Արաբագետը՝ Սիրիայից ԱՄՆ-ի դուրս գալու հնարավոր պատճառների ու հետևանքների մասին
Արաբագետ Արմեն Պետրոսյանը հետևել է վերջին օրերին Սիրիայի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձություններին։ Նա կարծում է, որ ԱՄՆ-ն Մերձավոր Արևելքից հեռանալու ցանկություն բնավ չունի։
«Դեկտեմբերի 19-ին ԱՄՆ-ը հայտարարեց Սիրիայում «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորման դեմ հաղթանակի և այդ երկրից ամերիկյան ԶՈւ-ի անմիջապես դուրսբերման մասին: Մասնավորապես, ԱՄՆ նախագահը թվիթերյան իր միկրոբլոգում գրել է.«Մենք հաղթել ենք ԻՊ-ին Սիրիայում, որը միակ պատճառն էր Թրամփի նախագահության շրջանում մեր այնտեղ գտնվելու»: Ավելի ուշ, ըստ Սպիտակ տան պաշտոնական ներկայացուցիչ Սարա Սանդերսի, ԱՄՆ-ը սկսել է զորքերի դուրս բերումը Սիրիայից: «Այդ հաղթանակը, սակայն, չի նշանակում որ կոալիցիան դադարեցնում է իր գործողությունները Սիրիայում: Մենք վերադարձնում ենք մեր զորքը ԱՄՆ և նախապատրաստվում ենք գործողությունների հաջորդ փուլին»,- նշել է Սանդերսը: Ավելի ուշ մի շարք աղբյուրներ տեղեկատվություն են հաղորդել առ այն, որ շուրջ 2000 ամերիկացի զինվորականների անհապաղ և ամբողջական դուրսբերումը տևելու է մոտ 30 օր:
Վաշինգտոնի նման «կտրուկ» որոշման որոշ հնարավոր պատճառներ ու հետևանքներ կարելի է դասակակարգել հետևյալ պայմանական հաջորդականությամբ՝
1. ԱՄՆ նախագահ Դ.Թրամփը Սիրիայից ամերիկյան ԶՈւ-ի դուրսբերման մասին հայտարարել էր դեռևս ս.թ. ապրիլի սկզբին, որն ըստ էության, համարվում է նաև Թրամփի նախընտրական խոստումներից մեկը ճիշտ նույն ձևակերպմամբ, որն ԱՄՆ նախագահը շարադրել էր Թվիթերում: Հետևաբար, կարելի է արձանագրել, որ Դ.Թրամփն ի կատար է ածում իր ընտրողին տված հերթական խոստումը:
2.Մյուս կողմից, եթե մի դեպքում Թրամփն ապացուցում է սեփական հետևողականությունը, ապա մեկ այլ պարագայում լուրջ վտանգի տակ է դնում ԱՄՆ-ի՝ որպես հավատարիմ դաշնակցի հեղինակությունը, քանի որ ամերիկյան ԶՈւ-ի դուրսբերումից հետո բավական վտանգավոր ճակատագիր է սպասվում Սիրիայի տարածքում Վաշինգտոնի կարևորագույն դաշնակցին՝ քրդերին:
3.ԱՄՆ-ի նման որոշումը կարող է պայմանավորված լինել Թուրքիայի, նաև մյուս դաշնակիցների հետ «մեծ գործարքի» հնարավորությամբ, որի սակարկության թեմաներից մեկն էլ Սիրիայի հյուսիսում՝ հատկապես քրդաբնակ շրջաններում Անկարայի ունեցած հավակնություններն են, որոնց առարկայացման առաջնային խոչընդոոտը ԱՄՆ-ի ներկայությունն էր այդ շրջաններում: Հարկ է հիշեցնել, որ Վաշինգտոնի որոշմանը նախորդել էր Անկարայի՝ Սիրիայի հյուսիսում նոր ռազմագործողություն նախաձեռնելու վերաբերյալ հայտարարությունը:
4. Հնարավոր է՝ նման քայլով ԱՄՆ-ը մտադիր է հակասություններ հրահրել Թուրքիա-ՌԴ-Իրան հարաբերություններում, քանի որ Անկարայի ուղղակի գործողությունները բախվելու են Աստանայի ձևաչափում նրա գործընկերների շահերին:
5.ԱՄՆ-ի հեռացումը Սիրիայից կարող է մղել այդ երկրի քրդական ուժերին՝ համագործակցության գնալ կառավարության հետ՝ թուրքական հաշվեհարդարից խուսափելու նպատակով, որն էլ կարող է հավելյալ լարվածություն, անգամ բախման վտանգ առաջացնել Սիրիայի և Թուրքիայի միջև:
6.Սիրիայում Իրանի ներկայության սպառնալիքի դեմ պայքարի ռազմական բաղադրիչը ԱՄՆ-ը լուծելու է Իսրայելի միջոցով, որի ուղղությամբ Թել Ավիվը տևական ժամանակ է՝ բավական արդյունավետ ջանքեր է գործադրում:
7.Սիրիայից դուրս գալու որոշումը բնավ էլ չի նշանակում, որ ԱՄՆ-ը մտադիր է ընդհանրապես հեռանալ Մերձավոր Արևելքից, քանի որ ամերիկյան արտաքին քաղաքական օրակարգում է Իրանի դեմ տարաբնույթ գործողությունների ծրագիրը, և չի բացառվում, որ նման կերպ Վաշինգտոնը պատրաստվում է լիովին կենտրոնանալ հենց վերոնշյալ խնդրի վրա»,-վերլուծել է Արմեն Պետրոսյանը։
Հարակից հրապարակումներ`
- Թուրքիայի ԱԳ նախարարն ու ԱՄՆ պետքարտուղարը քննարկել են Սիրիայից զորքը դուրս բերելու հարցը
- Սիրիայում ԻՊ գրոհայինները երկու ամսում շուրջ 700 մարդու են մահապատժի ենթարկել
- Սիրիայում զինվորականները գտել են գրոհայինների թաքցրած զինամթերքը
- ՄԱԿ-ը կանխատեսում է, թե 2019-ին որքան փախստական կվերադառնա Սիրիա