Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Գիտական աշխատանքը, գիտաշխատողի  հեղինակությունը մեր հասարակության մեջ այն մակարդակին չէ, ինչ 30-40 տարի առաջ էր, բայց այս ուղղությամբ, իհարկե, որոշակի աշխատանք տարվում են բոլոր այն կառույցներում, որոնք առնչվում են գիտության հետ»,- «Ինչպե՞ս բարձրացնել գիտության արդյունավետությունը» թեմայով քննարկմանն ասաց ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը։

Նրա խոսքով,  որպեսզի երիտասարդը գնա դեպի գիտություն, անհրաժեշտ է առաջին՝ առաջարկվող աշխատանքը լինի գրավիչ, հետաքրքիր, երկրորդ՝  լուծված լինեն սոցիալական խնդիրները, որպեսզի ողջ ապագան կապի գիտության հետ։

Ռ. Մարտիրոսյանն ասաց, որ գիտական կառույցներն ունենում են հրապուրիչ առաջարկներ, մշտապես հետաքրքիր թեմաներ, ուղղություններ լինում են։

«Մյուս հարցը՝ սոցիալական խնդիրները, ցավոք սրտի, վերջին 30 տարում համարյա չեն լուծվում»,- նշեց ԳԱԱ նախագահը։

Նա նշեց, որ ԳԱԱ համակարգի գիտնականի միջին աշխատավարձը 100 հազար դրամ է։

«Այսպես շարունակելով երկար տասնամյակներ՝ հազիվ թե մենք կարողանանք այդ հարցը լուծել, բայց տեղաշարժեր կան»,- ասաց Ռադիկ Մարտիրոսյանը։

Քննարկմանը ներկա ՀՀ Կրթության և գիտության փոխնախարար Հովհաննես Հովհաննիսյանի խոսքով, բոլորն էլ հասկանում են, որ գիտության ոլորտում փոփոխություններ են պետք։

«Աշխատավարձերը ցածր են, բայց պետք է հասկանալ նաև էֆեկտիվության մակարդակը։ Կան բազմաթիվ հաստատություններ ԿԳՆ և Ակադեմիայի կազմում, որտեղ մարդիկ քիչ են նվիրվում աշխատանքին, հետո բողոքում են ցածր աշխատավարձից։ Էֆեկտիվության և  արդյունավետության ցուցիչները պետք է դրվեն նաև աշխատավարձերի հիմքում»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ այս ուղղությամբ քննարկումներ են ընթանում։

ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու Հրանուշ Խառատյանը նույնպես խոսեց աշխատավարձերի ցածր լինելու մասին, միաժամանակ նշեց, որ Հ. Հովհաննիսյանի՝ արդյունավետ և  պակաս արդյունավետ չափանիշներ սահմանելը ու ըստ դրա աշխխատավարձ վճարելը, լուծում չի լինելու:

ՀՀ ԳԱԱ ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման պրոբլեմների ինստիտուտից ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Գևորգյանը խոսեց դրամաշնորհների բաժանման մեխանիզմների մասին, նշեց, որ դրանք վերածվել են «կոռուպցիոն ինչ-որ բանի»։

Նա նշեց, որ տարվա կտրվածքով գիտնականների  10 տոկոսն է ընդհանրապես պրոդուկտ տալիս՝ հիշեցնելով, որ Հայաստանում 4500 գիտնական կա։ Աշոտ Գևորգյանը նաև ասաց, որ Հայաստանում գիտությունը ֆինանսավորում է հետխորհրդային և արևելյան երկրներից ամենացածրը՝ 0.18 տոկոս։

«Այսինքն պետությունն այս 30 տարում չի հասկացել, որ գիտությունը կարևոր ուժ է, ամենակարևոր ուժն է, որ կարող է տնտեսությունն էլ, հասարակությունն էլ զարգացնել։ Նույնիսկ մտավորականների շրջանակներում, մեր կոլեգաների մեջ էլ դա չկա, չեն հավատում»,- ասաց պրոֆեսորը։ 

Ռ. Մարտիրոսյանն  ընդգծեց, որ  Հայաստանում թե կազմակերպիչներն են հմուտ, թե գիտնականներն են բարձր մակարդակի, ուղղակի միջոցներն են սուղ։

«10 տոկոս, այդպիսի բան չկա»,- ԳԱԱ նախագահը չհամաձայնվեց Ա. Գևորգյանի հետ։

Նա ընդգծեց, որ գիտությունն ունի հեղինակություն, ուղղակի պետք է եղած միջոցները մի քիչ ճիշտ օգտագործել, իսկ պետությունն էլ  պետք է մտածի, թե ինչ ճանապարով ավելացնի այն նվազագույն միջոցը, որ այսօր կա։

Ռ. Մարտիրոսյանը նաև տեղեկացրեց, որ 2017 թվականին ԳԱԱ համակարգում իրականացվել են 82 միջազգային ծրագրերով աշխատանք,  տպագրված աշխատանքները, կիրառական բնույթի արդյունքները շատ հանրահայտ են ամեն տեղ։