Քաղաքական 17:40 23/04/2019 Հայաստան

Հին խնդրի նոր դրսևորումները

Ազգային ժողովի քննարկումները գնալով աչքի են ընկնում ակտիվ բանավեճերով։ Դրանք շատ հաճախ ուղեկցվում են փոխադարձ մեղադրանքներով, երբեմն էլ՝ վեր են ածվում անձնավորված բնույթի լեզվակռվի։ Պատգամավորների շփման ոճը հաճախ ոչ միայն կենցաղային է և հեռու պառլամենտական մշակույթի նորմերից, այլև պարունակում է փողոցին բնորոշ քվազի-քրեական մշակութային տարրեր։ Ասել, թե երևույթը նոր է, ճիշտ չի լինի։ Նախկինում էլ հայկական խորհրդարանական քննարկումներն աչքի են ընկել վերը նշված խնդիրներոբավ։

Գործող խորհրդարանում առավել հիշարժանն այս առումով «Իմ քայլի» ներկայացուցիչ Մխիթար Հայրապետյանի և ԼՀԿ առաջնորդ Էդմոն Մարուքյանի, ԲՀԿ ներկայացուցիչ Նաիրա Զոհրաբյանի բանավեճն էր։ Խորհրդարանական այդ էպիզոդը կարելի է վերնագրել՝  «Ո՞վ ես դու», ոչ թե այն պատճառով, որ պատգամավորները չեն ճանաչում մեկ-մեկու, այլ  որովհետև առարկայական փաստարկների բացակայության հետևանքով ստիպված են սեփական ճշմարտացիությունը հիմնավորել դիմացինի անցյալը՝ հատկապես քաղաքական կենսագրությունը կասկածի տակ առնելով։ Արդյունքում ստացվում է, որ խորհրդարանի մի մասը այնտեղ է Նիկոլ Փաշինյանի կամոք, մի ուրիշ մաս էլ՝ Գագիկ Ծառուկյանի կամոք։

Նախկինում էլ նույնն էր։ Նախորդ խորհրդարանում ևս բազմաթիվ էին մարդիկ, ովքեր ինքնուրույն չէին կարող ստանալ ցանկալի մանդատը, եթե չլիներ Վազգեն Սարգսյանի, Ռոբերտ Քոչարյանի կամ Սերժ Սարգսյանի կամքը։ Մինչդեռ այսօրվա իշխանությունները, թե նախկինում, թե հիմա կրկնում են, որ «նախկին գործելաոճն այլևս անընդունելի է», և իրենք եկել են նոր քաղաքական մշակույթ ու մոտեցումներ հաստատելու։ Լոզունգների ու արդյունքների այս անհամապատասխանությունն, իհարկե, չի նշանակում, որ նորերն իրենց խոստացած փոփոխություններին անել կամք չունեն։

Խնդիրն այն է, որ քաղաքական մշակույթի փոփոխությունն ու սոցիալական նորմերի ամրապնդումը միայն ցանկության և կամքի դաշտում չեն։ Առաքել Մովսիսյանին ու Սեյրան Սարոյանին Մխիթար Հայրապետյանով և Թագուհի Ղազարյանով փոխարինելը, կամ՝ յուրաքանչյուր երկու գործչի փոխատեղումը՝ անկախ նրանց կրթական ցենզից, տարիքից, սեռից և մնացած այլ հատկանիշներից, ինքնին չի երաշխավորելու քաղաքական մշակույթի փոփոխություն։ Քաղաքականությունը բազմաշերտ երևույթ է, որտեղ բազմաթիվ օբյեկտիվ հանգամանքեր՝ ինստիտուտներ, նորմեր, ավանդույթներ կան, որոնք իրենք են «թելադրում» քաղաքական դերակատարների վարքը, անգամ եթե նրանք դա չեն գիտակցում։

Գալով Ազգային ժողովի խնդրին՝ պետք է փաստել, որ քննարկումների որակը առավելապես կապված է քաղաքական ուժերի և մասնավորապես կուսակցությունների կայացվածության հետ։ Անկախ նրանից, թե հիշատակված պատգամավորներն ի վերջո ստացան «ո՞վ ես դու» հարցի պատասխանը, թե՝ ոչ, այնուամենայնիվ լայն հանրության համար այդ հարցի արդիականությունը ինչպես եղել, այնպես էլ մնում է։ Եվ նախկին և գործող խորհրդարանում ընդգրկված, ինչպես նաև արտախորհրդարանական կուսակցություններն ունեն կայանալու և խաղի միասնական կանոնների պայմաններում գործունեություն ծավալելու խնդիր։

Ժողովրդավարական քաղաքական համակարգերն աչքի են ընկնում կուսակցական բարձր ինստիտուցիոնալացմամբ, որը ենթադրում է կուսակցության կառուցվածքային ամրություն, գաղափարախոսական հստակություն, սոցիալական տարբեր խմբերի շահերի հավաքագրում ու ներկայացում, քաղաքական գործիչների սոցիալիզացիա և այլն։ Փորձագետները վստահ են, որ անկախությունից ի վեր հատկապես իշխանության եկած կուսակցություններն այս հարցերում այս կամ այն կերպ թերացել են։ Ինչո՞ւ են թերացել՝ այլ հարց է։ Սակայն իրողությունը հանգեցրել է այն բանին, որ ներկայումս քաղաքական դաշտում գործող շուրջ յոթ տասնյակ կուսակցություններից եզակիններն են, որոնք քիչ թե շատ ունեն գործող մարզային կառույցներ, հետևողական են իրենց ընտրազանգվածի շահերի ներկայացման մեջ, ունեն որոշակիորեն ձևակերպված գաղափարախոսություն և ունակ են քաղաքական գործիչների դարբնոց դառնալ։

Հայաստանյան կուսակցություններին բնորոշ խնդիրներն առավել ցայտուն են դառնում հատկապես այն կուսակցությունների համար, որոնք ստանձնում են իշխանությունը, քանի որ նրանք դառնում են քաղաքական որոշումների հիմնական պատասխանատուները։ Բացառություն չէր նաև «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, որը ևս ստանձնեց իշխանությունն՝ առանց բավարար չափով պատրաստվածության։ Դեռևս մայիսին պարզ էր, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիմը լուրջ կադրային խնդիրներ ունի։ Բացի կադրերից, կուսակցությունը և նրա բազմաթիվ անդամներ ձևակերպված ընդհանուր գաղափարախոսության, արժեքային կողմնորոշիչների խնդիր ունեն։

Մինչդեռ հենց դավանած գաղափարախոսության շրջանակներում պետք է պարզ դառնար քաղաքական գործչի արժեհամակարգը, հասարակական կյանքի կազմակերպման մոտեցումները, անցյալի և ապագայի նկատմաբ նրա պատկերացումները։ Այդ բացը իշխանական շատ գործիչների մոտ առայժմ փոխարինվում է հեղափոխական կարգախոսներով։ Հաճախ քաղաքական գործիչներն իրենց նույնականացնում են հեղափոխության հետ, համարում հաղթանակի մի մասը կամ՝ անգամ կերտող։ Հաշվի առնելով, որ նրանցից շատերը չունեն հարուստ քաղաքական կենսագրություն, երբեմն նույնիսկ՝ աշխատանքային որոշակի փորձ, հեղափոխությունը նրանց քաղաքական միակ կապիտալն է, նրանք կան որպես քաղաքական գործիչ, քանի որ տեղի է ունեցել հեղափոխություն։ (Նույն կերպ նախկին իշխանությունների շարքերում շատ էին մարդիկ, որոնց «ես»-ի անբաժան մասը ղարաբաղյան շարժումն ու պատերազմն էր)։

Հետևաբար, այն ամենն, ինչն այս կամ այն կերպ կազդի հեղափոխության կարևորության ընկալման վրա, ուղղակիորեն ազդելու է նաև հենց այդ գործիչների և կուսակցության ունեցած քաղաքական կապիտալի վրա։

Վերոնշյալ չափանիշների լույսի ներքո՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը դեռևս կայացման ճանապարհ պետք է անցնի։ Ճիշտ նույն կերպ՝ ճանապարհ ունեն անցնելու նաև մնացած կուսակցությունները։ Հետևողական կուսակցաշինությունը պետք է զուգակցվի նաև անդամների՝ սեփական քաղաքական կապիտալի կուտակմամբ։ Այսպես հնարավորություն կտրվի առավել կայացած և պրոֆեսիոնալ գործիչներով ներկայանալ հասարակությանը, որն իր հերթին կապահովի նաև քաղաքական դիսկուրսի ավելի որակյալ մակարդակ։

Այսպիսով՝ քաղաքական մշակույթը փոփոխելու համար միայն ցանկությունը և կամքը բավարար չեն։ Քաղաքական մշակույթը առաջին հերթին կրում են քաղաքական գործիչները։ Որպեսզի վերջիններս լինեն ժողովրդավարական մշակույթի կրողներ, անհրաժեշտ են քաղաքական գործիչների կայացման մեխանիզմներ։ Պատմական այս փուլում առավել էֆեկտիվ մեխանիզմներից կարևորագույնը բարձր ինստիտուցիոնալ մակարդակ ունեցող կուսակցություններն են։

Հովսեփ Բաբայան, քաղաքագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}