Եվս մի փորձանքի մասին․․․
Հետաքրիր է, որ երբ իրավաբանների, հասարակագետների, քաղաքական ու պետական գործիչների մի շա՜տ մեծ հատված անդադար զգուշացնում է դատաիրավական համակարգը ճնշելու ահավոր հետևանքների մասին՝ շատերը մտածում են, որ դա իրենց հետ կապ չունի և չի ունենալու։ Միամիտ չենք, որ հավատանք այդպես դիրքավորվողների միամտությանը․․․ նրանց միայն չնչին հատվածն է վստահում այս իշխանություններին, և լսելով ու կարդալով նրանց հրամցրած իրականությունը՝ լուրջ է ընդունում պայծառ ապագայի խոստումները։ Մնացած մասի համար գործում է «ով էշ, մենք փալան» սկզբունքը և վաղը պատրաստ են առանց աչք թարթելու ուրիշ կուռքի պատվանդանին դնել, իսկ երկրում կատարվողը թամաշա է մինչև էն պահը, երբ փորձանքն իրենց շեմին է հայտնվում։ Էդ ժամանակ էլ սկսում են ոռնալ՝ «բա ինչի՞ չէ՜իք ասում․․․»։ Աչք ունեք՝ տեսեք, որ փորձանքն արդեն յուրաքանչյուրի շեմին է մոտենում՝ դատական համակարգը մեկ անձին ենթարկեցնելու տեսքով։
Հենց հիմա ԱԺ-ում Սահմանադրական դատարանի թեկնածու են ընտրում Վահե Գրիգորյանին, ով ավելի շատ հայտնի է որպես լտպ-ական քաղաքական պատվերներին իրավական հանդերձներ հագցնող, քան որպես բարձրակարգ իրավաբան։ ՍԴ-ն գրավելու հերթական քայլն է։ Իսկ փորձը վերջերս է սկսվել՝ ՍԴ ելք ու մուտքը փակելու խուլիգանական ակցիայով, դատավորԱլվինա Գյուլումյանին քաշքշելով, ՍԴ դատավորներին հրաժականների դրդելով։ Հաջողված փորձը կա արդեն գլխատված Բարձրագույն դատական խորհրդի դեպքում՝ 9-ից 5-ը հրաժարական են ներկայացրել։ Նրանց հրաժարականների բուն պատճառները չգիտենք։ Չգիտենք, թե նրանցից յուրաքանչյուրն ինչ ճնշումների է ենթակվել, բայց մի բան ակնհայտ է՝ նրանք լիովին չեն իրականացրել իրենց պարտականությունները դատավորների դեմ վերջին մեկ տարվա բացահայտ ճնշումների դեպքում, չեն հայտնել իրենց դիրքորոշումը դատարանների դռները փակելու հակասահմանադրական կոչի առիթով։ Ինչո՞ւ․․․ Հարցերը շատ են, պատասխանները վախվորած ու լղոզած։ Իսկ փաստը մեկն է՝ այսօր ԲԴԽ-ում քվորում չկա բնականոն աշխատանքի համար։
Անշուշտ շատ շուտ, օրենքի խախտումներով ձեռնասուն ԱԺ-ն կհամալրի ԲԴԽ-ն իր հավատարիմներով (անփորձ- անորակների պակաս չի լինի՝ պետական ու մասնավոր ԲՈւՀ-երը հազարներով իրավաբաններ են արտադրել) կձևավորի խամաճիկային ԲԴԽ և մարդամեկը կկիրառի այն որպես բութ գործիք` «համառ» դատավորներին համակարգից հեռացնելու համար։ Այսպիսով, բռնապետություն տանող ճամփի մի հատվածն էլ կառուցվեց՝ հավատարիմ ու կամակատար ԲԴԽ-ի տեսքով։ Հետո հերթը Սահմանադրական դատարանին կհասնի։ Հետո մեր երկիրը կկանգնի դատաիրավական քաոսի առաջ։ Իրավաբանները մանրամասն ներկայացնում են դատական կոլապսի հետևանքները, բայց մարդիկ մտածում են՝ մեր ինչ գործն է Պողոսը թե՞ Պետրոսը կլինի ՍԴ, ԲԴԽ, Վճռաբեկ, Վերաքննիչ, Առաջին ատյանի դատավոր․․․ Ցավն էլ այն է, որ հենց շարքային քաղաքացու գլխին են կոտրվելու մեկ անձի ենթարկեցված (անկախ անձի անունից) խամաճիկային դատաիրավական համակարգի ողջ արատները։
Պատկերացրեք հիպոթեզային իրավիճակ․ մարդը չի կարողանում ապացուցել, որ ինքը վիրահատարանում անզգայացված պառկած է եղել այն պահին, երբ վերին աթոռը նրան է մեղավոր ընտրել ու նշանակել։ Եվ սկսվում է աներևակայելին։ Վախին կուլ գնացած վիրաբույժն ու քույրերը կույր ու խուլ են ձևանում, փաստաթղթերը կեղծված են համարում։ Առաջին ատյանը դեմ չի գնում վերին կամքին, նույնը վերաքննիչը, նույնը վճռաբեկը, ԲԴԽ-ն ու ՍԴ-ն էլ վրադիր․․․ ո՞նց դեմ գնան, երբ բոլորը կախված են մեկ թելից, մեկի կամքից ու քմհաճույքից։ Օրենքն ու իրավունքը տեղ չունեն միանձնյա ղեկավարության պարագայում։
Սրանք վախեցնող երևակայություններ չեն․ բռնապետական երկրների դաժան իրականությունն է այդպիսին։ Իհարկե, կարող ենք դեմն առնել, եթե հիմա թույլ չտանք դատաիրավական համակարգի ողնաշարը ջարդելուն ուղղված իշխանությունների ծրագրերի իրականցումը։ Այնպես որ, ուշքի եկեք, փորձանքն արդեն ամեն մեկի շեմին է մոտենում։
Լիա Իվանյան, հրապարակախոս
Լրահոս
Տեսանյութեր
Անահիտ աստվածուհու արձանը կցուցադրվի Հայաստանի պատմության թանգարանում պահվող բացառիկ նմուշների հետ
