Ձեր վստահելի աղբյուրը

Գործադիրի այսօրվա նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադառնալով վարկերի  տոկոսներին՝ նշեց, որ քաղաքացիները շարունակում են բողոքել, որ, օրինակ, երբ վարկ են վերցնում,  այն առաջարկվում է 15 տոկոսով, տեղում պահանջում են որոշակի ծառայությունների վճարներ և իրականում ստացվում է 24 տոկոս:

«Այս խնդիրը համատարած է»,- ասաց վարչապետը՝ հավելելով, որ խոսում են ֆինանսական միջոցների հասանելիության խնդրի մասին, ասում են, որ վարկի տոկոսները նվազում են, բայց քաղաքացիների հետ շփումից ստացվում է՝ ծառայությունների վճարների միջոցով  իրական տոկոսները չեն կարողանում արձանագրել:

Նիկոլ Փաշինյանը հարցրեց, թե այս գործընթացը որքանո՞վ է օրինական և տրամաբանական:
Կենտրոնական բանկի նախագահ Արթուր Ջավադյանն ասաց, որ խոսքն էֆեկտիվ տոկոսադրույքի մասին է, և ընդունվել է սպառողական վարկավորման մասին օրենք, որն ամբողջությամբ պաշտպանում է քաղաքացիների շահերը: Ըստ նրա՝  մինչև 10 միլիոնանոց  սպառողական վարկերի դեպքում ֆինանսական կառույցը պարտավոր է բոլոր տիպի վճարները ներառել տոկոսի մեջ և քաղաքացուն ներկայացնել ռեալ գումարը: 

ԿԲ նախագահը նշեց, որ նույն դրույքները ներառել են նաև հիպոթեկային օրենսդրության մեջ:
Վարչապետը հետաքրքրվեց՝ հնարավոր չէ՞ այդ ծախսերը ներառել տոկոսում և հայտարարությունն այդպես տալ, որպեսզի նաև կառավարությունը հստակ պատկերացում ունենա շուկայի մասին. «Մտավախությունն այն է, որ թվերն իրականությունը չեն արտացոլում, և կարող ենք սխալ եզրակացությունների գալ»:

Փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը վստահեցրեց, որ հայտարարված տոկոսադրույքները բացարձակապես համապատասխանում են իրականությանը: «Ձեր ասած խնդիրը գուցե վերաբերում է մանր սպառողական վարկերին, կարծում եմ, որ շուկան կկարգավորի, բայց ԿԲ-ն էլ բավարար գործիքակազմ ունի, որ զսպի»,- ասաց նա:

Փոխվարչապետի խոսքով՝ 50 հազար կոմիսիոն վճարը տոկոսադրույքի վրա կարող է ազդել միայն 500 հազարանոց վարկերի դեպքում, իսկ խոշոր վարկերի դեպքում խնդիր չի լինում:

Վարչապետն արձագանքեց. ««Կներեք, մենք 500 հազար դրամանոց վարկ ունենք, որի համար պետք է 50 հազար կոմիսիոն վճա՞ր մուծեն»: Այնուհետև վարչապետն ասաց, որ իրականում խնդիրը հենց դրանում է և հանդիպումների ժամանակ գյուղացիները նման իրավիճակ էլ  նկարագրել են: «Այսինքն՝ եթե 500 հազար դրամ վարկի համար պահանջում են 50 հազար կոմիսիոն վճար, նշանակում է՝ հենց սկզբից վարկի 10%-ը նրա ձեռքից վերցնում ենք, ինչը նշանակում է, որ մենք, ըստ էության, նրան հենց սկզբից դնում ենք վատ դրության մեջ»,- ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:

Բնապահպանության նախարար Էրիկ Գրիգորյանն էլ օրինակ բերեց, որ ավտոմեքենայի ձեռքբերման համար տրամադրվել է 2.3 մլն դրամ, ամսական վճարների ժամանակացույցով վարկի սպասարկման գումարը միշտ գերազանցել է տոկոսադրույքի վճարին, մասնավորապես, մայրը գումարի վճարը կազմել է 12 հազար դրամ, տոկոսագումարը՝ 25 հազար, սպասարկման վճարը՝ 32 հազար դրամ:

Ըստ Էրիկ Գրիգորյանի՝ փաստացի տոկոսադրույքը նշվում է, բայց երբեմն փոքր վարկերի դեպքում այն գերազանցում է 40-50%-ը, և փոքր գումարների դեպքում վարկառուների բեռն ավելի ծանր է: Նա առաջարկեց վերին շեմ սահմանել սպասարկման գումարի համար:

Արթուր Ջավադյանն ասաց, որ բոլոր պայմանագրերում այս բոլոր ծախսերը նշվում են, անգամ ՀՀ-ի արտաքին վարկավորման պայմանագրերում:

«Լավ, նշվում է, իմանում ենք, որ մեր գյուղացու վարկը 50%  է, դրանից մենք չենք մխիթարվում»,- ասաց Նիկոլ Փաշինյանը, սակայն Արթուր Ջավադյանը վստահեցրեց, որ գյուղացիական վարկերը 24%-ը չեն գերազանցում:

ԿԲ նախագահը միաժամանակ նշեց, որ լոմբարդներում ու այլ տեսակի ֆինանսական կառույցներում տոկոսն անհամեմատ բարձր է. «Ես 90 տոկոսով համոզված եմ, որ գյուղացիները հենց այդպիսի կառույցներից են վարկ վերցնում»:

Նա նաև ասաց, որ անցած տարի այդ բարձր տոկոսների շնորհիվ 129  լոմբարդ 140 մլն դրամի հարկ է վճարել,  իսկ 17 բանկը՝ 49 մլրդ դրամ: «Պատկերացնո՞ւմ եք: Հիմա քննարկումներ են գնում, ասում են՝ պետք է պաշտպանել փոքր ու միջին բիզնեսի շահերը: Դրա փոքր ու միջին բիզնեսը ո՞րն է: Ֆինանսական կառույցը չի կարող լինել փոքր ու միջին բիզնես»,- ասաց Արթուր Ջավադյանը՝ հավելելով, որ լոմբարդներում տոկոսները հասնում են 50, 60, 70, 80,100,120  տոկոսի:

Վարչապետը զարմացած հարցին, թե Հայաստանում 100 տոկոսով վարկ կա՞,  ԿԲ նախագահն արձագանքեց, որ դրանից բարձր էլ կա, ինչին ի պատասխան Փաշինյանը նշեց. «Մամուլից այնպիսի տպավորություն ունեմ, որ կառավարությունն ընկել է խեղճ ու կրակ լոմբարդների հետևից»:

Մհեր Գրիգորյանը նշեց, որ լոմբարդների հետ խնդիր կա, և ուզում են պետական տուրքը 60 անգամ բարձրացնել, վաղը հանդիպելու են նրանց հետ: Նրա խոսքով՝ սա վաշխառություն չի, շուկա է, եթե անձը վատ վարկային պատմություն ունի, պետք է բարձր տոկոսով վարկ վերցնի, եթե լավ վարկային պատմություն ունի, կարող է բանկից վերցնել, և պետք է շուկային շատ չմիջամտել:

«Վստահ եմ, որ հեռուստացույց առնելու համար վարկը տվել են 50 տոկոսով, թող չառներ, թող ավելի լավ տեղից վարկ վերցներ: Սա վաշխառություն չէ, սա շուկա է: Եթե մարդն ունի վատ վարկային պատմություն, այո, նրա վարկը պետք է լինի 50 տոկոս, իսկ ինչո՞ւ ոչ»,- ընդգծեց փոխվարչապետը:

Նիկոլ Փաշինյանը նորից անդրադարձավ ֆինանսական գրագիտությանը. «Ֆինանսական հարաբերություներում և ընդհանրապես բոլոր հարաբերություններում ամենակարևոր արձանագրումը հետևյալն է, որ ամեն մարդ ի վերջո ինքն է պատասխանատու իր գործունեության հետևանքների համար: Ցավոք սրտի, Հայաստանում շատ դեպքերում սա արձանագրված չէ»: