Քաղաքական 15:09 23/02/2019 Տարածաշրջան

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության չկարգավորման հեռանկարները

Փետրվարի 20-21-ին հերթական անգամ Երևան և Բաքու այցելեցին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները։ Ինչպես և հաճախ լինում է, պաշտոնական հանդիպումներին հետևած հաղորդագրությունները սակավախոս էին և, կարծես, միայն ամրագրում էին հանդիպումների փաստը։ Այցին նախորդել էր վարչապետ Փաշինյանի և նախագահ Ալիևի ոչ պաշտոնական հունվարյան հանդիպումը Դավոսում, որը կազմակերպվել էր առանց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների։ Ահա և նրանք եկել էին տարածաշրջան՝ առաջին ձեռքից տեղեկատվություն ստանալու համար։ Այդ մասին նշվում է նաև Հայաստանի վարչապետի մամուլի ծառայության տարածած հաղորդագրության մեջ։

Համանախագահների այցից հետո մեկնաբանություններով հանդես եկան, ի թիվս այլոց, ամերիկացի նախկին համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդը և վերլուծաբան Փոլ Գոբլը։

Դեսպան Հոգլանդը իրադարձությունների զարգացումը թեև խոստումնալից է համարում, սակայն որևէ լուրջ բեկում հորիզոնում չի նկատում։ Նա խոսել է այսպես կոչված «Լավրովի պլանի» մասին, համոզմունք հայտնել, որ հիմնական որոշումը այս հարցում Մոսկվայում է գտնվում և նշել, որ կա կարծիք, թե Կրեմլը չի ցանկանում, որ հետխորհրդային տարածքի հակամարտությունները կարգավորվեն, որովհետև, եթե դրանք կարգավորվեն, իրենք կկորցնեն ազդեցությունը:

Փոլ Գոբլը մեծ հաշվով համաձայնում է այս կարծիքին, որ Ռուսաստանը նպաստում է ԼՂ հակամարտության չկարգավորմանը և Հարավային Կովկասում ազդեցությունն ընդլայնելու համար բանակցային գործընթացը պահում է իր հսկողության տակ։ Մի խոսքով, ամերիկյան փորձագետները ԼՂ հակամարտության կարգավորման մեջ ապակառուցողական դերը վերագրում են Ռուսաստանին, ինչը զարմանալի չէ, նաև սպասելի, որոշ առումով էլ փաստարկելի։

Ըստ այս տրամաբանության՝ Ռուսաստանը կողմերին ներկայացնում է քիչ իրատեսական լուծումներ, ինչպիսին է «Լավրովի պլանը», ապահովում է ցածր ինտենսիվությամբ բանակցություններ, զենք է վաճառում կողմերին և վերահսկում է, որ լարվածությունը լայնամասշտաբ գործողությունների չվերածվի։ Այսինքն դուրս է գալիս, որ ՌԴ ռազմավարական շահն է ունենալ սառեցված կամ կիսասաեռցված հակամարտություն, ինչը կօգտագործի որպես լծակ Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում։

Այստեղից ենթադրվում է, որ եթե հակամարտությունը ինչ-որ կերպ կարգավորվի, Ռուսաստանը կկորցնի իր ազդեցությունը տարածաշրջանում, և այդ երկրները դուրս կգան նրա «հատուկ շահերի ոլորտից»։ Սա իհարկե ցավալի իրավիճակ է, եթե Ռուսաստանում կարծում են, որ Հայաստանին կամ Ադրբեջանին ռուսական ազդեցության գոտում պահելու այլ արդյունավետ տարբերակ չկա և նրանց պարտադրում են ստիպողական բարեկամություն։
Մյուս կողմից ԼՂ հակամարտության չկարգավորված լինելուց կարող են օգտվել նաև այլ դերկատարները՝ Թուրքիան, Իրանը, ԱՄՆ, ինչու ոչ նաև Վրաստանը, և աշխարհաքաղաքական ոլորաններում ռուսական կողմի մշտական հաջողությունը երաշխավորված չէ։ Ունենալ սառեցված հակամարտություն Կովկասի նման խոցելի և աշխարհաքաղաքական տեսակետից անկայուն տարածաշրջանում ինչքան որ հնարավորություն, նույնքան էլ մարտահրավեր է Ռուսաստանի համար։

Իսկ ինչ կլինի, եթե տեսականորեն պատկերացնենք, որ մի օր Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները, առանց Ռուսաստանի, ԱՄՆ կամ այլ միջնորդի, պայմանավորվում են կարգավորման պարամետրերի շուրջ, և խնդիրը հանգուցալուծվում է։ Ռուսական կողմի համար նման զարգացումը այս պահին շահավետ չէ՝ վերը նշված փաստարկները հաշվի առնելով։ Ամերիկյան կողմի համար ԼՂ հարցն ըստ էության առաջնահերթություն չէ, և այն փոքր գործոն է տարածաշրջանային մեծ հավասարման մեջ։ Թրամփի վարչակազմը այժմ կենտրոնացած է Իրանի վրա, և ԼՂ հակամարտության ինչ-որ կերպ կարգավորումը կարող է նոր հնարավորություններ բացել այս ուղղությամբ։ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երրորդ համանախագահ երկիրը՝ Ֆրանսիան, ընդհանրապես լուրջ կենսական շահեր չունի այս հակամարտության մեջ։ Այսօր Ֆրանսիան ավելի ծանր մարտահրավերների առջև է կանգնած թե՛ երկրի ներսում, թե՛ Եվրոպայում, բայց գործընթացներից դուրս չմնալու մղումից ելնելով, կցանկանար մաս կազմել ԼՂ կարգավորման գործընթացին։

Ինչ է ստացում, որ թեև ըստ հրապարակային հայտարարությունների, որ ԼՂ հարցը այն քիչ խնդիրներից է, որտեղ երեք համանախագահ երկրների տեսակետներն համընկնում են, իրականում համաձայնություն չկա ոչ միայն հակամարտության կարգավորման սկզբունքների, այլ հենց կարգավորված լինելու գաղափարի շուրջ։ Ստատուս քվոյի ցանկացած փոփոխություն բերելու է տարածաշրջանային ազդեցության մեխանիզմների վերաբաշխման՝ հնարավոր անցանկալի հետևանքներով։ Ուստի և մոտ ապագայում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը կլինի ստատուս քվոյի պահպանման ինստիտուցիոնալ արտահայտումը։
Եվ ոչ ոք չի կարող նրանց մեղադրել անգործության մեջ, քանի դեռ մեղադրանքի բեռը կարելի է հեշտությամբ փոխանցել հակամարտող կողմերին։ Տեսական պատկերացումը, թե Հայաստանն ու Ադրբեջանը կարող են առանց միջնորդի պայմանավորվել, ներկա դրվածքով անհնարին է՝ տրամագծորեն հակառակ, անզիջում դիրքորոշումների պատճառով։

Մադրիդյան սկզբունքները, ինչքան էլ ողջամիտ կամ ռացիոնալ թվան միջնորդներին կամ դիտորդների համար, չեն բավարարում կողմերից որևէ մեկի սպասելիքները, հատկապես երբ վստահության ցածր մթնոլորտի պայմաններում նրանք պատրաստ չեն որևէ էական զիջման։ Բանակցություններում բեկում ունենալու համար կամ այլ մոտեցումներ են պետք մշակել, կամ կողմերը պետք է որոշակի խմբագրումներ կատարեն իրենց «կարմիր գծերում»։ Եվ սա առաջին հերթին Ադրբեջանին է վերաբերում, որը չի դադարում «ամենինչ՝ միանգամից ինձ» սկզբունքով ինչ-որ տեղ ինֆանտիլ քաղաքանությունը, որին բնորոշ է մանկական ագրեսիվությունը և սեփական արարքների համար անպատասխանտվությունը։ Այլապես կարևոր չէ հանդիպումը եղել է Ալպերում, թե Միջին Ասիայում, պայմանավորվածությունները ձեռք են բերվել վերելակում, թե ավստրիական կամ ռուսական նախկին կայսերական ինչ-որ պալատում։

Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ԵԱՏՄ անդամ ենք, զուգահեռաբար ԵՄ և այլ շուկաների ինտեգրման ուղղությամբ ենք աշխատում. Թունյան
«Այս պահին մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք, կատարում ենք մեր պարտավորությունները, վճարում ենք ընդհանուր մաքսատուրքերն ու ստանում մեր բաժինը, ընդ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը
Հուշահամալիրը հավերժացնելու էր ազգային պայքարի բոլոր զոհերի հիշատակը: Սակայն շինարարական աշխատանքներն անավարտ են մնացել 44-օրյա պատերազմի հետևանքով:
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն՝ Երևանի Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում
Երևանում տրանսպորտային հոսքերի անցանելիությունն ավելացնելու նպատակով մարտի 29-ից փորձնական տարբերակով երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:50
Ստեփան Դանիելյան. Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը համարում է, որ Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի, չնայած կա նման տարածված կարծիք։ Կարծիքներից մեկն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:38
Սուրենյանց. Փաշինյանը որոշել է Ստեփանակերտի էլիտային ահաբեկել
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը, անդրադառնալով այսօր կառավարության նիստում Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
13:24
ՌԴ ԱԳՆ-ն մտահոգված է ապրիլի 5-ին կայանալիք Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ բարձր մակարդակի հանդիպումով
Հայաստան-Եվրամիություն-ԱՄՆ հանդիպումն անհանգստություն է առաջացնում Ռուսաստանում։ Այս մասին հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա...
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
25-օրյա զորահավաքի մասնակցի ահազանգը. Բանակը գցել են քացու տակ
25-օրյա զորահավաքի մասնակից Սուրեն Մանուչարյանը որոշել է ֆեյսբուքում պատմել հավաքի ընթացքում տեսածը։ Նա գրում է. ««...Միակ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:57
Ավագ հինգշաբթի ընտանիքի անդամների քանակով հավկիթ չեն եփում, չեն ներկում ու չեն մատուցում
Այսօր դեռ տեղի չի ունեցել խաչելությունը, թաղումը, Հարությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
12:43
Ֆրանսիական կողմն Ակադեմիական քաղաքի ծրագիրը որակել է համարձակ, հավակնոտ և գրավիչ
Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանն ու ՀՀ-ում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին այսօր այցելել...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. Թաթոյան
«Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է: Չի կարելի ամրացնել ադրբեջանական դիրքերը սեփական ժողովրդին անվտանգությունը խաթարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
12:30
Հայաստանը 29.94 տոննա հումանիտար բեռ կուղարկի Գազայի հատված
«Մարդասիրական օգնության շրջանակներում  տեղահանված անձանց կառավարության կողմից առաջարկվում է տրամադրել մթերք և...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Քաղաքագետ. Ալեն Սիմոնյանը թող իրան քաղաքական ծաղրածուի տեղ չդնի
«Ալեն Սիմոնյանը թող իրեն քաղաքական ծաղրածուի տեղ չդնի։ Ֆեյք, ֆալստարտ ու նման բառերը բնորոշ են իրենց իշխանությանը»,-Panorama.am-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:16
Տաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան
Երևանում ցերեկային ժամերին ջերմաստիճանը կհասնի +20․․․+22 աստիճանի
Աղբյուր` Panorama.am
11:52
Վճարված ռոյալթիներից 1 մլրդ 51 մլն դրամը հատկացվեց ազդակիր համայնքներին
«Նախագծով նախատեսվում է Սյունիքի, Լոռու, Կոտայքի և Գեղարքունիքի 6 համայնքներին, որոնք միասին ընդգրկում են 33 ազդակիր բնակավայր,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:42
«Արտավազդ»-ի մրցանակակիրները
Թատրոնի միջազգային օրը՝ մարտի 27-ին, Հակոբ Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի պետական թատրոնում տեղի ունեցավ Հայաստանի թատերական գործիչների...
Աղբյուր` Panorama.am
11:31
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված որոշ շրջանակների գործողությունները սպառնալիք են Հայաստանի անվտանգության համար. Փաշինյան
«Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված որոշ շրջանակ կամա թե ակամա անում է գործողություններ և քայլեր, որոնք սպառնալիք են ստեղծում Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:30
Արտակ Զաքարյան. Ռևանշն անխուսափելի է
ՀՀԿ փոխնախագահ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Դավադիր բոսյակներ կան, որ լավագույն տղերքի արյամբ 30 տարի առաջ գծված սահմանները, թշնամու...
Աղբյուր` Panorama.am
11:25
Իսրայելն Ադրբեջանին խորհուրդ է տվել ինչպես հաղթահարել ջրի դեֆիցիտը
Իսրայելի ջրամատակարարման ազգային օպերատոր Mekorot ընկերությունն առաջարկել է Ադրբեջանում ջրի սակավության խնդիրը լուծել արհեստականորեն առաջացած...
Աղբյուր` Panorama.am
11:18
40+10 հազար դրամ աջակցության ծրագիրը երկարաձգվեց 9 ամսով
«Նախագծով առաջարկում ենք ԼՂ-ից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների 40+10 հազար դրամ աջակցության ծրագրի հիման վրա ևս 9 ամսով ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:14
Օրբելյան. Փորձում եմ ակտիվ պահել իմ կապը հայազգի իմ բոլոր ընկերների հետ, մշտապես նորանոր գաղափարներ ենք իրագործում
«Այս տարին նույնպես անչափ հագեցած է հյուրախաղերով, աշխարհի տարբեր բեմերում ելույթներով։ Ուրախ եմ, որ իմ մասնակցությամբ կարողանում եմ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Մենք ունենք այդ կարգի ինքնուրույն մարդիկ, բայց մի տեսակ զսպաշապիկի մեջ են. Աղվան Վարդանյան
«Մեր իրականությունն ու մենթալիտետն այնպիսին է, որ մենք միշտ փորձում ենք գտնել մեկին, հերոսին, սիրահարվել նրան և ասել, որ նա պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
1.1 մլրդ դրամ սուբսիդիա «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ին՝ ջրի սակագնի բարձրացումը փոխհատուցելու համար
Կառավարությունն այսօրվա նիստում «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ին սուբսիդիա կհատկացնի խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման)...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց» անցակետում ծառայության անցնելու համար
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական սահմանի մյուս անցման...
Աղբյուր` Panorama.am
10:42
Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման փուլի նոր հարցաշարը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի հրամանով հաստատվել է նախադպրոցական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:34
ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան
Նա ասել է, որ Արցախում շարունակում է մնալ 10-11 մարդ, որ հիվանդ կամ հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ են, որոնք չեն կարողանում ազատ տեղաշարժվել և չթողնել հարազատների գերեոզմանները։
Աղբյուր` Panorama.am
10:31
Երևանը, իրոք, վերջերս չի մասնակցել ՀԱՊԿ քարտուղարության աշխատանքներին. Իմանգալի Թասմագամբետով
«Երևանը, իրոք, վերջերս չի մասնակցել ՀԱՊԿ քարտուղարության աշխատանքներին... Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնյաների նշված հայտարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:27
Ծաղկաձորի «Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու մեջ
Օրեր առաջ ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության Հրազդանի բաժին է դիմել Կոտայքի մարզի բնակիչ 37-ամյա Կարապետ Թումանյանը և հայտնել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}