը ու ստատուս քվոն՝ նպատակ ունենալով ապագայում հասնելու ԼՂ կարգավիճակի իրավական ամրագրմանը և նրա անվտանգության ապահովմանը։

Անկախ հայտարարված նպատակների իրավաչափությունից ու բարոյապես հիմնավորված լինելուց՝ առկա անվտանգության տարածաշրջանային համակարգում և փոխադարձ անվստահության մթնոլորտում երկու կողմերին էլ հարկավոր են կոշտ ուժ՝ զենք, զինամթերք, փող իրենց շահերն առաջ մղելու և սեփական դիրքերը ամրապնդելու համար։

Սպառազինության պարտադրված այս մրցավազքում հայկական կողմը, թվում է, թե ստանձնել է բարոյական չափանիշների և իրավական նորմերի պահապանի դերը, որոնք կարող են ինչ-որ չափով զսպել կամ սահմանափակել Ադրբեջանի կողմից նորանոր արդիական զենքերի գնումը, ինչպես նաև դրանց ձեռքբերման աղբյուրների դիվերսիֆիկացիան։

Հայ հասարակությունը արդարացված մտահոգությամբ է ընդունում Ադրբեջանի կողմից այս կամ այն զինատեսակի ձեռքբերման մասին հաճախակի դարձած լուրերը։ Առավել ցավալի է ընկալվում դաշնակից Ռուսաստանի կողմից մեծածավալ արդիական զենքի վաճառքն Ադրբեջանին։ Մի հանգամանք, որ բացատրվում է ինչ-որ առումով ցինիկ բիզնես տեսանկյունով՝ «անձնական ոչինչ չկա, սա պարզապես գործարք է» տիպի հիմնավորումներով։ Այս դեպքում դաշնակցային նորմերը ոչ լրիվ են գործում՝ առաջնահերթությունը զիջելով փողին ու զենքի շուկաներում գերակայություն հաստատելու ձգտումներին։

Որոշակի անհանգստության տեղիք է տվել նաև օրերս Հարավային Կովկասում պաշտոնական այցով գտնվող ԱՄՆ նախագահի անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլտոնի հայտարարությունը, որ, թեպետև վերջնական որոշում չկա, բայց կողմերը կարող են տեսականորեն ձեռք բերել նաև ամերիկյան զենք, ինչը, ըստ նրա, ավելի լավն է, քան ռուսականը։ Ինչքան էլ ամերիկյան զենքի ձեռքբերման հնարավորության հեռանկարը գրավիչ թվա թե՛ որակական, թե՛ ռուսական կախվածության նվազեցման տեսակետից, նման հայտարարությունները կարող են լրացուցիչ բարդություններ ստեղծել Հայաստանի համար տարածաշրջանային ընդհանուր ուժային հավասարակշռություն պահպանելու համատեքստում։ Ջոն Բոլտոնը, լինելով ռեալիստ և պրագմատիկ գործիչ, պարզ ասել է այն, ինչ սովորաբար մնում է հրապարակային հայտարարությունների տողատակերում։ Եթե պետք է զենք գնեք, կարող եք գնել նաև մեզանից։ Սա էր նրա ուղերձը, որը կարող է և մնա հայտարարության մակարդակում, բայց կարող է գրգռել ավելի ագրեսիվ ու հարուստ կողմի, այն է՝ Ադրբեջանի հետաքրքրությունը։

Իսկ վերջին միտումները ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանը, գուցե և դժգոհ լինելով ռուսական զենքի որակից, գուցե և ֆինանսների առատությունից, քայլեր է ձեռնարկում Թուրքիային և Իսրայելին զուգահեռ այլ աղբյուրներից, դրանց թվում, ըստ մամուլի հաղորդումների, Սլովակիա, Չեխիա, Իտալիա, Գերմանիա, ԱՄՆ, զենք-զինամթերք ձեռք բերելու ուղղությամբ։

Հայաստանի պացիֆիստական հռետորաբանությունը և միջազգային իրավունքի նորմերի կարևորության վերաբերյալ բարձրաձայնումները այս պարագայում այնքան էլ արդյունավետ չեն։ Երբ կշեռքի մի նժարին դրված է լինում առձեռն փողը, գումարած աշխատատեղեր ռազմարդյունաբերական ոլորտում, մյուս նժարին՝ մարդու իրավունքները, արդարությունն ու իրավական նորմերը, ապա նույնիսկ ամենահասուն ժողովրդավարական ու լիբերալ նորմերը կրող երկրներն են դժվարությամբ ընտրություն կատարում։

Վերջին օրինակը այն է, երբ Սաուդյան Արաբիայի լրագրող Ջամալ Խաշոգի հոկտեմբերի 2-ին սպանությունից հետո որոշ երկրներ, մասնավորապես՝ Գերմանիան հանդես է եկել Սաուդյան Արաբիային զենքի վաճառքը դադարեցնելու կոչով։ Իսկ ահա Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, ընդահակառակը, հանդես է եկել հայտարարությամբ, որ այդ սպանությունը որևէ կերպ կապ չունի զենքի վաճառքի հետ և այդ կոչերը որակել է «դեմագոգիա»։

Զենքի վաճառքը բավականին եկամտաբեր բիզնես է, և այս հարցում միայն բարոյական-իրավական կռվանների վրա հենվելը, կամ խռոված կեցվածք ընդունելը ոչ միշտ է բերելու սպասված արդյունքերի։ Մյուս ծայրահեղությունն էլ՝ սպառազինության անմնացորդ մրցավազքի մեջ մտնելը, մեր դեպքում անհեռատես կլինի։ Մնում է կրկին փնտրել ոսկե միջինը՝ և՛ զենք, և՛ դիվանագիտություն կարգախոսով, ոչ պատերազմին՝ պատերազմին պատրաստվելու միջոցով տրամաբանության շրջանակներում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:42
Դավիթ Ֆիդանյան. Կարծում եմ՝ ԱՄՆ դեսպանը տեղյակ չէ՝ ինչ է կատարվում Նարեկ Սամսոնյանի, Վազգեն Սաղաթելյանի գործով
«Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ նախագահ, AntiFake.am կայքի հիմնադիր, քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի անունից Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:24
Ահազանգ. Արմատախիլ են անում Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերը
Երևանի կենտրոնի ծառերի ապագան վտանգված է։ Այսօր արմատախիլ անելու հերթը Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերինն է։ Ծանր տեխնիկան  քոքահան է անում...
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
Վարսեն Աղաբեկյանն ընդգրկվել է Պաղեստինի կառավարության կազմում
Պաղեստինի նախագահ Մոհամեդ  Աբասը հրամանագիր է ստորագրել՝ վստահություն հայտնելով Պաղեստինի տասնիններորդ կառավարությանը, ինչպես նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Կխնդրեի լսումներին ներառել հակադիր կարծիք ունեցողներին, այլապես կարող ենք իրար ջան ասել՝ ջան լսել. Արսեն Թորոսյան
«ԱԺ-ն որպես քաղաքական մարմին, ի դեմս Եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի, հնարավորություն է տալիս մասնագետներին, շահառու ուժերին...
Աղբյուր` Panorama.am
13:34
Անհանգիստ որոշ հանրային գործիչներ զանգն են հնչեցնում մոտալուտ աղետի, սակայն բոց առաջացնող կայծը չի երևում. Անանյան
«Օրացույցի յուրաքանչյուր նոր օր սոցիալ-քաղաքական սպասումների անտանելի ծանրության տակ ավելի ու ավելի է դառնում անտանելի ու ծանր»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
ՊԵԿ. Առցանց անմաքս առևտրի շեմը նվազեցվել է
2024 թվականի ապրիլի 1-ից կսահմանվի 200 եվրո և 31 կգ
Աղբյուր` Panorama.am
13:00
Հորը բռնության ենթարկած, հարևան կնոջը սպանած տղամարդուն տեղափոխել են հոգեկան առողջության կենտրոն
Հարևան կանանցից մեկի նկատմամբ էլ սպանության փորձ էր կատարել։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
ՍԱՏՄ-ն ժամկետանց ձվեր է հայտնաբերել
Մարտի 31-ի Սուրբ Զատկի տոնակատարությանն ընդառաջ՝ ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը մարտի 20-ից 29-ը ներառյալ վերահսկողական...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Գիտենք, որ ինչքան սաղարթ՝ այնքան տերև, ինչքան տերև՝ այնքան շատ ֆոտոսինթեզ. Արմեն Բեգոյան
Երևանում քաղաքապետարանը լայն թափով փողոցների ողջ երկայնքով իրականացնում է ծառերի փոխարինման ծրագիրը։ Բնապահպաններն ահազանգում են, որ փոշու բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Գևորգ Դաբաղյանը ծիրանափողի հնչյունները կհասցնի Նովոսիբիրսկ, ապա Ամստերդամ
Երաժշտական արվեստի 11-րդ փառատոնի շրջանակում Նովոսիբիրսկ երկրամասում ապրիլի 3-5-ը կայանալու է «Դուդուկի առեղծվածը» խորագրով համերգ,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:28
Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն
«Այսօր դիմում եմ ներկայացրել աշխատանքից ազատվելու մասին»,-հայտարարել է «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Հովհաննես Մանուկյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Վարոսյանը՝ Ռշտունու որոշման մասին. Իշխանությունները ո՞նց լուծեցին այդ հարցը, ժամանակը ցույց կտա
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցվեցին չորս դատավորների լիազորություններ, երեկ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան
12:39 29/03/2024

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}