ՄԱԿ-ը հիշեցնում է՝ զուգարանը շքեղություն չէ
Աշխարհի բնակչության կեսից ավելին չունի նորմալ զուգարան։ ՄԱԿ-ն ահազանգում է՝ զուգարանների բացակայությունը կարող է հանգեցնել լուրջ հետևանքների՝ հիվանդություններից սկսած մինչև սեռական բռնություններ, ընդհուպ մահվան։
Որպեսզի ուշադրություն հրավիրի խնդրի վրա, ՄԱԿ-ը նոյեմբերի 19-ը հռչակել է Զուգարանների միջազգային օր։
Մեզանից շատերը չեն էլ մտածում, որ աշխարհի 4.2 մլրդ բնակիչների համար զուգարանը շքեղություն է, այլ ոչ թե նորմ։ Խնդիրն առաջին հերթին վերաբերում է գյուբնակներին։
673 մլն մարդ ստիպված է կարիքները հոգալ այսպես ասած բաց դաշտում։ Երևույթը հատկապես տարածված է Մադագասկարում, Նիգերում, Նիգերայում, Տանզանիայում։
Սանիտարահիգիենիկ պայմանների բացակայության հետևանքով մարդիկ հաճախ զրկված են ձեռքերը լվանալու հնարավորությունից, ինչն էլ բազմաթիվ վարակիչ հիվանդությունների պատճառ կարող է դառնալ։
Անտառում, թփերի տակ կամ դաշտերում կարիքները հոգացող կանայք ու աղջիկներն էլ, ըստ ՄԱԿ-ի, վտանգի են ենթարկում իրենց ու երբեմն դառնում սեռական բռնության զոհ։
Դպրոցներում զուգարանների բացակայության հետևանքով շատ աղջիկներ թողնում են ուսումը։
Դա նշանակում է, որ նրանք զրկված են կրթության, նաև նորմալ սնվելու հնարավորությունից։
Համաձայն ԱՀԿ-ի ու ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տվյալների, 2016-ին բուժհասատությունների 20 տոկոսն ապահովված չէ սանիտարական պայմաններով, որն այս կամ այն կերպ առնչվում է 1.5 մլրդ մարդու։ 620 մլն դպրոցական հաճախում է զուգարաններ չունեցող հաստատություններ։
Խնդիրը վերաբերում է նաև Հայաստանին։ Ազգային Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների համաձայն, որոնք վերաբերում են 2010-ին, գյուղական բնակավայրերում ամենահաճախ հանդիպող տեսակը` փոսի ձևով զուգարանն է: Տասը տնային տնտեսություններից երկուսն օգտագործում են անբավարար պայմաններով զուգարան։
Հայաստանյան դպրոցներում ու մանկարտեզներում սանիտարահիգիենիկ վիճակը մտահոգիչ է որակել ՄԻՊ Արման Թաթոյանը։
2018 թ. մայիս-հունիս ամիսների ընթացքում 121 դպրոցում և 80 մանկապարտեզում իրականացված մոնիթորինգի արդյունքում արձանագրվել են բազմաթիվ դեպքեր, երբ հաստատությունների ներսում չեն եղել սանհանգույցներ, դրանք տեղակայված են եղել բակերում:
Եղել են անթույլատրելի դեպքեր, երբ սանհանգույցներում զուգարանակոնքերը տեղադրված չեն եղել փակ խցիկներում, բացի այդ, չի եղել միջնորմ, այսինքն՝ աղջիկների ու տղաների համար առանձնացված չեն եղել։
Նշվել է նաև, որ 121 դպրոցներից միայն 8-ի, իսկ 80 մանկապարտեզներից միայն 2-ի զուգարաններն են հարմարեցված եղել հաշմանդամություն ունեցող երեխաների համար: Որոշ դպրոցներում էլ առանձնացված չի եղել անձնակազմի համար նախատեսված սանհագույցը, դպրոցների ճնշող մեծամասնությունն էլ ապահովված չի եղել օճառով, 76 տոկոսում չի եղել զուգարանի թուղթ և սրբիչներ։ Բացի այդ, մի շարք դպրոցներում ջուր առհասարակ չի եղել։
Արման Թաթոյանը նշել է, որ դպրոցների 86 տոկոսում տաք ջուր չկա, իսկ մանկապարտեզների միայն 44 տոկոսի սանհանգույցներն են ապահովված տաք ջրով: Ինչ վերաբերում է սանիտարահիգիենիկ պայմաններին, ապա, ըստ Արման Թաթոյանի, այստեղ ևս լուրջ խնդիր կա, շատ ռիսկային է վիճակը երեխաներին վարակիչ հիվանդություններով վարակելու տեսանկյունից:
«Դպրոցներում աշակերտները ջուրը հիմնականում խմում են ծորակներից, ձեռքերով կամ ընդհանուր բաժակով, ինչը հիվանդությունների և վարակի տարածման մեծ ռիսկ է առաջացնում»,- ասել էր Թաթոյանը։