Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանում այսօր այնպիսի վիճակում ենք գտնվում, որ մեր սեփական երկրի միջոցները, չգիտես ինչու, երբեք չի բավականացնում գիտության համար, մնում է դիմել և օգտվել միջազգային ծրագրերից»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց Կենսաբանական գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի գիտաշխատող Հովակիմ Զաքարյանը։

Նրա խոսքով, ընդհանրապես միջազգային ծրագրերը կարևոր են, որովհետև հնարավորություն են տալիս ավելի մեծ նախագծեր իրականացնել, որոնք տեղական ռեսուրսներով, հատկապես ֆինսանական միջոցներով, հնարավոր չէ իրականացնել։

««Հորիզոն 2020» և նման ծրագրերը ենթադրում են, որ մի քանի երկրներից տարբեր լաբորատորիներ, ինստիտուտներ միասին նախագիծ են կազմում, դիմում են։ Բնականաբար, այդ պարագայում նաև նախագծի բյուջեն բավականին մեծ է լինում, իսկ ինչքան ֆինանսավարումը մեծ է, այնքան հնարավորություններն են ավելի շատ նախագիծն իրականացնելու, ավելի խորը, ֆունդամենտալ հետազոտություններ անելու համար, հետևաբար ցանկացած միջազգային ծրագիր,  որը գիտական հետազոտությունների համար դրամաշնորհներ է  ենթադրում, որին հնարավոր է  դիմել, անպայման պետք է դիմել»,- ասաց Հ. Զաքարյանը։

Նա նշեց, որ այս տարբերակը չի ենթադրում, որ մեր գիտնականներն անպայման ֆինանսավորվելու են, քանի որ մրցակցությունը շատ մեծ է։

«Օրինակ, «Հորիզոն-2020» ծրագրի համար ամբողջ Եվրոպայից են դիմում, հարյուրավոր թիմեր են դիմում, մի քանիսն են անցնում։ Հետևաբար, հույսը դնել «Հորիզոն-2020»-ի վրա, ասել, որ եթե մեր գիտնականներն ուզում են լավ հետազոտություններ անել, թող դիմեն այդ ծրագրին,  շատ սխալ է, որովհետև հաղթողերի որոշակի տոկոս կա»,- ասաց երիտասարդ գիտնականը։

Խոսելով Հայաստանում գիտության ոլորտի զարգացման հեռանկարների, իր՝ որպես գիտնական, ապագան Հայաստանի հետ կապելու մասին, Հ. Զաքարյանն ասաց. «Իմ ապագան որպես մարդ Հայաստանում  տեսնում եմ, որպես գիտնական չեմ կարող ասել։ Ցանկացած պարագայում, եթե ուզում ենք որպեսզի երիտասարդը Հայաստանում գիտությամբ զբաղվի,  պետք է դրա համար ստեղծել համապատասխան միջավայր, այսինքն՝ պետությունը, կառավարությունը երկու պայման պետք է հստակ իրականացնի.  գիտնականներին ապահովի նորմալ վարձատրությամբ, որը կենթադրի, որ մարդը կարողանա նորմալ ամեն ամիս ապրի, բոլոր գիտնականների համար ստեղծվեն աշխատանքային նորմալ պայմաններ, որում գիտնականները կկարողանան պրոդուկտիվ աշխատել, տալ գիտական արդյունք, որը մրցակցային կլինի իրենց արտասահմանյան գործընկերների արդյունքի հետ։ Եթե այդ երկու նախադրյալները, պայմաններն իրականացվում են, այդ պայմաններում գիտնականները կմնան իրենց ոլորտում, արդյունքները կլինեն շատ ավելի զգալի, շոշափելի, այդ արդյունքը վաղը, մյուս օրը տնտեսության վրա դրական հետևանքներ կթողնի։ 4000-5000 մարդ է մնացել Հայաստանում, որոնք լավ թե վատ գիտությամբ են զբաղում, չեմ խոսում որքան պրոդուկտիվ են, որքան ոչ, այդքան մարդու խնդիրները լուծելն  իրականանալի է։ Հստակ քաղաքական կամք, պատերացում է  պետք, թե ինչու պետք է գիտնականների հարցերը լուծել, ինչ կտա պետությանը, եթե ունենանք նորմալ աշխատող գիտնական։ Եթե այդ պատկերացումները կան, լուծումները հեշտ կգտնվեն»։

Հարցին, թե այդյո՞ք այսօր այդ պատկերացումներն ունեն իշխանությունները, երիտասարդ գիտնականը պատասխանեց. «Ես միայն կարող եմ ասել, որ մեկուկես տարում քաղաքականության որևէ տարբերություն՝ նախորդների ներկաների,  գիտության ոլորտում չկա։ Թե իրենք իրենց մտքերում ինչ պատկերացումներ, ցանկություններ ունեն,  երևի միայն իրենք գիտեն։ Ես չեմ զգում դա, որևէ շոշափելի փոփոխություններ  մինչ այս պահը դեռևս չի եղել»։