Հասարակություն 11:35 02/09/2019 Հայաստան

Ապրիլյան պատերազմն ինձ սովորեցրեց, որ պիտի ադրբեջանցու աչքը վախեցնես. Արթուր Խաչենց

«Ապրիլյան պատերազմն ինձ սովորեցրեց, որ պիտի ադրբեջանցու աչքը վախեցնես, պիտի անհավասարաչափ ուժեղ պատասխան տաս, երբ նախահարձակ է լինում»,- այս մասին «Հայ զինվորը»-ի հետ զրույցում ասել է երգահան, ապրիլյան պատերազմի մասնակից Արթուր Խաչենցը։

Ներկայացնում ենք զրույցից հատվածներ։

-Արթո՛ւր, այս զրույցի առիթը ապրիլյան պատերազմի ժամանակ, դիրքերում գրված քո երգերն են, որոնց մասին ես իմացա Հայ գրողների միության «Նոր ոսկե դար» մրցանակաբաշխության ժամանակ, որտեղ մրցանակի արժանացավ Համո Սահյանի «Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում» բանաստեղծության խոսքերով գրված քո երգը: Ի՞նչ կապ ունի այդ բանաստեղծության բովանդակությունը ապրիլյան պատերազմի հետ:

-Ճակատագիրն ինձ ու իմ ջոկի 8 տղաներին ապրիլյան պատերազմում հերոսանալու հնարավորություն չտվեց: Հակառակորդը չմտավ մեր դիրք, բավարարվեց միայն չորս օր ու գիշեր դիրքը հրետակոծելով ու մեզ վրա ականանետային կրակ թափելով: Եթե թույլ կտաք, նախքան իմ երգերի մասին պատմելը, մի փոքր անդրադառնամ պատերազմին ու իմ ջոկի զինվորներին:
Մենք պաշտպանում էինք 163 դիրքը, որը հակառակորդին ամենամոտ դիրքերից էր: Երբ ադրբեջանցի զինվորները մի քիչ բարձր էին զրուցում, մեր դիրքում լսվում էր: Ապրիլի 1-ին մեզ զգուշացրին, որ հակառակորդը պատրաստվում է բացահայտ հարձակման: Ապրիլի 2-ի գիշերը ես խրամատում էի, երբ նկատեցի օդում թարթող կարմիր լույսը: Հասկացա, որ հակառակորդի անօդաչուն նկարում է մեր դիրքը ու անմիջապես դիրքավորեցի ջոկս…

-Դու ջոկի հրամանատա՞ր էիր:

-Այո՛: Մենք պատրաստ էինք դիմակայելու ե՛ւ հեռահար զենքերի, ե՛ւ անմիջական մարտի: Ադրբեջանցիները մեզ չորս օր ու գիշեր պահեցին կրակե օղակի մեջ: Ջրի մեքենան (փառք վարորդին), կրակը ճեղքելով մեզ ջուր էր հասցնում, այլապես չէինք դիմանա: Մենք կարողացանք այնպես պաշտպանվել, որ դիրքը մնաց անառիկ, ու մեր ջոկից ոչ ոք չզոհվեց: Ես անընդհատ փոխում էի դիտակետերը, ու երբ ադրբեջանցիները բառացիորեն հողին հավասարեցրին հիմնական դիտակետը, այնտեղ ոչ մի զինվոր չկար: Ոչ մի հերոսություն, ոչ մի շքանշան, ոչինչ այնքան չէր երջանկացնի ինձ, ոչ մի սխրանքով այնքան չէի հպարտանա, որքան այն իրողությամբ, որ պաշտպանել ենք մարտական դիրքը, հող չենք զիջել եւ ոչ մի զոհ չենք ունեցել:

-Ես մտածում եմ, թե ինչպե՞ս ես երգեր գրել ռմբակոծության տակ: Ինչպե՞ս կարող է երգ ծնվել, երբ մահն աչքիդ առաջ է:

-Այդ երգերը հոգու զրահ էին, որ հայտնվում էին ակամա, հնչում էին սրտիս, գլխիս, ականջներիս մեջ ու խլացնում էին կրակի աղմուկը, վախի ձայնը, տխուր մտքերը: Դրանք խաղաղ, փափուկ երգեր էին՝ մոր, ծննդավայրի, սիրո եւ կարոտի մասին: Ինչ վերաբերում է Համո Սահյանի խոսքերով գրված, մրցանակի արժանացած երգին, ապա ես այն գրել եմ պատերազմից հետո: Ճիշտ է, առաջին հայացքից երգի բովանդակությունը կապ չունի պատերազմի հետ.

-Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում,
Ու չի պակասի աշխարհում ոչինչ…

Այս տողերը իմ գլխում պտտվում էին կռվի ամենաթեժ պահին: Ես ինքս ինձ ասում էի, որ ինչ-որ բան փոխելու հնարավորությունը տրված է հիմա, ու քանի դեռ ողջ ես, պիտի ցույց տաս ներուժդ, հնարավորություններիդ սահմանը, առանց մահից վախենալու, նույնիսկ մահվան գնով, որովհետեւ մահը ոչինչ է ու ոչինչ չի փոխում այս աշխարհում….

-Միայն պատերազմ տեսած զինվորը կարող է այդպես մեկնաբանել Համո Սահյանի հայտնի բանաստեղծությունը: Արթո՛ւր, դու ո՞ր տարիքից ես սկսել երգեր գրել, այն քեզ համար նախասիրությո՞ւն է, թե մասնագիտություն:

-Ես երաժշտական դպրոց եմ ավարտել՝ ժողովրդական վոկալի բաժինը, այժմ սովորում եմ Երեւանի պետական կոնսերվատորիայի ժողովրդական երգի բաժնում: Ինչ վերաբերում է ստեղծագործելուն, ես երախտապարտ եմ իմ կյանքի չորս մեծ ներշնչանքներին, որոնք սիրտս լցրել են ապրումներով ու զգացմունքներով: Իսկ երգն ու բանաստեղծությունը ծնվում են հույզերի առատությունից:

-Արթո՛ւր, դեռ զրույցի սկզբից մի հարց էի ուզում տալ, բայց հարմար պահը չգտա, ի՞նչ տվեց քեզ ապրիլյան պատերազմը, ի՞նչ սովորեցրեց, ի՞նչ բացահայտեցիր:

-Ես ճանաչեցի ինքս ինձ ու իմ հակառակորդին: Կթվա՝ չափազանցնում եմ, կթվա՝ սարսափ ֆիլմ եմ պատմում, բայց մեր դեմ կռվում էին հատուկ պատրաստություն անցած երկու մետրանոց հաղթանդամ զինվորականներ: Կրակում էիր, ընկնում էին, մտածում էիր՝ վերջ, մեռավ, քիչ անց սկսում էր շարժվել, գրպանից հանում է ասեղը, ինքն իրեն սրսկում, ոտքի կանգնում ու ռոբոտի պես գալիս վրադ:

-Բա ասում էիր՝ անմիջական մարտ չեք ունեցել:

-Ես ասել եմ՝ հակառակորդի ոտքը մեր դիրք չի մտել: Ապրիլյան պատերազմն ինձ սովորեցրեց, որ պիտի ադրբեջանցու աչքը վախեցնես, պիտի անհավասարաչափ ուժեղ պատասխան տաս, երբ նախահարձակ է լինում: Եթե թշնամիդ դաժան է, ծիծաղելի է, երբ դու պարծենում ես քո գթասրտությամբ: Հայրս Արցախյան պատերազմի մասնակից է: Երբ փոքր էի, նա պատմում էր, թե ինչպես էին ադրբեջանցիները հայերին բազմապատիկ գերազանցող մեծ խմբով գլխապատառ փախչում, երբ հանդիպում էին ուժեղ հակահարվածի: Ադրբեջանցու դաժանությանը պիտի կրկնակի դաժանությամբ պատասխանես. սա է ինձ համար ապրիլյան կռվի պատգամը:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ այստեղ։ 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:01
Կարծում եմ, որ քաղաքական գործիչը և բոլորս պետք է մշտապես պատրաստ լինենք.Ալեն Սիմոնյանը սպառնաց պատերազմով
«Իմ միջազգային գործընկերները երբ մեկնում են Բաքու, իրենց հետ խոսելիս ասում եմ, որ մենք մտահոգություն ունենք, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Ինչպե՞ս Ժաննա Անդրեասյանը դասարաններում կկրճատի աշակերտների թիվը.
«Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:13
Կայացել են ՀՀ-ի և Կորեայի արտաքին գործերի նախարարությունների միջև 5-րդ քաղաքական խորհրդակցությունները
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են Մարտի 28-ին Երևանում կայացել են Հայաստանի Հանրապետության և Կորեայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}