Պատրաստ ենք խաղաղություն հաստատելու Ադրբեջանի տեղաբնիկ ժողովուրդների հետ. Վարդան Ոսկանյան
«Մենք նավթին հակադրում ենք մտավոր կարողությունները։ Այս իմաստով մենք փորձում ենք վերագտնել Հայաստանի այն հնարավորությունները, որ մեր պետությունն ու ժողովուրդը ունեցել է հազարամյակներ շարունակ՝ հարաբերություններ Կովկաս-Կասպյան ժողովուրդների հետ։ Սկսած 5-րդ դարից մենք էս ժողովուրդների մասին ունեինք հստակ պատկերացումներ։ Հիմա ակադեմիական բաղադրիչից բացի մենք փորձում ենք գտնել մշակութային, հասարակական և գիտական տիրույթում կապեր հենց այդ ժողովուրդների ներկայացուցիչների հետ։ Կապեր, որոնք կօգնեն Հայաստանը վերածել բևեռի»,- այս մասին այսօր «Կովկաս-Կասպյան տարածաշրջանի տեղաբնիկ ժողովուրդները գիտական իրակույթների և զեղծարարությունների լույսի ներքո» խորագրով գիտաժողովի ընթացքում նշեց ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնի վարիչ Վարդան Ոսկանյանը՝ անդրադառնալով Կովկաս-Կասպյան տարածաշրջանի տեղաբնիկ ժողովուրդներից թալիշների, լեզգիների, ավարների և օսերի հետ հարաբերություններին։
Ոսկանյանի խոսքով, Ադրբեջանական հանրապետությունում տեղաբնակ ժողովուրդների նկատմամբ իրականացվում է բռնի ուծացման ևսպիտակ ցեղասպանության քաղաքականություն. «Հետևաբար Հայաստանն այն բացառիկ հարթակն է, որտեղ այս մարդիկ կարող են բարձրաձայնել այդ խնդիրները՝ ակնկալելով մեզնից օժանդակություն։ Ես կարծում եմ, որ մեր դերակատարությունն այս տարածաշրջանում կարող է և պետք է բարձրանա հենց այս ժղովուրդների հետ դաշինքի կնքմամբ։ Ես կարծում եմ, որ Հայաստանը մի ոտքով գտնվելով Մերձավոր Արևելքում, մյուս ոտքով՝ Կովկասում, կարող է հոյակապ կամուրջ հանդիսանալ Կովկասյան- Կասպյան ժողովուրդների համար։ Այստեղ կան թալիշների, օսերի պատվիրակություններ, սակայն ադրբեջանցի գիտնականներ չենք հրավիրել, քանի որ նախորդ տարիներին մեր հրավերները ստացել են 0 արձագանք։ Բացի այդ գիտություն տերմինը ադրբեջանցիների համար շատ ճոխ է ասված, նրանք զբաղվում են գիտական զեղծարարությամբ, պատմության և մշակույթների կեղծմամբ։ Մենք ի հակադրություն ադրբեջանական հորջորջող հիմնարկների, զբաղվում ենք մաքուր գիտական գործերով և մարդասիրական գործունեությամբ, որն օգնում է ժողովուրդներին պահպանել իրենց լեզուն և մշակույթը»։
Որպես գիտաժողովի արդյունք, Վարդան Ոսկանյանը մատնանշեց գիտական համագործակցության և շարունակական հարաբերությունների զարգացումը։
«Հայաստանը տեղաբնիկ ժողովուրդների համար պետք է դառնա խոսափող, որն իր հովանավորության տակ պետք է վերցնի այս ժողովուրդներին՝ հաշվի առնելով իր պետական շահերը։ Այս ժողովուրդների գիտակից հատվածը Հայաստանը դիտարկում է որպես դաշնակից պետություն։ Եթե մենք կարողանանք խորացնել այդ դաշնակցային հարաբերությունները, ապա մեր առաքելությունը կհամարենք դրականորեն իր եզրագծին հասած։ Ադրբեջանական հանրապետությունը Հայաստանի նկատմամբ վարում է բացահայտ թշնամական քաղաքականություն։ Շատ է խոսվում ժողովուրդների խաղաղությանը պատրաստելու մասին։ Ես կարծում եմ, որ մենք պատրաստ ենք խաղաղություն հաստատելու Ադրբեջանական հանրապետության տեղաբնիկ ժողովուրդների հետ։ Ադրբեջանական հանրապետություն հասկացությունը բոլորովին միատարր երևույթ չէ։ Եվ այդ տեղաբնիկ ժողովուրդները Երևան ժամանելով ապացուցում են, որ իրենք պատրաստ են այդ խաղաղության մթնոլորտը մեզ հետ ստեղծել՝ անկախ Բաքվի բռնապետական վարչակարգի հակահայկական քարոզչությունից»,- նշեց Վարդան Ոսկանյանը։
Քաղաքագետ, Աշխարհաքաղաքական հետազոտությունների Թալիշի կենտրոնի փորձագետ, թալիշ ժողովրդի իրավունքների պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահ Զահիրադդին Իբրահիմիի խոսքով, Ադրբեջանը բացահայտ թշնամանքով է վերաբերում տեղաբնիկ թալիշներին.«Ադրբեջանը կեղծ տվյալներ է ներկայացնում, թե այնտեղ բնակվող թալիշները 120 հազարի են հասնում, բայց մեր հաշվարկներով կես միլիոնից ավելի թալիշներ են բնակվում Ադրբեջանական հանրապետությունում։ Այժմ թալիշները փորձում են վերադառնալ իրենց ակունքներին, բարեբախտաբար սկսել են կրկին սովորել իրենց մայրենի լեզուն, սկսել են նորից իրենց ձայնը բարձրացնել։ Սակայն Ադրբեջանում չկա և մեկ դպրոց, որտեղ թույլատրվի թալիշերեն դասավանդել, թեև Ադրբեջանը Եվրոպային խաբում է, թե ունի թալիշական դպրոցներ, ունի թալիշերեն հեռուստատեսություն, ռադիո և մամուլ։ Բայց դա բացարձակ չի համապատասխանում իրականությանը։ Ես պաշտոնապես և ամենայն պատասխանատվությամբ հայտարարում եմ»:
Հարցին, թե Ադրբեջանի խորհրդարանական ընտրություններում ինչպիսի հնարավորություններ ունեն թալիշները, Զահիրադդին Իբրահիմին նշեց, որ ինչպես նախորդ՝ 5 խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ, այս դեպքում էլ լինելու են կեղծ ընտրություններ. «Այնտեղ ընտրություններ չեն լինում, այնտեղ վերևից ասվում է՝ ով պետք է նշանակվի, ով պետք է անցնի։ Ոչ մի ռեֆորմ այնտեղ չի եղել»։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Արդյո՞ք սա սահմանազատում է, թե՞ ճնշման տակ ինչ-որ բան տալ. Սերժ Սարգսյան
