Հասարակություն 18:11 22/07/2019 Հայաստան

Բեդուիններին հյուր

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Եգիպտոսի ծովափնյա Հուրգադա քաղաքից «Արաբական անապատ» հայաստանցի մոտ երեք տասնյակ լրագրողներին հասցրեցին երեք ջիպերը։ Անապատը Սահարայի հյուսիսարևելյան մասում է։

Մոտ մեկ ժամ մեծ արագությամբ՝ երբեմն էլ նույնիսկ 150-160 կմ/ժ ընթացող մեքենաների վարորդները հաճախ էին մոռանում, որ մարդ են տեղափոխում։ Ճիշտ երևանյան գազելների վարորդների պես կտրուկ արգելակում էին կամ էլ մեծ արագությամբ փոսն ընկնում, նույնքան արագ էլ բլրակի վրա բարձրանում,  անընդհատ վազանց էին կատարում, փոշու հսկա ամպեր առաջացնում։

Ինձ թվում է,  տուն հասնելուն պես մեր մեքենայի վարորդն անպայման google translate-ի միջոցով ճշտելու է «անասուն» բառի իմաստը։ Ամեն անգամ փորձության ենթարկելուն զուգահեռ ու դրանից հետո մոտ տասը լրագրող նրան հիշում էին երևանյան կրկեսի տնօրենի՝  հայտնի դարձած խոսքերով։



Մինչ բեդուինների մոտ հասնելը լրագրողներին ուղեկցող Սամիրը տեղեկացրեց, եթե նույնիսկ խմբից մեկը սիրահարվի բեդուին տղայի կամ աղջկա, միևնույն է՝ ամուսնություն չի լինելու, արգելված է։ Անապատի բնակիչներն ամուսնանում են միայն իրար հետ։ Դրա շնորհիվ է, որ հիմա էլ բեդուիններն իրար հետ շփվում են մի լեզվով, որը գոյություն ունի 1500 տարի, ինչի պատճառով անապատից ոչ հեռու ապրող արաբներն էլ իրենց հայրենակիցներին չեն հասկանում։ Նրանք կրթված չեն, գրել-կարդալ չգիտեն։ Միայն շեյխերի երեխաներն են, որ կրթություն են ստանում։ Շեյխի կարգավիճակն անցնում է հորից որդուն։

Եգիպտոսի տարածքում ապրող բեդուինների թվի մասին որևէ մեկը հստակ տվյալներ չունի։ Նրանք ծնվում են, ապրում, մահանում առանց որևէ տեղ գրանցվելու, առանց փաստաթղթերի։ Բնակիչ են, բայց քաղաքացի չեն։ Չունեն իրավունքներ ու պարտականություններ՝ չեն ծառայում, չեն ընտրում։ Ունեն ավանդույթներ, շատ փող, մեծ ընտանիքներ, հիմա հաջողությամբ մրցակցում են բժիշկների հետ, ասում են, բուսաբուժության մեջ անգերազանցելի են, նաև ասում են՝ զենքի առևտրով են զբաղվում։ Սամիրն ու մյուս գիդը՝ Մովսեսը պնդում են, անապատի բնակիչները Եգիպտոսի բնակչության հինգ տոկոսն են կազմում, բայց սա շա՜տ մոտավոր թիվ է։



Բեդուինների ընտանիքը, որին մենք այցելեցինք, մեզ լուռ դիմավորեց, տղամարդն ու ավագ որդին էլ խուլ ու համր էին։ Օտար տղամարդկանց արգելվում է բեդուինների կանանց մոտենալ։ Չնայած ճանապարհին ուլերին էշերի վրա կանգնեցրած բեդուին կանայք պատրաստ էին լուսանկարվել նաև տղամարդկանց հետ։ Կամ գուցե բեդուին չէին, ուղղակի բեդուինի հագուստով էին։

Հագուստի գույները խորհրդանշում են նրանց կարգավիճակը։ Եթե սև հագուստի տակից երևում է վարդագույն կամ շագանակագույն կտոր, ապա կինը ամուսնացած է, երկնագույն՝ ամուսնացած չէ,  սև կամ մուգ կապույտ՝ տարեց է։







Մեզ ուղտով պտտելուց հետո առանց շաքար թեյ հյուրասիրեցին։ Շաքարով թեյը նրանց համար կարևոր նշանակություն ունի։ Ամուսնության տարիքի հասած տղամարդու համար մայրն է հարսնացու ընտրում։ Իսկ ընտրության հարցում կարևոր է աղջկա ոտքերի թմբլիկությունը։ Եթե աղջկա սրունքները բարակ ու ոսկորոտ չեն, ենթադրվում է, որ նա առողջ է, գեղեցիկ,  կարող է առողջ երեխաներ լույս աշխարհ բերել։ Շեյխը բարեխոսում է աղջկա ընտանիքի հետ, ապա  տղան գնում է հարսնատես։ Եթե աղջիկը հավանում է երիտասարդին, շաքարով թեյ է հյուրասիրում, եթե ոչ՝ թեյ առանց շաքար։

Աղջկա դեմքը թեյ բերելիս բաց է լինում։ Եթե պարզվում է, որ նա գեղեցկադեմ  կամ էլ փեսացուի ճաշակով չէ, տղան բերած թեյը չի էլ համտեսում, առանց իմանալու շաքարի առկայության կամ բացակայության մասին հեռանում է։ Ի դեպ, խստիվ արգելվում է հանդիպման ու հետագա որոշման մասին որևէ մեկին պատմելը, դա համարվում է ծանր վիրավորանք աղջկա հասցեին։

Իսկ եթե ամուսնանում են, ապա յոթ օր հարսանիք են անում, կերակրում կողքի բնակավայրերից եկած բոլոր հյուրերին։ Ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան երկար է տևում հարսանիքը, ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան շատ ուղտ է ստանում ընտանիքը նրա դիմաց։ Մեկ ուղտի գինը մոտավորապես 1500 դոլար է։

-Օրինակ, գեղեցիկ հարսանցուի համար քանի՞ ուղտ են տալիս մոտավորապես,-հետաքրքրվում է Մարիան։
-30-40,-պատասխանում է Սամիրը։
-Իսկ եթե գեղեցիկ չէ,-շարունակում է մեր գործընկերուհին։
-Երկու հավ,-կատակում է գիդը։




Լրագրողներին հյուրընկալած ընտանիքում մի քանի կանայք կային ու մոտ երկու տասնյակ երեխա։ Ի դեպ, դեպի Լյուքսոր ուղեկցած գիդը՝ Մովսեսը պատմեց, որ առաջնեկին ծննդաբերելիս կինը հեռանում է իրենց բնակավայրից, ծննդաբերության բարդությունները միայնակ հաղթահարելուց հետո նա երեխայի հետ վերադառնում է։ Եթե ետ չի գալիս, որևէ մեկը չի էլ իմանում՝ թե ինչ պատահեց նրան։ Այդպես են որոշում՝ կինը ուժե՞ղ է, թե՞ թույլ։



Տարածքում եղեգով կիսածածկ մի քանի «շինություն» կար։ Մեկը թոնրատունն էր։ Հացն էլ կոչվում է լավաշ։ Սնվում են իրենց պահած կենդանիների մսով, նրանց կաթից ստացած մթերքներից։ Նրանք նույնիսկ խանութ ունեին, հյութեր, ծխախոտ ու առաջին անհրաժեշտության որոշ իրեր էին վաճառում։



Ջուրը գտնում են ուղտերը։ Նրանց ցույց տված տեղում ջրհորներ են փորում։ Այստեղ 40 մ խորության վրա էր։ Մի քանի լրագրողներ համատեղ ուժերով մի դույլ ջուր հանեցին։ Իսկը մկանները զարգացնելու զբաղմունք է։



Ուղտերը նրանց համար փոխադրամիջոց են, բուրդ, միս, կաթ տվող։ Պատահական չէ, որ Եգիպտոսում կանանց հաճոյախոսելու համար նրանց ուղտ են անվանում, կամ կով՝ նկատի ունենալով խոշոր աչքերը։ Լրագրողների խմբում էլ խոշոր աչքեր ունեցողներ կային, ու նրանց համար արաբ երկրպագուներ հայտնվեցին։ Պատրաստ էին այնքան ուղտ տալ, ինչքան ուզեինք։ Բայց քանի որ դրանք Հայաստան հասցնելը բավականին բարդ գործ կլիներ, խոշոր աչքերով մեր գործընկերուհիները տուն վերադարձան։






















 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:28
Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել «Կրոկուս»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության ժամանակ, մահացել է
 Ռուսաստանի հայերի միությունից հայտնում են․ «Ցավով տեղեկացնում ենք, որ Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Քուրդ լրագրող. Էրդողանի կուսակցությունը փլուզման գործընթաց է ապրում
Թուրքիայում մոտավորապես 61 միլիոն ընտրող մարտի 31-ին կմասնակցի տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) ընտրություններին։ Ո՞ր կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Փարիզ-2024-ի ջահը կվառվի Թյուիլրի այգիներում
«Փարիզ-2024» օլիմպիական խաղերի կրակը կվառվի Լուվրի թանգարանի դիմաց գտնվող Թյուիլրի  այգիներում (Jardin des Tuileries), այլ ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին
Մարտի 28-ին Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին։ Քամու պոռթկումները հասել են մինչև 55 մ/վ։ «Հիդրոօդերևութաբանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:47
ՊԵԿ-ը բացահայտել է կառուցապատման ոլորտում առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը շարունակում է կառուցապատման ոլորտում հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան որոշում է կայացրել 2027 թվականի աշխարհի առաջնության անցկացման իրավունքը վստահել Հայաստանին: ԿԳՄՍ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Արման Թաթոյան. Միայն Ներքին Հանդը շրջափակված է ադրբեջանական 25 մարտական դիրքերով
«Հայաստանի Հանրապետությում՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից բնակիչների մեկուսացումներ։ Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
ՌԴ գլխավոր դատախազությունը Պուգաչովայի վերաբերյալ հարցում է ուղարկել արդարադատության նախարարություն
Անվտանգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի դաշնային նախագծի ղեկավար Վիտալի Բորոդինը հրապարակել է նամակ, որը գխավոր դատախազությունն ուղարկել է ՌԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Եղեգնաձորում զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն, սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա անձը
Ավարտվել է Եղեգնաձոր քաղաքի Շահումյան փողոցում նույն քաղաքի 32–ամյա բնակչի կողմից զենքի գործադրմամբ խուլիգանության, ապօրինի կերպով հրազեն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ Հայաստանի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
Հայաստանում քաղաքացիներն անորոշ վիճակում են. հիմնական մտահոգող հարցն է՝ ինչ է լինելու վաղը, քանի որ, կարծում են, այս իշխանության օրոք որևէ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:54
Այնպես չէ, որ հանք շահագործողները ռոյալթի վճարեցին ու ազատվեցին պատասխանատվությունից. Նազելի Վարդանյան
Ըստ գործող օրենսդրության՝ հանք շահագործողների վճարած բնապահպանական հարկերից՝ ռոյալթիներից 2 %-ը պետք է վերադարձվի այն համայնքներին, որոնք...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Արա Ղազարյան. Այն, ինչ անում է Ադրբեջանն այսօր, դեռ պետք է տակից դուրս գա
«ՄԻԵԴ-ում ունենք Ադրբեջանի դեմ շահած երեք գործ։ Ադրբեջանը վճիռները չի կատարում, բայց հետաքրքիր է՝ չի էլ հայտարարում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՌԴ ԱԳՆ. 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է
ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Մխիթար Պապոյանը չի բացառում, որ կառաջադրվի ԲԴԽ անդամի թեկնածու
«Այդ հարցի հետ կապված ես որևէ պատասխան չունեմ, խնդրելու եմ այդ հարցը չպնդեք»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:58
Նարեկ Սամսոնյանի ձերբակալման վերաբերյալ Թ. Թովմասյանի դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«ՀՀ դատախազությունից տեղեկացրեցին, որ իմ դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել»,-տեղեկացրել է ԱԺ անկախ պատգամավոր Թագուհի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:49
Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված նամակը դեսպանատանը չվերցրեցին
«Իմնեմնիմի» պոդքաստի վարող Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված բաց նամակն այսօր Սամսոնյանի թիմակիցները տարել էին ԱՄՆ դեսպանատուն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Կարծում եմ՝ բոլոր տեղերում էլ կլինեն. դատավոր Չիչոյանը դատական համակարգում «գործ տվողների» մասին
«Բոլորիս համար  էլ մտահոգիչ է դատավորների հրաժարականների դիմումները»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:38
Սուտ է. ՆԱՏՕ–ի գլխավոր քարտուղարը Բաքվում և Երևանում հստակ ցույց տվեց, թե ինչն ինչոց է. Թևանյան
Քաղաքական գործիչ Անդրանիկ Թևանյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադարձել է «փաշինյանական քաղցր ստերի մահաբեր հետևանքներին»։ Նա գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
15:31
Ադրբեջանում պահվում է 23 անձ, ումի՞ց և ինչի՞ համար է վրեժխնդիր լինում Բաքուն
«Այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը Հայաստանին վերադարձրել է 210 գերեվարվածների կամ այլ կարգավիճակ ունեցող հայերի։ Պաշտոնական տվյալներով, 23 անձ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
Եթե նույն իրավիճակում հայտնվեմ, նույն կերպ կվարվեմ. դատավոր Բորիս Բախշիյան
«Պետք է պինդ լինել, հավատալ  սեփական ուժերին և արդարադատությանը, անպայման կհասնենք արդարադատությանը»,- Դատավորների ընդհանուր...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:42
Դավիթ Ֆիդանյան. Կարծում եմ՝ ԱՄՆ դեսպանը տեղյակ չէ՝ ինչ է կատարվում Նարեկ Սամսոնյանի, Վազգեն Սաղաթելյանի գործով
«Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ նախագահ, AntiFake.am կայքի հիմնադիր, քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի անունից Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:24
Ահազանգ. Արմատախիլ են անում Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերը
Երևանի կենտրոնի ծառերի ապագան վտանգված է։ Այսօր արմատախիլ անելու հերթը Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերինն է։ Ծանր տեխնիկան  քոքահան է անում...
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
Վարսեն Աղաբեկյանն ընդգրկվել է Պաղեստինի կառավարության կազմում
Պաղեստինի նախագահ Մոհամեդ  Աբասը հրամանագիր է ստորագրել՝ վստահություն հայտնելով Պաղեստինի տասնիններորդ կառավարությանը, ինչպես նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Կխնդրեի լսումներին ներառել հակադիր կարծիք ունեցողներին, այլապես կարող ենք իրար ջան ասել՝ ջան լսել. Արսեն Թորոսյան
«ԱԺ-ն որպես քաղաքական մարմին, ի դեմս Եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի, հնարավորություն է տալիս մասնագետներին, շահառու ուժերին...
Աղբյուր` Panorama.am
13:34
Անհանգիստ որոշ հանրային գործիչներ զանգն են հնչեցնում մոտալուտ աղետի, սակայն բոց առաջացնող կայծը չի երևում. Անանյան
«Օրացույցի յուրաքանչյուր նոր օր սոցիալ-քաղաքական սպասումների անտանելի ծանրության տակ ավելի ու ավելի է դառնում անտանելի ու ծանր»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
17:01 29/03/2024

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}